Trafiony teczką

Gesty wrześniowe

Po raz pierwszy rocznicę hitlerowskiej napaści na Polskę tak demonstracyjnie i intensywnie obchodziliśmy razem z Niemcami: na Westerplatte, w Warszawie, w Berlinie, a nawet w Weimarze, gdzie 30 sierpnia spotkali się ministrowie spraw zagranicznych Polski, Niemiec i Francji, ukazując żywotność wspólnego "trójkąta weimarskiego". Potem, 1 września, może nie całkiem o 4.45, ale jednak wczesnym rankiem, Aleksander Kwaśniewski powitał na moście granicznym między Frankfurtem nad Odrą a Słubicami nowego prezydenta Niemiec Johannesa Raua, skąd szefowie obu państw razem polecieli do Gdańska.

Posterunek 13

Janusz K. z warszawskiej Woli zauważył przez okno, że dwóch złodziei próbuje ukraść mu samochód. Natychmiast zadzwonił pod 997. Zgłoszenie przyjęto, ale radiowóz przyjechał po 45 minutach. Nie było już złodziei, ale i samochodu. Policjanci nie chcieli nawet wiedzieć, jak wyglądali sprawcy. Spytali tylko, czy poszkodowany miał auto-casco. W porządku - powiedzieli - auta pan z pewnością nie odzyska, ale dostanie pan odszkodowanie. Ten przykład dobrze streszcza dziesiątki podobnych doświadczeń, jakie stają się udziałem wielu obywateli w potrzebie. W powszechnej opinii policja przestała wykonywać swoje elementarne zadania: łapać przestępców, a uczciwym ludziom zapewniać bezpieczeństwo. Kiedy już przystępuje do akcji, najczęściej wszystko kończy się blamażem. Jak inaczej określić symboliczny fakt, że podczas odblokowywania drogi w Bartoszycach rannych zostało ponad 80 policjantów - jedna czwarta wszystkich służących w oddziałach prewencji w tym województwie - i 5 uczestników blokad. Ta dysproporcja wskazuje jedno-znacznie, kto kogo w Bartoszycach przywoływał do porządku. Takie Bartoszyce zdarzają się wszędzie. A sytuacja w przeciętnym polskim komisariacie wydaje się równie groteskowa jak w serialu "13. posterunek". Tyle że nie ma się komu śmiać. A nieuchronne zmiany w MSWiA - po dymisji udzielonej szefowi resortu Januszowi Tomaszewskiemu - jeszcze powiększą bałagan i poczucie tymczasowości w wiecznie reformującej się służbie. Tym raportem chcemy rozpocząć cykl publi-kacji o policji. Na początek potrzebna jest uczciwa diagnoza. Dlatego prosimy Czytelników o opowieści z życia i relacje z własnych doświadczeń w kontaktach z policją.

Co się z nami stało

Miałem takie wewnętrzne, oparte na własnej intuicji przekonanie, że to musi się udać, pod warunkiem że będziemy działać zdecydowanie i konsekwentnie. Nic jednak nie było oczywiste. Nie wiedzieliśmy nawet, jak długo będziemy jedynym takim rządem w całym istniejącym wówczas obozie socjalistycznym.

Czuj ZUS

Mamy za sobą pierwszy tydzień nowych zasad wystawiania zwolnień lekarskich. Mówiąc precyzyjniej - od 1 września obowiązuje nowa ustawa o zasiłkach chorobowych, a życie pisze swój własny scenariusz. Lekarze dopiero teraz otrzymują z ZUS upoważnienia do wystawiania zwolnień. Nowych formularzy nikt poza urzędnikami jeszcze nie widział. Nowy system ruszy zapewne dopiero od października.

9.9.99

Pierwszą datą krytyczną, kiedy nasze komputery mogą dostać małpiego rozumu, będzie 9 września. W niektórych systemach datę tę zapisano jako 090999 lub 9999. Ciąg czterech dziewiątek może zostać zinterpretowany jako koniec danych, wartość nieznana, jako polecenie stop czy nawet brak daty. Do znacznie gorszej sytuacji dojdzie w noc sylwestrową, kiedy to wiele komputerów datę 1 stycznia 2000 r. (zapisaną jako 010100) odczyta jako 1 stycznia 1900 r. Również w Polsce.

Sytuacja niemożliwa

Piskliwy Głosik ma na imię Maria. Zdradził to jednej ze swoich ofiar. Dorabia sobie, prześladując ludzi. Wydzwania do osób, które wskaże zleceniodawca, i jęczy, buczy, chichocze, śpiewa, płacze, wzdycha lub dyszy do słuchawki. Czasem swojej ofierze wyznaje miłość - od siebie lub w imieniu innej prześladowanej osoby. I za to wszystko bierze całkiem ładny grosz.

Tak to się zaczęło. Pralnia Kreml

Na zagranicznych kontach setek spółek z kapitałem rosyjskim rozrzuconych po świecie lądują rezerwy walutowe Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej, zagraniczna pomoc, kredyty Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego. Środki te pomogły w powstaniu wielkich fortun Bierezowskiego, Potanina, Chodorkowskiego i wielu innych rosyjskich oligarchów – za niebezinteresowną wiedzą najwyższych urzędników Federacji.

Dowód tożsamości

Zgodnie z oczekiwaniami, w referendum na temat przyszłości Timoru Wschodniego wzięło udział ponad 99 proc. jego mieszkańców. Rezultat referendum też był łatwy do przewidzenia - Timorczycy, którzy swą walkę o niepodległość prowadzą prawie od ćwierćwiecza, opowiedzieli się za oderwaniem od Indonezji.

Asad na białym koniu

Nowy premier Izraela Ehud Barak próbuje porozumieć się z arabskimi sąsiadami. Optymiści nie wątpią, że pokój na Bliskim Wschodzie jest już w zasięgu ręki. Z Egiptem stosunki dyplomatyczne ma Izrael od 1979 r., z Autonomią Palestyńską uznają się od 1994 r., z Jordanią spisał układ pokojowy niedługo później. Na liście pozostały Syria i Liban.

Podstawówka z poprawką

W zgiełku sporów, czy wchodzić do Unii Europejskiej z rolnikami czy bez i jak długo bronić Niemcom dostępu do polskiej ziemi, niepostrzeżenie zakończyliśmy pierwszy etap negocjacji członkowskich. Wraz z zamknięciem screeningu, czyli porównania prawa polskiego z unijnym, Polska - a właściwie nasz zespół negocjacyjny - skończyła podstawówkę.

Panie Ministrze Kultury!

Na Pańskie życzenie zaprosiłem do Radziejowic paru kolegów muzyków, lecz także intelektualistów wysokiej próby, żeby wspólnie przedyskutować podsunięte przez Pana problemy, związane z restrukturyzacją personalną resortu, jak i ze sposobem zarządzania kulturą w kraju. Wobec rozległości tematu i różnych sposobów podejścia doń o żadnych wspólnych wypowiedziach nie mogło być mowy. Podaję więc tylko, co mi najbliższe w wybranych punktach.

Twardy grzbiet

Ceny książek nie satysfakcjonują dzisiaj nikogo. Są za wysokie dla tych nielicznych, którzy coraz rzadziej kupują coś do czytania, a zarazem zbyt niskie dla tych, którzy jeszcze coś wydają.

Pradziadek w jarmułce

Największe galerie w Polsce pracują sezonowo. Gdy tylko robi się ciepło, stare miasta niemal wszystkich większych miast zapełniają się planszami i sztalugami, na których twórcy wszelkiej maści i proweniencji zawieszają swoje dzieła. Rozpoczyna się wielkie kuszenie turystów pędzlem, piórkiem, węglem. I tak aż do jesiennych słot, a niekiedy nawet do pierwszego śniegu.

Hamlet małego formatu

Po śmierci Krzysztofa Kieślowskiego powstała luka. Kina inteligentnego, uczciwego, stawiającego trudne pytania nie ma dziś odwagi (lub ochoty) tworzyć żaden z polskich reżyserów. Któż by się spodziewał, że miejsce po Kieślowskim zechce wypełnić Jerzy Stuhr? - Tylko nie porównujcie mnie z nim - prosi aktor. I chyba ma rację. Nie sposób. Mimo to "Tydzień z życia mężczyzny" dowodzi, że on sam stara się, żeby tych podobieństw było sporo. Dobrze to czy źle?

Pośród morderców z supermarketu

W świecie, w którym gówniarze strzelają do kolegów i są głęboko zdziwieni, że ci nie podnoszą się po strzale jak na filmach; w świecie, w którym komputerowi gracze mają do dyspozycji co najmniej pięć "żyć", a gdy się je przeputa, można zresetować maszynę i zacząć od nowa; w świecie, w którym stacje telewizyjne reżyserują międzynarodowe wojny, a oprawa każdej konferencji prasowej ważniejsza jest od jej tematu - co w takim świecie ma do roboty teatr pragnący podsuwać swoim widzom zwierciadło prawdy? Jak ma sprawiać, żeby wysłuchali, co ma im do powiedzenia? Co ma czynić, żeby nie popaść w śmieszność?

Salceson historii

Miliard do tunelu

Coraz więcej dowodów świadczy o tym, że wielcy akcjonariusze, którzy zdobyli władzę nad Narodowymi Funduszami Inwestycyjnymi (NFI), chcą szybko opróżnić w nich kasy i wycofać się z interesu. Zaniepokojony tym minister skarbu wystosował list, w którym ostrzega przed konsekwencjami prawnymi takich kroków, obiecując jednocześnie nagrodę za lojalną współpracę. Mało kto jednak wierzy, by akcjonariusze NFI przestraszyli się gróźb ministra lub dali skusić jego obietnicom. Fundusze dysponują majątkiem wartym ponad miliard dolarów, a to pokusa o wiele większa.

Podejrzany zapach perfum

Od kilku lat toczy się tajemnicza wojna o prawo handlu w strefie wolnocłowej Międzynarodowego Portu Lotniczego Warszawa-Okęcie. Uczestniczą w niej polskie i zagraniczne firmy, krajowi urzędnicy i obcy dyplomaci. Wojna jest tak tajemnicza, że nawet ustalenie podstawowych faktów jej dotyczących okazuje się trudnym zadaniem. Gdyby ktoś poszukiwał przykładu, do czego prowadzi brak jasnych reguł w gospodarce, z pewnością znajdzie go na Okęciu.

Lustracja sanacji

W wojennym Paryżu, a po upadku Francji w Londynie znalazły się rządy wielu państw okupowanych przez III Rzeszę. Były one kontynuacją układu sił politycznych, który wyłonił je w czasach pokojowych. Rząd generała Władysława Sikorskiego był jedynym rządem, którego podstawę polityczną stanowiła przedwojenna opozycja, ponieważ klęska wrześniowa skompromitowała obóz sanacyjny. Miało to daleko idące konsekwencje.

Szary człowiek w dziejach

Podczas pierwszego powojennego Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w 1948 r. we Wrocławiu młody student UW Henryk Samsonowicz usiadł w ławie Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego obok niepozornego starszego pana z bródką. Dowiedział się, kim jest jego sąsiad, gdy prowadzący obrady, wymieniając historyczne sławy, które zjechały do Wrocławia, powitał profesora Franciszka Bujaka. Dziś nikt, kto usiądzie obok prof. Samsonowicza, nie pomyli się co do osoby.

Staruszek więzień

Sąd Okręgowy w Warszawie skazał na 6 lat więzienia 75-letniego Andrzeja R., emerytowanego komandora Marynarki Wojennej, który zastrzelił swojego znajomego. Specjaliści twierdzą, że starsi ludzie - jeśli już w ogóle po raz pierwszy łamią prawo - popełniają czyny najgroźniejsze.

Sześć dodać trzy

"Stajesz się uczniem zupełnie nowej szkoły - gimnazjum. Dorosłym, samodzielnym, odpowiedzialnym. Dlatego koniec z dzienniczkiem. Zamiast niego dostajesz indeks, prawie taki jak mają studenci" - napisał minister edukacji w liście, otwierającym "Indeks gimnazjalisty". Barwnie ilustrowany zeszyt zawiera rubryki, przeznaczone na autoprezentację, dalej informacje o organizacji roku szkolnego i obowiązkowych przedmiotach, rubryki na oceny, opinie i korespondencję między szkołą a domem.

Obcy w dom

Już prawie milion osób na całym świecie dało się namówić na udział w poszukiwaniu kosmitów. Tym razem sprawa jest o tyle poważna, że firmują ją naukowcy z Uniwersytetu w Berkeley, których trudno podejrzewać o fascynację przygodami pary agentów z "Archiwum X". Zamiast biegać po poligonach wojskowych w poszukiwaniu śladów lądowania Obcych, korzystają z sygnałów rejestrowanych przez radioteleskop w Arecibo w Puerto Rico i poszukują w nim silnych lub regularnych sygnałów, których pochodzenia nie potrafimy wyjaśnić. A więc możliwe, że zostały nadane przez obcą cywilizację.

Sposób z elektrodą

To widziała cała Polska: Andrzej Mazurkiewicz nie może drżącą ręką utrzymać szklanki z herbatą, niełatwo mu pisać ani szybko podnieść się z krzesła. Po przyłożeniu do obojczyka niewielkiego magnesu, którym włącza ukryty pod skórą stymulator - wszystkie objawy znikają: może chodzić, bez trudu trzyma długopis, pewną ręką sięga po szklankę. Jak po przyłożeniu czarodziejskiej różdżki życie z chorobą Parkinsona przestaje być koszmarem.

Telewizja Ludowa SA

Głośna rezygnacja wicedyrektora Telewizyjnej Agencji Informacyjnej Jacka Maziarskiego skłania ponownie do przyjrzenia się związkom telewizji publicznej ze światem polityki. Bo choć Maziarski wskazał na rosnące wpływy w TVP jednego ugrupowania - Polskiego Stronnictwa Ludowego, to samo zjawisko politycznej presji na dziennikarzy z programów informacyjnych jest znane nie od dzisiaj, dotyczy wielu partii i wciąż nie ma na to skutecznej recepty.

Zęby zostaw w szatni

8 września nasza reprezentacja spotka się z angielską drużyną narodową po raz piętnasty. Zwyciężyliśmy ją tylko raz. Futbol obydwu krajów więcej dzieli, niż łączy. W Anglii gra się zupełnie inaczej niż nad Wisłą.

W złotej ramie

Są bogaczami z pierwszego kapitalistycznego rzutu na taśmę. Wystarczyło kilka lat, aby zmienili styl i sposób bycia. Obraz polskiej elity finansowej bywa często karykaturalny, bo nie potrafi ona zadbać o własny image.

Samobój to będzie ostatni

Etyka wsioka

Sudańska fabryka głodu

Wokół snują się nagie postacie o patyczkowych kończynach i olbrzymich głowach. Obcy czuje się tu nieswojo. Jest jak na innej planecie, otoczony przez mieszkańców o twarzach mędrców i zanikłym ciele.