Dom Stasia

Lisy, jeże i inni

Należysz do dynamicznych ludzi sukcesu czy do zniechęconych i pasywnych? A może ciągle nie potrafisz określić się w nowej rzeczywistości? Czego oczekujesz od siebie, a czego od państwa? Odpowiedz, a będziesz mógł porównać się z innymi.

Głowa pod ochroną

Proces cywilny Aleksandra Kwaśniewskiego przeciwko "Życiu" zbliża się ku końcowi. Byłoby nieposzanowaniem sądu i jego dwuletniego wysiłku wypowiadanie teraz jakichkolwiek opinii na temat przyszłego wyroku. Jednakże proces ten z pewnością stawia w centrum uwagi publicznej problem podstawowego znaczenia. Jest nim ochrona czci, godności i honoru głowy państwa. Nie dziś tylko, także za rok, dziesięć, dwadzieścia lat.

Przeciąganie Memlinga

Lokalne układy polityczne i uległość wobec miejscowych dostojników Kościoła mogą zaważyć na losach "Sądu Ostatecznego" Memlinga, jednego z dwóch najcenniejszych dzieł malarskich, jakie mamy w polskich zbiorach muzealnych. Od 1956 r. jest on wystawiany w gdańskim Muzeum Narodowym. W Bazylice Mariackiej, gdzie wisiał przed wojną, znajduje się XIX-wieczna kopia.

Grajcie z wiatrem

Niemcy mieli po wojnie sześciu trenerów piłki nożnej, Anglia dziesięciu, a Polska szuka trzydziestego szóstego. Im większy porządek, tym mniej zmian.

Pod przymusem

Trwają negocjacje o odszkodowania za pracę przymusową dla III Rzeszy. W dokumencie przekazanym ostatnio rządom USA i RFN Polska podtrzymuje stanowisko, że powinni je otrzymać wszyscy przymusowi robotnicy, niezależnie od tego, gdzie byli zatrudnieni: w obozach koncentracyjnych, przemyśle czy rolnictwie. Sprawa ta wróci też zapewne w rozmowach z pełnomocnikiem rządu niemieckiego, min. Otto Lamsdorfem, który w tych dniach - z innej okazji - gości w Warszawie. Zgromadziliśmy podstawowe liczby i fakty dotyczące niewolniczej pracy Polaków.

Tęsknota za Starszymi Panami

Nieustająca tęsknota za Kabaretem Starszych Panów, a także starszymi panami (i paniami) pisanymi małą literą, których w naszej ankiecie pojawiło się niemało, jest wyrazem wciąż żywej nostalgii za telewizją w starym stylu, w której świat wyglądał piękniej niż w rzeczywistości, a pojawiający się w domach szklani goście stanowić mogli wzór cnót i manier.

Nie wystarczy być

W plebiscycie "Polityki" w kategorii "osobowości telewizyjne" zwyciężyli ci, których widzowie znają od lat albo pamiętają sprzed lat, co zaprzecza obiegowej opinii, jakoby telewizyjne gusta kształtowane były wyłącznie przez najnowszą ofertę i świeżo kreowane gwiazdy małego ekranu. Charakterystyczne, że w pierwszej dziesiątce nie ma nikogo, kto dziś byłby związany z którąś z telewizji komercyjnych. Są za to postaci, które robią lub robiły dobrą rozrywkę, popularyzowały wiedzę albo zaznaczyły się w wyobraźni widzów jako szczególne indywidualności.

Spętane stopy

Setki poprawek zgłaszanych przez Macieja Manickiego z SLD w komisji finansów publicznych nie miały służyć doskonaleniu przepisów, lecz wydłużeniu pracy nad nimi. Tak, żeby cały proces legislacyjny nie mógł zakończyć się w listopadzie, a wtedy w 2000 r. obowiązywałaby stara ustawa. Zaś opozycja udowodniłaby AWS i UW, że nie są zdolne do rządzenia, choć dysponują większością parlamentarną.

Wykop na swoje

Górnicy z likwidowanej kopalni Siersza w Trzebini chcą utworzyć spółkę pracowniczą i na własny rachunek wydobywać węgiel. Pomysłowi przeciwny jest resort gospodarki, który uważa, że kopalnia jest trwale nierentowna. Jej dalsze istnienie zakłóci ponadto program restrukturyzacji, bo w górnictwie pozostanie za dużo ludzi i węgla.

Powtórka z Kuczmy

Ukraińcy wybrali prezydenta. Został nim po raz drugi Leonid Kuczma, zwolennik reform, zbliżenia z Europą i suwerenności Ukrainy. Jego konkurent, komunista Petro Symonenko, obiecywał komunizm i szybki dobrobyt.

Przeszłość zaklęta

Edward Gierek skończył lat 86 i jest bardzo chory. Przez 10 lat rządził PRL-em, a karierę polityczną zakończył wraz z narodzinami Solidarności. Przez swoich następców został najpierw wykluczony z PZPR, później internowany w czasie stanu wojennego. Swoją emeryturę polityczną przeżywał na Śląsku, dokąd wrócił. Gdy kończyła się dekada rządów Jaruzelskiego, zaczynał rodzić się mit Gierka - dobrego gospodarza i łagodnego wobec opozycji I sekretarza KC PZPR.

Sąd historii

Rolnik z Kułakowic pod Hrubieszowem postawił Edwardowi Gierkowi pomnik, ale po roku go zburzył, bo rozgłos zaczął przeszkadzać w karierze dzieciom zatrudnionym na państwowych posadach. Mieszkańcy wsi Waszkowskie koło Zduńskiej Woli chcą wybudować salę gimnastyczną i nadać jej imię byłego pierwszego sekretarza partii. W tej sprawie była w Ustroniu u Gierka delegacja z miejscowym senatorem Jerzym Pieniążkiem (SLD), ale wróciła z kwitkiem: - Ojciec stanowczo odmówił, że chce żadnych pomników - mówi prof. Adam Gierek. W Łomży powstało Stowarzyszenie Społeczne Uhonorowania Edwarda Gierka.

Zadyszka

Sporo mamy już za sobą. Nie da się ostatnich kilku miesięcy zaliczyć do udanych. Dojrzewanie wymaga jednak czasu, a więc i ta zadyszka musi trochę potrwać, nim przyjdzie refleksja, że jeżeli chcemy przez dwa lata skutecznie rządzić Polską - co jest wymogiem państwa - i jeżeli chcemy za dwa lata odnieść wyborczy sukces, to trzeba się zmieniać. Ciąg kryzysów jest w moim przekonaniu takim właśnie procesem dojrzewania.

Zjednoczeni w podziałach

Trzy partie prawicowe zjednoczyły się ostatnio i nazwały chadecją, nie pierwszą zresztą na polskiej scenie politycznej. Ma to być kolejny mocny filar Akcji Wyborczej Solidarność. Porozumienie Polskich Chrześcijańskich Demokratów połączyło dotychczasowych działaczy Porozumienia Centrum, Ruchu dla Rzeczypospolitej i Partii Chrześcijańskich Demokratów. Jest to kolejna próba stworzenia w naszym kraju silnej partii prawicowej, mającej jednoznaczne poparcie Kościoła i wysokie notowania w sondażach opinii publicznej. Od razu jednak okazało się, że nie całe PC weszło do nowego ugrupowania, zaś Jarosław Kaczyński został honorowym prezesem tego odłamu partii, który zjednoczenia chadecji nie przyjął do wiadomości.

Pełnomocnik

Marek M. twierdzi, że jest uczciwym człowiekiem, nikomu nic nie ukradł. Elżbieta P. uważa, że uczciwy człowiek ukradł jej święty spokój. I dlatego ona, emerytka starego portfela, zmieniła się w detektywa w spódnicy. Śledzi krok po kroku biznesową karierę M., prześwietla jego życiorys. Co tu ukrywać, wyraźnie szuka na pana Marka haka.

Gabinet w cieniu

Nazwa: "Trójstronna" jest historyczna. Chodzi o reprezentantów trzech regionów: Ameryki Północnej, Europy i Japonii. Pomysł powołania Komisji pochodzi dokładnie sprzed 27 lat, z okresu, kiedy Ameryka obawiała się konkurencji rosnącej w siłę Japonii, a zachodnia Europa drżała przed potęgą wojskową ZSRR. Trzeba było, by Japonia i Europa się poznały, a Ameryka mogła odegrać konstruktywną rolę jako łącznik strategiczny pomiędzy nimi - mówi dziś Zbigniew Brzeziński, pierwszy dyrektor Komisji, wówczas w 1972 r. obiecujący profesor nauk politycznych z Uniwersytetu Columbia.

Nawracanie Azji

Nie zdarzyło się dotąd, by gdzieś w świecie palono kukły wyobrażające papieża;  nie zdarzyło się też, by radzono Janowi Pawłowi II, aby przemawiał do rzesz wiernych zza kuloodpornej szyby. A jednak papież nie odwołał swej podróży do Indii. Nie zamierza też - mimo dyplomatycznych nacisków Zachodu - rozstać się z ideą pielgrzymki "śladami Abrahama", której szlak prowadzić ma przez starożytne miasto Ur w Iraku, co dziś oznacza także spotkanie z Saddamem Husajnem.

Podwójna kieszeń

Gdyby Autonomia Palestyńska była normalnym państwem z uregulowanymi granicami, a tym samym jasno określoną polityką celną i jawnymi środkami publicznymi, finansami państwa zarządzałoby ministerstwo skarbu wespół z bankiem centralnym. Na razie jednak pieniądze Autonomii Jaser Arafat przetrzymuje w bankach całego świata i chyba tylko on zna stan tych kont.

Gest Raskolnikowa

"Dług", najlepszy film zakończonego niedawno festiwalu w Gdyni, to współczesny dramat z życia młodej polskiej inteligencji. Krzysztof Krauze pokazuje naszych pionierów kapitalizmu, którzy mordują gangstera, przekraczając prawo do obrony własnej. Sympatia widzów jest jednak po ich stronie.

Bokiem

Dawno temu na afiszach z lubością umieszczano napis: "dla widzów od lat siedmiu do stu siedmiu". Było to więcej niż reklamowe hasło; mieściła się w nim i strategia, i ambicje. Teatr chciał mówić do wszystkich. Senior na widowni miał nieco odmłodnieć, juniorowi wypadało dowartościować się oglądaniem "dorosłych" treści. Nie przeszkadzali sobie nawzajem. Dziś się to już właściwie nie zdarza.

Galeria galerii

W większości polskich mieszkań ściany nadal zdobią jedynie ślubne zdjęcia, kolorowe kalendarze, a w najlepszym razie masowo sprzedawane w sklepach meblowych reprodukcje impresjonistów oprawione w tandetne plastikowe ramy. W tej sytuacji zachęcanie ludzi do obcowania ze współczesną sztuką wydaje się zajęciem karkołomnym. Spróbować jednak warto, tym bardziej że są w Polsce galerie, które mają się czym pochwalić. Oto subiektywny przewodnik po tych najważniejszych i najlepszych:

Samouk

Od kilku tygodni wspomnienia Marcelego Reicha-Ranickiego znajdują się na szczycie niemieckich list bestsellerów. Niemcy kupują "Moje życie", by zanurzyć się w biografii polskiego Żyda, wychowanego od ósmego roku życia w Berlinie, który tuż przed "nocą kryształową" 1938 został - jako polski obywatel - wyrzucony z III Rzeszy.

Polak zachodni

Nasi sąsiedzi wyciągają wnioski o naszym do nich stosunku z polityki, jaką prowadzimy wobec ich mniejszości u nas. Podobnie wyciągają takie wnioski z takich poczynań, jak te, których byliśmy świadkami tego lata, gdy grono polskich osobistości politycznych dopuściło się oczywistej ingerencji w wewnętrzne sprawy Litwy.

Pieprz na granicy

Do końca listopada po raz kolejny wzrosną cła na żywność - zarówno tę, której mamy nadmiar, jak i taką, której nie produkujemy, np. rodzynki czy koncentraty soków cytrusowych. Rząd twierdzi, że upiecze dwie pieczenie przy jednym ogniu - dostosuje nasz import do reguł unijnych oraz pomoże rynkowi. Producenci, że obie potrawy przypali - o wiele wyższe cła przyspieszą i tak już za dużą inflację oraz zaszkodzą eksportowi.

Jeleń za płotem

Wielkie firmy i drobni deweloperzy są jednomyślni: inwestycja budowlana to droga przez mękę. Prawie zawsze napotyka się na niej protesty sąsiadów i żądania świadczeń na rzecz miasta czy gminy. Wówczas trzeba słono płacić za to, by budowa w ogóle ruszyła z miejsca.

Strzał atomową futbolówką

Zgodnie z mechaniką kwantową każdy obiekt materialny jawi się, zależnie od warunków, jako fala lub jako cząstka. Ten pogląd, chociaż stanowi fundament wiedzy o świecie atomowym, jest zupełnie sprzeczny z codziennym doświadczeniem. Wszak cząstka to cząstka, a fala to fala. Fizycy jednak są przekonani, że prawa mechaniki kwantowej są uniwersalne i stosują się nie tylko do najmniejszych obiektów. Ostatnio wykonano finezyjny eksperyment, który pokazał, że fulleren - krągła piłeczka zbudowana aż z 60 atomów węgla - może się zachowywać jak fala.

Słowo natchnione gorzałką

Co lubi Chińczyk

Pies na hamburgery

Tu leży wieszcz

Tanie przestrzenie

Znajomi, znajomi znajomych i nieznajomi zaczynają chłonąć praski klimat już na ulicy. Mijają spowite w karakuły tapirowane Rosjanki, zasiedziałe na plastikowych wiadrach znudzone handlarki złota z Bazaru Różyckiego, męskie towarzystwo leniwie pogrywające w karty w pobliskim barku. Zerkają na nietknięte ręką speców od dekoracji wystawowe okna wiekowych rzemieślników, którzy przyrośli do drewnianych, skrzypiących krzeseł. Rzucają okiem na niechlujne, opasłe sprzedawczynie mięsa. Przyspieszonym krokiem okrążają watahy bazarowych cinkciarzy, cumujące w bramach grupki pijaczków. Na wpół przerażeni, na wpół zachłyśnięci plebejskością trafiają na liche podwórko przy Białostockiej. Po zbutwiałych schodkach docierają do rozklekotanej windy, która - z bożą pomocą - dowozi ich do czterech pracowni malarzy i fotografików.