W numerze „Rewolta 1968” · 26.02.2018
zobacz poprzedni numerStudencka rewolta w Marcu ’68. Jeszcze dziesięć lat wcześniej nic nie zapowiadało tego buntu
W Polsce młodzieżowa kontestacja przybrała postać studenckiej rewolty, której finałem stały się wydarzenia z marca 1968 r. Bunt ten był w równym stopniu intensywny, co krótkotrwały. Ale stał się zaczynem zorganizowanej opozycji późniejszych dekad.
-
Wstęp
Czym była rewolta lat 60.
Wielobarwność Rewolty 1968 nie pozwala na jednoznaczne skwitowanie jej miejsca w historii świata.
-
Prolog
Dzieje ruchu hipisowskiego
Najbardziej rozpoznawalnym znakiem kontrkultury stały się hipisowskie komuny. Próbowano realizować w nich różnorakie utopie. Są symbolem szczególnej podróży, jaką odbyła zachodnia kultura.
-
Świat zakwestionowany
Jak wyglądał świat w latach 60. XX w.
Jakie były globalne porządki w latach 60. XX w., gdy doszło do pokoleniowej rewolty przeciwko rzeczywistości rodziców.
-
Bunt i kontrkultura
Zbuntowana młodzież motorem rewolucji
Na rewoltę młodzieżową lat 60. składają się rozmaite wątki: polityczne, społeczne, ekonomiczne, artystyczne. Łączy je jedno – pokoleniowa wrażliwość, chętnie nazywana przez obserwatorów i uczestników tamtych wydarzeń nową wrażliwością.
-
Bunt i kontrkultura
Uduchowieni nonkonformiści
Hipisi lubili mówić, że ich Kościołem jest natura, a Pismem Świętym – cały świat. W efekcie eklektyczna duchowość zrewoltowanej młodzieży miała strukturę koktajlu Mołotowa.
-
Bunt i kontrkultura
Życie artystyczne w czasach rewolty lat 60.
Kontestacja lat 60. to czas przemian także w obszarze ekspresji artystycznej. Tę zmianę dobrze obrazuje jedno z haseł Paryskiego Maja: „Sztuka umarła, wyzwólmy nasze życie codzienne!”.
-
Bunt i kontrkultura
Polska młodzież wobec zachodniej kontrkultury
W warunkach PRL kontrkulturowa kontestacja była nie tyle antysystemowa, ile asystemowa. Kolejne roczniki młodzieży poszerzały przestrzeń prywatności, do której przesiąkały zachodnie wzorce.
-
Odcienie rebelii
Jak wydarzenia lat 60. zmieniły Amerykanów
Rewolta lat 60. sprowokowała w Stanach Zjednoczonych konserwatywną odpowiedź w następnych dekadach, ale też wiele ówczesnych postulatów zostało zrealizowanych, zmieniając trwale amerykańskie społeczeństwo.
-
Odcienie rebelii
Francja: Paryski Maj
Bezpośrednim efektem rewolty studentów było odejście na polityczną emeryturę ojca powojennej Francji Charles’a de Gaulle’a, dalekosiężnym – społeczne przemiany, głównie w sferze obyczajowej.
-
Odcienie rebelii
ZSRR w epoce Breżniewa
W latach 60. – w zawieszeniu między przeszłością a nowoczesnością, między Komsomołem a samizdatem – dorastało w Związku Sowieckim pokolenie, którego przedstawiciele rządzą dzisiejszą Rosją.
-
Odcienie rebelii
Praska wiosna – wielki eksperyment Czechów i Słowaków
Praska Wiosna to fenomen nie tylko burzliwego 1968 r., ale całej powojennej historii Europy. Czesi i Słowacy postanowili pokazać, że socjalizm i demokracja pasują do siebie, a ich połączenie zapewni optymalne rozwiązanie dla wyzwań współczesności. Nie mieli szansy dokończyć eksperymentu.
-
Odcienie rebelii
Kulturalna rewolucja w Chinach Mao Zedonga
W okresie zupełnego wypalenia prestiżu ideologicznego Kremla tajemnicze, bo niemal zupełnie odcięte od świata, Chiny Ludowe jawiły się jako ostatnia nadzieja zachodnich utopistów. Nie odstręczał ich nawet terror tzw. rewolucji kulturalnej.
-
Odcienie rebelii
Lata 60. Azja i Afryka: Zdekolonizowany Trzeci Świat
Z początkiem lat 60. XX w. z map niemal całkowicie zniknęły imperia kolonialne. Stało się to błyskawicznie i niemal bezkrwawo. Ale niepodległość dla wielu okazała się problemem uzasadniającym eksperymenty polityczne i społeczne.
-
Polski Marzec
Walki we władzach i instytucjach PRL na tle Marca 1968
Mający swą własną dynamikę studencki bunt został wykorzystany we frakcyjnych walkach na najwyższych piętrach władzy, gdzie coraz bardziej otwarcie grano kartami nacjonalizmu i antysemityzmu.
-
Polski Marzec
Pamiątki po Marcu 1968
O 1968 r. w Muzeum POLIN.
-
Autorzy
-
Podręczne kalendarium kontrkultury i rebelii
-
Mały leksykon kontrkultury
-
Kontrkultura – ruch, który rozbił stary porządek
Rewolta z lat 60., określana jako kontestacja, kontrkultura, bunt, rewolucja obyczajowa, ujawnia pewien historyczny algorytm: oto po raz kolejny pojawił się ruch dążący do gruntownego rozbicia zastanego porządku. I samej zasady porządku. Nazwijmy go reakcją romantyczną.
-
Co zostało z kontrkultury
Najważniejsze hasło młodzieżowej kontestacji brzmiało: make love, not war. W istocie niosło ze sobą wielopłaszczyznową rewolucję obyczajową.
-
„Religia LSD”: bez niej nie byłoby buntu lat 60.
Rozmowa o LSD i chemicznie wywoływanym przeżyciu mistycznym.
-
Architektoniczne eksperymenty z lat 60.
Jak psychogeografia i psychodelia zmieniały myślenie o mieście.
-
Mit antysystemowych motocyklistów
Także motocykl miał swój udział w kontrkulturze lat 60.
-
Republika Federalna Niemiec wchodzi w epokę postindustrialną
Jeszcze w 1965 r. głoszono w RFN tezę, że urodzone w czasie wojny pokolenie powojennego cudu gospodarczego to apolityczni marzyciele nastawieni na konsumpcję. A latem 1967 r. wybuchła rebelia.
-
„Demoludy” w końcu lat 60.
Moskwa pilnowała, by polityczna gorączka lat 60. nie rozlała się szeroko po strefie jej wpływów.
-
Jak Meksyk i inne państwa Ameryki Łacińskiej walczyły o ideały 1968 roku
Do największych wstrząsów w tej części świata w 1968 r. doszło w Meksyku, przed olimpiadą. W wydarzeniach tych zogniskowały się problemy całego regionu.
-
Kościół katolicki w końcu lat 60.
Lata 60. to także Sobór Watykański II, który w Kościele rzymskokatolickim wyzwolił wielką energię odnowicielską i rozbudził wielkie nadzieje, ale z czasem nasilił spór między progresistami a tradycjonalistami.
-
Kontrkultura wobec nauki
Kontrkultura to nie tylko bieganie nago po polanie. Zimnowojenny kryzys powołał do życia kooperatywy naukowych i technologicznych nonkonformistów – Nowych Alchemików, ekoinżynierów.
-
Media PRL o Marcu 1968
Leniwie nijaka propaganda okresu gomułkowskiego nabrała w marcu niespodziewanego wigoru. Jej twórcy zręcznie potrafili grać na społecznych emocjach, odwoływać się do narodowych resentymentów i niechęci wobec elit.
-
Marzec 1968 na Wschodzie i Zachodzie
„Czuliśmy solidarność z Pragą, nie z Paryżem” – mówią uczestnicy Marca. W płaszczyźnie pokoleniowej ich bunt wpisywał się w globalny rok 1968. Konteksty sprawiły jednak, że rewolta z lat 60. miała inne znaczenia na Wschodzie i na Zachodzie.