Subiektywny spis aktorów teatralnych

Depesza Steinhardta

O północy, 23 sierpnia 1939 r. na Kremlu podpisano pakt o nieagresji między hitlerowską Rzeszą a Związkiem Radzieckim. Dołączony do niego tajny protokół miał pozostać najściślejszą tajemnicą. Ani Berlin, ani Moskwa nie przypuszczały, że informacje o jego treści wydostaną się na zewnątrz już nazajutrz po podpisaniu.

Wielka czy nie?

Około pół miliona Polaków podjęło w 1945 r. decyzję pozostania na Zachodzie. Nie chcieli wracać do pozbawionego suwerenności kraju, mimo że mocarstwa zachodnie właśnie uznały rząd warszawski, cofając jednocześnie uznanie rządowi polskiemu na uchodźstwie. Wielu nie miało zresztą dokąd wracać, bo decyzjami jałtańskimi terytorium, z którego pochodzili, odcięte zostało od Polski.

Zaborcza pajęczyna

Andy Grove, współzałożyciel Intela, megakoncernu na rynku produkcji mikroprocesorów, twierdzi, że za pięć lat wszystkie przedsiębiorstwa będą firmami internetowymi lub nie będzie ich w ogóle. Brytyjski tygodnik "The Economist" jest gotów przyznać mu rację.

Obrazkowe pokolenie

Żegnaj Supermanie! Nowy rodzaj bohaterów komiksowych będzie wspomagać szkoły niemieckie w nauczaniu własnej historii. Hitler, grupa Baader Meinhoff oraz Stasi znalazły się w kolorowych komiksach, do tej pory kojarzonych raczej z latającymi superherosami jak Siderman czy Batman.

Pokaż swój chip

Testy genetyczne stają się coraz bardziej powszechne. Pozwalają zapobiegać groźnym chorobom. Ale istnieje obawa, że mogą stać się powodem dyskryminacji osób z gorszymi genami i receptą na hodowanie idealnych genetycznie dzieci.

Castle Książ

Zamek Książ, jeden z najwspanialszych zabytków w Polsce, był za duży nawet dla wojewódzkiego Wałbrzycha. Niszczał, bo nie było ani pieniędzy, ani dobrego pomysłu. Kiedy miasto stało się powiatem, zamek wydzierżawiono Anglikom. Z deklaracji zarządu Wałbrzycha wynikało, że teraz to Książ będzie utrzymywał miasto. Nie będzie. Opozycja mówi o oszustwie, zarząd o przejęzyczeniu.

Spojrzeć świni prosto w oczy

Juliet Gellatley jest jedną z najbardziej skutecznych aktywistek wegetariańskich na świecie, autorką książek "Milcząca Arka" i "Viva wegetarianizm". Współpracowała m.in. z Lindą i Paulem McCartneyami. W 1994 r. założyła organizację Viva. Dzięki prowadzonym przez nią akcjom liczba szkół w Anglii oferujących wegetariańskie posiłki wzrosła z 13 do 65 proc., a grono angielskich wegetarian podwoiło się w ciągu roku. W tym roku otrzymała z rąk premiera Tony´ego Blaira prestiżową nagrodę "Animal Walfare Award". Organizacje wegetariańskie traktowane przed laty jako stowarzyszenia nieszkodliwych maniaków stanowią coraz silniejsze lobby. Przyczynia się do tego energiczna działalność takich osób jak Juliet Gellatley, z drugiej - kolejne afery mięsne, elektryzujące świat, takie jak choroba wściekłych krów czy skażenie mięsa belgijskich kurczaków dioksynami.

Gdzie ciecze Bycza Krew

Za Stefana Batorego Polska sprowadzała z Węgier 350 tys. hektolitrów wina rocznie. Z tego okresu pochodzą też powiedzenia "Nie masz wina nad węgrzyna!" oraz "Hungariae natum, Poloniae educatum", bo antałki tokaju dojrzewały w szlacheckich piwnicach. Pozostał też z tamtego czasu odcinek tokajskiego traktu od Dukli do Jasła, którym na wymoszczonych słomą furach wożono w beczkach węgierskie wino. Nie zniszczyły tej świetnej do dziś drogi nawet radzieckie czołgi szturmujące dukielską przełęcz. Dziś importujemy z Węgier tylko 30 tys. hl za ok. 3,5 mln dolarów rocznie, co stanowi zaledwie jedną piątą kontyngentu objętego ulgowym cłem w ramach układu wyszehradzkiego (CEFTA).

Piekło i wdzięczne boki

Nie ma piekła w kosmosie bez kącika dla wybranych, gdzie zamiast kotłów z dymiącą smołą diabły o pokuśnych ogonach podawałyby czarną kawę w filiżankach, zaś rozmowa toczyłaby się o różnicy smaku aniołów nadziewanych truflami, od jeszcze młodych, wprost opiekanych w lekkim pierzu. Wyobraziłem też sobie otchłanne skandale, gdy - na ten przykład - podczas właśnie rozpoczętego Sądu Ostatecznego znudzony nadmiarem wiadomości o jego przebiegu św. Michał Archanioł zacząłby dłubać w nosie.

Reguła wielkiej płyty

W jakich domach mieszkamy, a w jakich chcielibyśmy mieszkać? Dlaczego niskie sufity walą się dzisiaj na głowy setkom milionów mieszkańców Europy?

Narodziny paranoi

Początek XXII wieku: Polski od pięćdziesięciu lat nie ma na mapach. Unia Europejska - ogromne, zlaicyzowane państwo - jest targowiskiem próżności i rozpusty. Wtedy do akcji wkraczają bohaterowie powieści Stanisława Krajskiego "Narodziny Metanoi".

Bezpruderyjnie całodobowo

Istnienie seksbiznesu zaakceptowaliśmy łatwiej niż likwidację kopalń. Wprawdzie pierwsza w Polsce agencja towarzyska Casanowa przed dziesięciu laty wywołała protesty i emocje, ale dziś nikogo nie szokuje sąsiedztwo takich instytucji. W kraju, gdzie do szkół powróciła religia, a 85 proc. Polaków zadeklarowało udział w spotkaniach z papieżem, właściciele agencji towarzyskich mogą wybierać w tłumie chętnych do pracy dziewczyn - uczennic, studentek, żon, matek czy panienek z importu. Polki wyjeżdżają za granicę do pracy w seksbiznesie, a zacni ojcowie rodzin są klientami tirówek. Czy jest to dowód przemian obyczajowych, czy społeczeństwo toleruje agencje, bo seks uprawiany jest tam w miarę dyskretnie? A może wolimy udawać, że nie wiemy, o co naprawdę chodzi, a ogłoszenia w rodzaju "każdą z seks-maszyn można zaprosić na jazdę próbną i zobaczyć, jak chodzi na odcinku specjalnym w pokoju z łazienką" traktujemy jako anons kolejki dziecinnej?

Zbieramy plon

Kilometrowe kolejki do elewatorów, rolnicy umęczeni w oczekiwaniu na sprzedaż zboża i urzędnicy tłumaczący mętnie, dlaczego skup jeszcze nie ruszył - tak w codziennych telewizyjnych programach informacyjnych prezentowane są doniesienia z "frontu żniwnego". Trwa więc poszukiwanie winnego, który nie dostrzegł, że już jest po żniwach. Tymczasem winny jest system, w którym - na życzenie związkowców - funkcjonuje polskie rolnictwo. Tam, gdzie na rynek wkracza urzędnik, kolejki są nieuchronne.

Wszyscy jesteśmy górnikami

Kiedyś zjednoczenia, potem gwarectwa, przedsiębiorstwa eksploatacji węgla, wreszcie bardziej rynkowo brzmiące spółki węglowe i holdingi. Nazwy się zmieniają, ale cel jest ten sam: zamazać oczywistą prawdę, że do kopalń płynie więcej pieniędzy, niż z nich wypływa. Co za PRL było częścią systemu, dziś jest coraz bardziej jaskrawą anomalią: górnictwo jest wyłączone z reguł gospodarki rynkowej.

Bezpłatna chrząstka rekina

Jak ujawnił Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych, w pierwszym półroczu tego roku zrealizowaliśmy w aptekach 50 milionów recept. W całej Polsce leki drożeją, a udział pacjentów w odpłatności za nie systematycznie rośnie. Coraz częściej zdarza się, że ludzi nie stać na wykupienie lekarstw. Z drugiej strony - mnożą się przypadki wyłudzeń drogich, a niekoniecznie potrzebnych medykamentów.

Niewolnicy Maryi

200 tys. wiernych w Częstochowie na Jasnej Górze, 130 tys. w Kalwarii Zebrzydowskiej, 25 tys. w Licheniu, 10 tys. w Kalwarii Pacławskiej... 15 sierpnia - kościelne święto Wniebowzięcia Maryi - potwierdza żywotność kultu maryjnego, tego znaku rozpoznawczego polskiego katolicyzmu. A także idealną symbiozę religii i państwa w III Rzeczpospolitej pod rządami koalicji AWS-UW.

Ja pobruszę, a ty poczywaj

Polszczyzna nie najlepiej się zaczęła. Pierwszym polskim zdaniem była albo propozycja pewnego Czecha (daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj - tak jakby Polacy sami nie mogli wymyślić pierwszego zdania), albo nikczemna tatarska prowokacja pod Legnicą (biegajcie, biegajcie) - użyta, by wzbudzić u Polaków panikę, albo pełne żalu gorze się nam stało Henryka Pobożnego - tuż przed śmiercią. Ale nie zamierza się kończyć.

Łupy w troki

Prawdziwą karierę zrobiło w ostatnich miesiącach określenie "kapitalizm polityczny". Równie elegancko mówi się o "zacieraniu granicy między interesem publicznym a prywatnym bądź partyjnym", mniej elegancko chodzi po prostu o korupcję. Rzecz charakterystyczna - dyskusji o kapitalizmie politycznym nie rozpoczęła opozycja, narodziła się ona wewnątrz obozu Akcji Wyborczej Solidarność, a jej mottem jest smutne stwierdzenie: straciliśmy wyższość moralną obnoszoną w kampanii wyborczej, która pozwalała głosić, że zbudujemy uczciwe państwo; teraz upodobniliśmy się do naszych poprzedników.

Przedszkole wojowników. Kontrowersyjny obóz dla dzieci

„Nauka pchnięcia nożem”, „rzuty nożem do celu”, „nauka wejścia do budynku”, „obezwładnienie strażnika”, „wzięcie jeńca, zakładnika”. To program pewnego obozu dla dzieci.

Dżusmen szczeka cztery razy

"Do młodego zespołu w agencji reklamowej, bez doświadczenia, na różne stanowiska od zaraz. Zapewniamy luźną atmosferę w działaniu, wysokie zarobki, szkolenie". Dalej były numery telefonów oraz informacja: czas pracy od 7.30 do 18.00. Co mi szkodzi spróbować - pomyślałam.

Bój to jest nasz ostatni

Cztery miesiące przed wyborami parlamentarnymi Borys Jelcyn dokonał kolejnej roszady. Pułkownik wywiadu Władimir Putin zastąpił na stanowisku premiera generała kontrwywiadu Siergieja Stiepaszyna. Dla przywódcy rosyjskich komunistów Giennadija Ziuganowa jest to przejaw "starczego marazmu". Dla lidera innej opozycyjnej partii Grigorija Jawlinskiego to potwierdzenie "agonii reżimu".

Domowe Biuro Polityczne

Każda zmiana w rosyjskim Białym Domu (siedzibie premiera Federacji Rosyjskiej) - osłabiając ośrodek rządowy i pogłębiając chaos decyzyjny - zmusza do pytania: kto rządzi Rosją? Wszyscy obsesyjnie wręcz koncentrują się na "klanie Jelcyna", "kuchennym gabinecie Kremla" czy też Familii. Nawet poważni politycy rosyjscy, pytani o szanse Władimira Putina, cynicznie odpowiadają, że w obecnej sytuacji Duma (parlament) na stanowisko szefa gabinetu zatwierdzi choćby i kangura z moskiewskiego zoo.

Kaukaz drży

Kilkuset islamskich bojowników z Czeczenii przeprawiło się przez granicę do sąsiedniego Dagestanu, zajęło dwie wioski i ogłosiło kompletną niezależność od Rosji oraz dżihad - świętą wojnę. Czeczeński prezydent Asłan Maschadow zaręczył, że nie ma tam żadnych jego ziomków, że wojnę Rosji wydała dagestańska islamska rada rewolucyjna Szura. W stolicy Dagestanu Machaczkale ogłoszono, że żadna Szura nie istnieje, napastnicy przyjechali zza granicy, wszystko zmyślono. Ale wojny nie zmyślono. Ludzie giną naprawdę.

Wszystko spłonie

Flaga Albanii rozwieszona w ciemnościach dyskoteki była jedynym punktem orientacyjnym. Tuż za nią było wyjście, od którego dzieliły nas setki ciał młodych Albanek i Albańczyków. Przestępując w rytm z nogi na nogę staraliśmy się flagi tej nie stracić z oczu. Byliśmy - trzech Polaków - z pewnością jedynymi obcymi. Dyskoteka, pierwsza w Prizrenie od wielu miesięcy była werbunkową imprezą Wyzwoleńczej Armii Kosowa (UCK).

Dziecko zapłaci

Gdyby Kowalscy w każdym roku wydawali więcej, niż zarabiają, a na różnicę wystawiali weksle, których wykupem w przyszłości obarczyliby własne dzieci, takie postępowanie uznano by za niegodne i moralnie obrzydliwe. Tymczasem nasze państwo od lat w ten właśnie sposób zarządza budżetem i nie brakuje polityków, którzy chcieliby tych weksli wystawić jeszcze więcej. Zwłaszcza teraz, gdy po sześciu miesiącach deficyt budżetu osiągnął poziom planowany na cały rok.

Niegościnny brzeg

Kiedyś żeglarstwo było domeną klubów sportowych. Obecnie coraz bardziej się prywatyzuje. Posiadanie dużego jachtu albo jeszcze lepiej motorówki staje się kolejną, po luksusowych samochodach i domach, oznaką zamożności. Niedawna eksplozja motorówki, w której zginęło dwoje dzieci, a dorośli (w tym znany muzyk Jan Pospieszalski) zostali poważnie ranni, ujawniła zatrważający niekiedy poziom bezpieczeństwa naszej żeglugi, a także brak nadzoru i chaos prawny na wodach i w portach.

Spółki na szynach

Zmienił się zarząd PKP, ale czy zmieni się sama kolej? To ogromne przedsiębiorstwo, chronicznie deficytowe i zarazem katastrofalnie niedoinwestowane, stoi na granicy bankructwa. Jak radzono sobie z transportem szynowym w świecie, jak ratować go w Polsce?

Przekąska drapieżnika

Dokładnie przed dziesięciu laty media pokazały całemu światu wstrząsające widowisko. Prezydent Kenii podpalił przed kamerami stos kilku tysięcy słoniowych ciosów, odebranych przemytnikom. Dziennikarze informowali, że bijące ku niebu kłęby dymu warte są co najmniej trzy miliony dolarów.

Żywy duch

Przeszłość już dziś

NULL

Nikita prezydentem

Pułtusk, Kazimierz, Jasło

Świat jest wielkim pegeerem

Żyło się elegancko. Człowiek dostał od PGR mieszkanie, działkę 25 arów już obsadzoną ziemniakami, przydział mleka i zboża, jak kto chciał świnie trzymać. Z pensji potrącali za prąd i wodę, to się i długi nie robiły. A w razie czego, było się do kogo odwołać. A tera co? – pyta Mirka.