„CODA” w reżyserii i według scenariusza Sian Heder to opowieść o próbie wydostania się z przypisanej roli i potrzebie wolności: 17-letnia Ruby Rossy jest córką osób głuchych i zapewnia im łączność ze światem. Jej ojciec (nagrodzony Oscarem Troy Kotsur) i brat (Daniel Durant) zajmują się połowem ryb, tak zapewniają przetrwanie rodzinie. Rossy, która jako jedyna słyszy i obsługuje radio na kutrze, ma też jednak własne marzenia.
CODA to skrót od Child of Deaf Adults, dzieci niesłyszących rodziców. A w filmie, co istotne, grają głusi twórcy. Do oscarowej stawki wszedł on późno, ale szybko prześcignął tegorocznych faworytów, choć miał wśród nich najmniejszy budżet i reprezentuje kino niezależne. Zdobył trzy nominacje, które zamieniły się w nagrody: za scenariusz, dla najlepszego aktora drugoplanowego i tę najważniejszą dla filmu roku.
Dwa razy więcej statuetek zebrała „Diuna”, choć były to przede wszystkim wyróżnienia techniczne. Faworytom (wymieniano zwłaszcza „Psie pazury”, „Belfast” i właśnie „Diunę”) przypadło po jednej nagrodzie. Już z tego względu można mówić o zaskoczeniach.
Dodajmy, że zwycięzców w najważniejszej kategorii ogłosiły wspólnie Lady Gaga i obchodząca 50-lecie kariery scenicznej Liza Minnelli. Jubileuszy było więcej: z okazji 50-lecia „Ojca chrzestnego” na scenie wystąpili razem Francis Coppola, Al Pacino i Robert De Niro. Ponownie spotkali się też gwiazdorzy z „Pulp Fiction” (film skończył 28 lat): Uma Thurman, John Travolta i Samuel L. Jackson.
Will Smith policzkuje i wygrywa Oscara
Oscary wróciły do Dolby Theatre w Los Angeles i po pandemicznej przerwie formuła 94. ceremonii przypominała tę tradycyjną: z czerwonym dywanem, gośćmi (jak to ujął Stuart Heritage z „Guardiana”: w rozsądnej ilości) i trójką gospodarzy. A właściwie gospodyń. W tym roku galę poprowadziły wspólnie znane z komediowych ról Amy Schumer (zawodowa komiczka), Wanda Sykes i Regina Hall. Oscary od 2019 r. musiały sobie radzić bez gospodarza, w międzyczasie covid-19 wymusił na reżyserach imprezy zmianę konwencji i prezentacji zwycięzców.
W tym roku trio prowadzących od początku czyniło aluzje do kontrowersji towarzyszących Oscarom od lat: nie dość reprezentowanych kobiet i czarnych twórców zarówno w gronie Akademii Filmowej, jak i wśród nominowanych i laureatów. „Jesteśmy trzy – zawsze to taniej niż zatrudnić jednego mężczyznę” – mówiła ze sceny Amy Schumer. Komentuje się, że humor tej nocy był dosadniejszy i bardziej gorzki niż zwykle. Dość wspomnieć Reginę Hall, przeszukującą aktorów rzekomo pod kątem koronawirusa (wiadomo, że testowanie wygląda inaczej). Cała scena, ryzykowna i odważna, nasuwała oczywiste skojarzenia ze skandalami w Hollywood, które wychodzą na jaw w dobie #MeToo.
Mocnych akcentów było zresztą więcej i chyba nie wszystkie zakładał scenariusz. Chris Rock, który ogłaszał nagrodę dla najlepszego filmu dokumentalnego, został spoliczkowany (było to raczej zamarkowane, bezgłośne uderzenie) przez Willa Smitha. „Nie waż się mówić o mojej żonie!” – krzyczał ten drugi. Godzinę później niezwykle poruszony odebrał Oscara za najlepszą pierwszoplanową rolę w filmie „King Richard: Zwycięska rodzina”, opowieść o Richardzie Williamsie, ojcu słynnych tenisistek Venus i Sereny. I przeprosił za to, że go poniosło. Rzecz w tym, że żona Willa Smitha cierpi na łysienie plackowate, a Chris Rock niewybrednie zażartował – podobno nie po raz pierwszy – z jej charakteryzacji, najwyraźniej nie zdając sobie sprawy z tej niestosowności.
Nawet tradycyjne „in memoriam” – wspomnienie osób kina, które odeszły w ostatnich miesiącach – miało tej nocy inny nastrój niż zwykle. Na scenie wystąpił roztańczony chór gospel. Osobny hołd złożyła zmarłej Betty White aktorka Jamie Lee Curtis, trzymając w rękach psa i zachęcając do adopcji czworonogów – White słynęła wszak m.in. z miłości do zwierząt.
W czasie gali okazano też solidarność walczącej Ukrainie. Była chwila ciszy i zachęta do udzielania pomocy „w taki sposób, jaki jest dla każdego z nas dostępny”. Rzucały się w oczy niebieskie kotyliony i przypinki.
Czytaj też: Nowa „Diuna”, wielka pułapka
„Sukienka” bez Oscara
Pewne modyfikacje wprowadzono tej nocy także w związku z długim czasem trwania ceremonii (uważa się, że z tego powodu systematycznie spada jej oglądalność), od lat skracanej bez większego powodzenia. W tym roku jakieś cięcia były możliwe, bo statuetki w ośmiu kategoriach ogłoszono poza anteną. Krótko przed telewizyjną emisją gali o godz. 2 było już wiadomo, kto wygrał Oscara za najlepszy dźwięk, montaż, scenografię, kostiumy, charakteryzację i fryzury, nagrody rozdano też we wszystkich kategoriach krótkometrażowych. Ta decyzja także budziła kontrowersje i sprowokowała oskarżenia o podział na lepszych i gorszych nominowanych. W trakcie gali pokazano tylko skróty z wręczenia tych ośmiu Oscarów.
„Sukienka” w reżyserii Tadeusza Łysiaka, przypomnijmy, walczyła o nagrodę dla najlepszego filmu krótkometrażowego – i niestety jej nie zdobyła. Na statuetkę miał szansę również Janusz Kamiński, autor zdjęć do „West Side Story” Stevena Spielberga. W tym wypadku wygrał Greig Fraser za szerokie kadry „Diuny”. A niżej pełna lista tegorocznych zwycięzców.
Czytaj też: 10 centymetrów zamieszania. Rozmowa z twórcami „Sukienki”
Oscary 2022. Zwycięzcy i nominowani
Najlepszy film: „CODA”
Pozostałe nominacje: „Belfast”, „Drive My Car”, „Nie patrz w górę”, „Diuna”, „King Richard: Zwycięska rodzina”, „Licorice Pizza”, „Zaułek koszmarów”, „Psie pazury”, „West Side Story”
Reżyseria: Jane Campion („Psie pazury”)
Pozostałe nominacje: Kenneth Branagh („Belfast”), Paul Thomas Anderson („Licorice Pizza”), Steven Spielberg („West Side Story”), Ryusuke Hamaguchi („Drive My Car”)
Najlepszy aktor: Will Smith („King Richard: Zwycięska rodzina”)
Pozostali nominowani: Javier Bardem („Being the Ricardos”), Benedict Cumberbatch („Psie pazury”), Andrew Garfield („Tick, Tick... Boom!”), Denzel Washington („Tragedia Makbeta”)
Najlepsza aktorka: Jessica Chastain („Oczy Tammy Faye”)
Pozostałe nominowane: Olivia Colman („Córka”), Penelope Cruz („Matki równoległe”), Nicole Kidman („Being the Ricardos”), Kristen Stewart („Spencer”)
Najlepszy aktor drugoplanowy: Troy Kotsur („CODA”)
Pozostali nominowani: Ciarán Hinds („Belfast”), Jesse Plemons („Psie pazury”), JK Simmons („Being the Ricardos”), Kodi Smit-McPhee )„Psie pazury”)
Najlepsza aktorka drugoplanowa: Ariana DeBose, „West Side Story”
Pozostałe nominowane: Jessie Buckley („Córka”), Judi Dench („Belfast”), Kirsten Dunst („Psie pazury”), Aunjanue Ellis („King Richard: Zwycięska rodzina”)
Scenariusz oryginalny: „Belfast”
Pozostałe nominacje: „Nie patrz w górę”, „King Richard: Zwycięska rodzina”, „Licorice Pizza”, „Najgorszy człowiek na świecie”
Scenariusz adaptowany: „CODA”
Pozostałe nominacje: „Diuna”, „Dom Gucci”, „Drive My Car”, „Córka”, „Psie pazury”
Film animowany: „Nasze magiczne Encanto”
Pozostałe nominacje: „Luca”, „Przeżyć”, „Raya i ostatni smok”, „Mitchellowie kontra maszyny”
Najlepszy film nieanglojęzyczny: „Drive My Car”
Pozostałe nominacje: „Najgorszy człowiek na świecie”, „To była ręka Boga”, „Przeżyć”, „Lunana: A Yak in the Classroom”
Krótkometrażowy film dokumentalny: „The Queen of Basketball”
Pozostałe nominacje: „Audible”, „Lead Me Home”, „Three Songs for Benazir”, „When We Were Bullies”
Film dokumentalny: „Summer of Soul”
Pozostałe nominacje: „Ascension”, „Attica”, „Przeżyć”, „Writing with Fire”
Zdjęcia: „Diuna”
Pozostałe nominacje: „Zaułek koszmarów”, „Psie pazury”, „Tragedia Makbeta”, „West Side Story”
Montaż: „Diuna”
Pozostałe nominacje: „Nie patrz w górę”, „King Richard: Zwycięska rodzina”, „Psie pazury”, „Tick, Tick... Boom!”
Scenografia: „Diuna”
Pozostałe nominacje: „Zaułek koszmarów”, „Psie pazury”, „Tragedia Makbeta”, „West Side Story”
Kostiumy: „Cruella”
Pozostałe nominacje: „Cyrano”, „Diuna”, „Zaułek koszmarów”, „West Side Story”
Charakteryzacja: „Oczy Tammy Faye”
Pozostałe nominacje: „Książę w Nowym Jorku 2”, „Cruella”, „Diuna”, „Dom Gucci”
Najlepsza piosenka: „Nie czas umierać” z filmu „Nie czas umierać”
Pozostałe nominacje: „Be Alive” z filmu „King Richard: Zwycięska rodzina”, „Dos Oruguitas” z filmu „Nasze magiczne Encanto”, „Down to Joy” z filmu „Belfast”, „Somehow You Do” z filmu „Four Good Days”
Efekty specjalne: „Diuna”
Pozostałe nominacje: „Free Guy”, „Nie czas umierać”, „Shang-Chi i legenda dziesięciu pierścieni”, „Spider-Man: Bez drogi do domu”
Muzyka oryginalna: „Diuna”
Pozostałe nominacje: „Nie patrz w górę”, „Nasze magiczne Encanto”, „Matki równoległe”, „Psie pazury”
Dźwięk: „Diuna”
Pozostałe nominacje: „Belfast”, „Nie czas umierać”, „Psie pazury”, „West Side Story”, „Diuna”
Film krótkometrażowy: „The Long Goodbye”
Pozostałe nominacje: „Ala Kachuu – Take and Run”, „Sukienka”, „On My Mind”, „Please Hold”
Krótkometrażowy film animowany: „The Windshield Wiper”
Pozostałe nominacje: „Affairs of the Art”, „Bestia”, „Boxballet”, „Robin Robin”