Osoby czytające wydania polityki

„Polityka” - prezent, który cieszy cały rok.

Pierwszy miesiąc prenumeraty tylko 11,90 zł!

Subskrybuj
Społeczeństwo

Najważniejsze zmiany, które wejdą w życie w Polsce 1 stycznia

1371 leków od stycznia będzie miało niższe ceny. Na nowej liście refundacyjnej znajdą się m.in. leki na raka płuca, białaczkę i rdzeniowy zanik mięśni. 1371 leków od stycznia będzie miało niższe ceny. Na nowej liście refundacyjnej znajdą się m.in. leki na raka płuca, białaczkę i rdzeniowy zanik mięśni. Unsplash
Nowy rok oznacza zmiany m.in. dla kobiet w ciąży, chorych na rdzeniowy zanik mięśni oraz właścicieli mieszkań.

Nowe prawo na porodówkach

1 stycznia 2019 r. w Polsce wchodzi w życie nowy standard organizacyjny opieki okołoporodowej. Nowe prawo wprowadza kilka swobód dla rodzących i ciężarnych. Wreszcie podczas porodu będzie można coś zjeść, o ile zgodę na to wyrazi lekarz. Kobiety po 41. tygodniu ciąży nie będą już musiały leżeć w szpitalu, tak jak to było dotychczas. Wywołanie porodu przewidziano dopiero po zakończeniu 42. tygodnia i nie będzie trzeba przed nim spędzać kilku dni w szpitalnym łóżku.

Od nowego roku będą też obowiązywać obligatoryjne badania przesiewowe określające ryzyko depresji ciążowej i poporodowej. Po Nowym Roku lekarz lub położna będą mierzyli to ryzyko przy pomocy testu Becka (zestawu pytań), który pozwoli ocenić samopoczucie kobiety. Pytania lekarze zadadzą trzykrotnie – na początku, na półmetku i pod koniec ciąży. Nowy standard mocno wspiera karmienie piersią – od edukacji po fachową pomoc doradców laktacyjnych. Sztuczne mleko ma być podawane noworodkom tylko za zgodą lekarza – ma to ukrócić zwyczaj dokarmiania dzieci modyfikowanymi mieszankami, co utrudnia utrzymanie laktacji i tym samym karmienie dziecka piersią.

Prezeska fundacji Rodzić po ludzku Joanna Pietrusiewicz obawia się, że przepisy nie będą egzekwowane. Dopóki szpitale nie będą monitorowane i rozliczane z jego wprowadzenia, może pozostać zbiorem pobożnych życzeń. Już teraz wygląda tak np. kwestia łagodzenia bólu porodowego przy pomocy znieczulenia zewnątrzoponowego. Ani poprzedni, ani nowy standard nie wyjaśnia, czy znieczulenie to procedura, która przysługuje każdej kobiecie, czy nie. Nie mówi także, co dzieje się w sytuacji gdy rodząca słyszy, że nie dostanie znieczulenia, bo w szpitalu brakuje anestezjologów.

Nowa lista leków refundowanych

1371 leków od stycznia będzie miało niższe ceny. Na nowej liście refundacyjnej znajdą się m.in. leki na raka płuc, białaczkę i rdzeniowy zanik mięśni. Wokół tego ostatniego było w kraju ostatnio niemało zamieszania. Rdzeniowy zanik mięśni to choroba o podłożu genetycznym, która osłabia po kolei wszystkie mięśnie, uniemożliwia chodzenie, poruszanie nogami, rękami, głową, a kiedy dotrze do mięśni oddechowych – najczęściej zabija. Lekarstwo (aplikowane w szpitalu w formie zastrzyków) trzeba przyjmować do końca życia.

Od dwóch lat wiadomo, że SMA może być leczone. Terapia refundowana jest w 21 krajach Unii Europejskiej. W Polsce nad refundacją leku resort zdrowia zastanawiał się ponad 15 miesięcy. Pod ostatnią petycją do premiera w tej sprawie udało się zebrać 60 tys. podpisów.

Ministerstwo podkreśla, że w przeciwieństwie do innych krajów, w których lek na SMA jest refundowany tylko wybranym chorym, w Polsce będzie refundowany wszystkim. W sumie to zapotrzebowanie ok. 700 osób.

Mniej handlowych niedziel

Od marca 2018 r. obowiązywała zasada, że handel jest dozwolony jedynie w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca, a także dwie niedziele przed świętami Bożego Narodzenia i jedną niedzielę przed Wielkanocą.

Od 1 stycznia 2019 r. zakupy będzie można robić jedynie w ostatnią niedzielę miesiąca. Handlowe będą także dwie niedziele przed świętami Bożego Narodzenia i jedna niedziela przed Wielkanocą. Razem daje to przez cały rok jedynie 15 handlowych niedziel, a w 2020 r. ta liczba ma się znów zmniejszyć.

10 nowych miast

Na mapie administracyjnej Polski pojawi się 10 nowych miast. Po raz pierwszy w swojej historii status ten otrzymają Koszyce, Lubowidz, Nowa Słupia, Pierzchnica, Szydłów i Wielbark. Prawa miejskie zostaną przywrócone także miejscowościom Nowy Korczyn, Oleśnica, Opatowiec i Pacanów. Od początku 2019 r. w Polsce będzie już zatem 940 miast.

Do niedawna status miasta przyznawało się głównie na podstawie kryterium liczby ludności. O status ten mogły się ubiegać jedynie miejscowości przekraczające 2 tys. mieszkańców. W praktyce również ważnym warunkiem, który gminy muszą spełnić, jest pozytywna opinia wojewody i poparcie mieszkańców wyrażone w konsultacjach społecznych. Nie ma jednak kryterium frekwencyjnego dla takich konsultacji. I tak w 2018 r. status miasta odzyskały Radoszyce, gdzie w lokalnych konsultacjach wzięło udział niecałe 2 proc. mieszkańców.

Wzrost pensji minimalnej i stawki minimalnej

Pensja minimalna brutto wzrośnie z 2100 do 2250 zł. Zmieni się też minimalna stawka godzinowa – zamiast 13,70 zł wynosić będzie 14,70 zł. Wysokość płacy minimalnej stanowi obecnie ok. 47 proc. przeciętnego wynagrodzenia, które wynosi 4 622,84 zł brutto, czyli ok. 3 287 zł na rękę.

1 stycznia zmienią się zasady dokonywania wypłat wynagrodzeń. Podstawową formą stanie się wpłata na konto bankowe, chyba że pracownik złożył w postaci papierowej lub elektronicznej wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

W nowym kodeksie pracy, który zacznie wkrótce obowiązywać, każdy pracownik będzie miał 26 dni urlopu niezależnie od stażu. To korzystna zmiana dla młodych pracowników, którym według starych przepisów przysługiwał krótszy urlop. Poza tym, jeśli pracownik nie wykorzysta urlopu w danym roku kalendarzowym, będzie musiał go wykorzystać najpóźniej w pierwszym kwartale kolejnego roku. W innym przypadku urlop mu przepadnie.

Znika użytkowanie wieczyste

Wraz z nowym rokiem w życie wchodzi ustawa, która automatycznie zamienia użytkowanie wieczyste we własność. 2,5 mln właścicieli domów i mieszkań stanie się właścicielami gruntów, na których zbudowane zostały ich nieruchomości (należą albo do samorządu, albo do Skarbu Państwa), ale za to przekształcenie trzeba będzie zapłacić. Opłata jednorazowa będzie wiązać się z bonifikatą – o jej wysokości zadecydują samorządy. Opłatę będzie można uiszczać w ratach przez 20 lat, tak jak obecnie za użytkowanie wieczyste.

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kultura

Mark Rothko w Paryżu. Mglisty twórca, który wykonał w swoim życiu kilka wolt

Przebojem ostatnich miesięcy jest ekspozycja Marka Rothki w paryskiej Fundacji Louis Vuitton, która spełnia przedśmiertne życzenie słynnego malarza.

Piotr Sarzyński
12.03.2024
Reklama