Zabawa dla dzieci to najbardziej naturalna rzecz na świecie, dzieci uczą się świata poprzez zabawę, zdobywają i utrwalają doświadczenia, przygotowują do przejścia na wyższy etap rozwoju. Warto towarzyszyć im w zabawach, podsuwać nowe propozycje a także korzystać z ich zaproszenia do wspólnej zabawy - dopóki jeszcze chcą się z nami bawić :)
Co jest ważnego w zabawie? Żeby była interesująca, absorbująca, dostarczała nowej wiedzy, ćwiczyła umiejętności, dawała poczucie bezpieczeństwa, bycia ważnym, akceptowanym i satysfakcję. Brzmi to może górnolotnie i skomplikowanie, ale wystarczy przyjrzeć się zabawom, które lubiliśmy jako dzieci, żeby zobaczyć, że to zupełnie prosta sprawa.
Usiądźmy wygodnie w fotelu, zamknijmy oczy i przypomnijmy sobie - w co lubiliśmy się bawić w dzieciństwie? Grać w piłkę, w państwa - miasta, w bierki, w chińczyka, w gumę, bawić się w dom, szyć lalkom ubranka, w berka, w zakopywanie skarbów, w piratów i rozbójników, w chowanego, kopać na plaży wielkie doły i zakopywać się aż po szyję, lepienie pączków z błota, przeciąganie nitek, zabawy w bandę - wspólne budowanie szałasu i podchody, miło wspominamy też przygotowanie z dorosłymi świąt - lepienie pierogów cała rodziną i zapach pierniczków, mazurki, które babcia pozwalała przybrać migdałami i orzechami... Wyprawy do babci i dziadka na wieś na wakacje, wspólne wycieczki z rodzicami np. do lasu, do Zoo, do teatru i kina i wyjazdy na wakacje. Ważne były chwile przed zaśnięciem - opowiadania bajek i prawdziwych historii z życia babci albo mamy, wspólne czytanie, wyprawy do kościoła i wspólne naprawianie samochodu...Trzeba było w odpowiednim momencie podać właściwy śrubokręt!
Zwykłe zabawy i wspólne spędzanie czasu spełniają dziecięcy potrzeby i pozwalają się wiele nauczyć, zdobyć fundamenty na całe życie.
Przypatrzmy się tym zabawom bliżej. Dlaczego je lubiliśmy? Wywoływały przyjemne uczucia: radość, zadowolenie, ekscytację, poczucie bycia ważnym i kochanym. Mała dziewczynka zabierana przez starszych braci na sanki i łyżwy czuje się jak księżniczka. Chłopiec, którego tata uczy grać w szachy czuje się kimś wyjątkowym.
A czego się uczymy?
Każda zabawa i gra ma swoje reguły, aby się udała, trzeba tych reguł przestrzegać, uczymy się więc być członkiem grupy, respektować prawa i zasady rządzące życiem społecznym. Berek, zbijak, gra w klasy, w gumę, skakanka itd. - to ćwiczenie sprawności fizycznej: zwinności, szybkości, refleksu, koordynacji wzrokowo - ruchowej. Przeplatanie niteczek, sznureczków, kolorowanki, wicie wianków, lepienie z błota i plasteliny, wkręcanie śrubek, układanki z koralików - to doskonałe ćwiczenie precyzyjnych ruchów dłoni przygotowanie do pisania.
Budowanie z klocków rozwija wyobraźnie przestrzenną, a także ćwiczy precyzję ruchów, koordynację wzrokowo ruchową.
Zabawy materiałami naturalnymi - wodą, ziarnami, piaskiem itp. - mieszanie, przesypywanie, mierzenie, ważenie to kształtowanie podwalin myślenia matematycznego i pojęć fizyki i chemii, poznawanie świata przez doświadczenie, kształtowanie początków myślenia naukowego - badawczego podejścia do rzeczywistości, myślenia logicznego (przyczyna- skutek).
Kontakt z materiałami o różnej fakturze rozwija zmysł dotyku.
Zabawy tematyczne - w dom, w szkołę, w wojsko itp., pozwalają na ćwiczenie zaobserwowanych ról społecznych, przygotowują do dorosłego życia, a zabawy w walkę, zapasy, przeciąganie liny pozwalają na poznawanie i kontrolowanie swojej siły.
Zadanie przydzielone przez dorosłego, pomoc dorosłemu buduje poczucie ważności, sprawczości i odpowiedzialności. Wspólne przygotowanie świąt, opowieści rodzinne, opowiadanie i czytanie baśni, oglądanie albumów, wspólne wycieczki, poznawanie swojej bliższej i dalszej okolicy to wychowanie w kulturze i tradycji, przekazywanie wartości, budowanie systemu moralnego, kształtowanie poczucia dobra i zła, a także rozbudzanie wyobraźni i fantazji.
Dzieci muszą się bawić, ponieważ w ten sposób poznają świat i miło, jeśli mamy ochotę i czas pobawić się z nimi. Nasza obecność - rodziców i innych bliskich dorosłych jest dla dzieci bardzo ważna, jesteśmy dla nich autorytetem i wzorem, przewodnikiem po świecie.
Jak więc bawić się mądrze?
Mądre będzie racjonowanie telewizji, komputera i bajek na dvd - wydzielanie ich w małych, nietoksycznych ilościach (profilaktyka uzależnienia), a w zamian za to dostęp do materiałów naukowych: wody, piasku, masy solnej i gliny, klocków, gier, różnych zabawek i dobrego towarzystwa. Jeśli sami nie lubimy się bawić - zapewnijmy dziecku towarzystwo do zabawy.
Co można razem robić? Wrócić do swoich ulubionych zabaw z dzieciństwa i pokazać je swoim dzieciom. Dla dwu-, trzy-, czterolatków frajdą będzie przesypywanie wspólne ryżu, fasoli grochu, kaszy i innych ziarenek przy użyciu pojemniczków różnej wielkości i różnych kształtów, wspólne malowanie na wielkich płachtach szarego papieru - palcami, dłońmi, grubymi pędzlami. Wyprawa na spacer i obserwacja mieszkańców łąki - ile różnych owadów i co ciekawego one robią, dokąd idą mrówki i jak noszą te wielkie ciężary. Jakie zwierzęta spotkamy w lesie...
Moje córki miło wspominają budowanie zagrody dla zwierzaków z klocków duplo, grę w memory (prawie zawsze wygrywały), a w wakacje turnieje gier: wyciągałyśmy wszystkie gry jakie były w domu (kompletne), robiłyśmy tabelę wyników i grałyśmy kilka dni.
Warto znaleźć zabawach coś interesującego dla siebie, chociażby satysfakcję z obserwowania, jak szybko rozwijają się nasze dziecko! I już niedługo dorośnie i nie będzie się chciało z nami bawić.
Polecam dobre i gotowe przepisy na zabawy: Książeczka „CHCĘ SIĘ BAWIĆ - praktyczne propozycje zabaw dla małych dzieci" do pobrania bezpłatnie na www.frd.org.pl w zakładce publikacje, a także forum dla rodziców „zabawy w z przedszkolakiem" na www.edziecko.pl
Tak więc - miłej zabawy!