Spoiwo

Komórki Kulczyka

Jak doszło do tego, że dwie poważne spółki giełdowe - Elektrim i Warta - w ciągu jednego tygodnia tłumaczą się publicznie, dlaczego oddają pokaźne pakiety akcji prywatnemu biznesmenowi Janowi Kulczykowi? Wygląda na to, że nie doceniły Kulczyka. Parę lat temu rozdawał w tych spółkach karty, a dzisiaj zaczął je rozgrywać.

Liberalizm bez liberałów

Jan Krzysztof Bielecki, ur. 1951 r., absolwent Uniwersytetu Gdańskiego (ekonomia), członek “S" i KLD, premier rządu RP (1991 r.), minister do spraw integracji europejskiej (1992 r.). Obecnie jest dyrektorem wykonawczym Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w Londynie.

Kucharze dusz

W luksusowym ośrodku nad zalewem Rożnowskim trwa eksperyment - naprawa charakterów młodych Niemców i Polaków. Zmagają się dwie koncepcje wychowawcze: szkoła niemiecka preferuje luz, a polska dyscyplinę. Prostowanie skrzywionych dusz odbywa się w kuchni, przy smażeniu mielonych.

Znowu Grabek

Sygnał z Puław był intrygujący: w tamtejszej Fabryce Żelatyny SA, należącej oficjalnie w 98-99 proc. do 21-letniej Anny Grabek, córki Kazimierza Grabka, którego nazwano przed rokiem "królem polskiej żelatyny" - zwolniono już ponad 90 proc. pracowników, demontuje się i wywozi w nieznanym kierunku maszyny i urządzenia, burzy budynki.

Związkokracja

Polską rządzą związki zawodowe. Tak mówi nawet Lech Wałęsa, twórca potęgi i mitu Solidarności. Poza Polską nie ma drugiego kraju europejskiego, w którym działacze związkowi stanowiliby trzon władzy wykonawczej i parlamentu. A jednocześnie związki zawodowe ani na chwilę nie przestają walczyć z rządem, innymi związkami, a nawet same ze sobą, czego symbolem jest przemarsz Mariana Krzaklewskiego na czele wielkiej demonstracji antyrządowej czy zażarty konflikt między Solidarnościami poczty i telekomunikacji. Dziś protestuje zbrojeniówka i anestezjolodzy, głodują górnicy, akcją nieposłuszeństwa grożą związkowcy z telewizji publicznej, kolejarze właśnie zmusili do dymisji ministra transportu, a stolicę znów najechał Andrzej Lepper z kolegami z innych organizacji rolniczych. Nie dość na tym: związki zażądały prawa do opiniowania budżetu państwa, co byłoby oczywistym wtargnięciem w kompetencje rządu i Sejmu. Władze polityczne, i to nie tylko obecna ekipa Solidarności, wydają się być onieśmielone potęgą związkową. Jakże bowiem powiedzieć, że "protest społeczny" może być przejawem bezwstydnego egoizmu; jak wysłać policję przeciwko "zdeterminowanym rolnikom i robotnikom" paraliżującym miasto, jak pociągnąć do odpowiedzialności organizatorów nielegalnych strajków, skoro po drugiej stronie są koledzy-związkowcy, a ponadto można narazić się na zarzut, że kiedyś to samo robili komuniści?

Martwe mienie

Zwrot majątków żydowskich ofiar wojny był tematem zakończonej 3 grudnia konferencji w Waszyngtonie z udziałem 45 państw i kilkunastu organizacji żydowskich. Wartość majątków zrabowanych Żydom w 20 okupowanych krajach szacuje się na 9 do 14 mld dolarów. Nie chodzi tylko o pieniądze - podkreślają organizatorzy spotkania. Sprawa wywołuje jednak wątpliwości także wśród Żydów.

Toga kuso skrojona

Prokuratorzy nie życzą sobie nacisków politycznych. Chcą się zorganizować samorządowo i mieć wpływ na treść przygotowywanej ustawy o urzędzie oskarżyciela publicznego.

Szmacianka

W wiosennej rundzie Jacek Dębski, szef Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, nieskutecznie zawiesił zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej. Na koniec sezonu jesiennego zarzucił złodziejstwo prezesowi zarządu Marianowi Dziurowiczowi i nielegalność statutu związku. Chociaż walka o kontrolowanie polskiej piłki rozpala kibiców, mecz prezesów skończy się niczym, ponieważ jest to gra beznadziejna.

Łagodny i twardy

W tym tygodniu katolik John Hume i protestant David Trimble odbierają pokojową nagrodę Nobla. Pierwszy z nich otrzymał ją za zasługi w przeszłości, a drugi jako zachętę na przyszłość.

Kto dzierży władzę

Parlament gruziński uchwalił ustawę uprawniającą posłów do dożywotniego posiadania i noszenia broni. Prezydent Eduard Szewardnadze ustawy nie podpisał, dworując sobie, że jemu w takim razie przysługiwałby granatnik przeciwpancerny. Nie zmieniło to obowiązującego na Zakaukaziu podstawowego kanonu gry politycznej: kto szybszy, ten lepszy.

Doktor Śmierć na żywo

Dr Kevorkian, który już cztery razy stawał przed sądem za ułatwianie pacjentom śmierci, przekroczył kolejną granicę. Tym razem osobiście wstrzyknął truciznę, a kasety z nagraniem zabiegu przesłał do telewizji. Zapewne korzysta z faktu, że większość Amerykanów popiera legalizację eutanazji.

Nowa gwiazdka

Ludność stowarzyszonego z USA Puerto Rico wypowie się w najbliższą niedzielę 13 grudnia w referendum w sprawie przyłączenia kraju do Stanów Zjednoczonych jako 51 stanu. Mieszkańcy karaibskiej wyspy już po raz trzeci będą odpowiadać na to pytanie. Dotychczas wybierali specjalny status wspólnoty z USA. Mniejszość chciała się stać częścią imperium. Najmniej było zwolenników niepodległości. Jak będzie tym razem?

Gdyby... Jeśliby?...

Pół wieku niechlujstwa

Ponieważ zakończyłem okrągłą liczbę lat, koledzy z “Polityki", którzy mnie przez znaczną część tego czasu tolerowali, życzyli sobie, bym zwrócił się do Sz. Czytelników, być może podobnie wyrozumiałych, z wypowiedzią osobistą.

Indiańska krew

Johnny Depp, aktor amerykański, wystąpił w wielu znanych filmach, m.in.: "Arizona Dream", "Co gryzie Gilberta Grape´a", "Truposz", "Don Juan De Marco". Debiutuje jako reżyser filmem "Odważny", który wszedł właśnie na ekrany naszych kin.

Busem za ocean

Słupskiej orkiestrze kameralnej, która dostała nominację do prestiżowej amerykańskiej nagrody Grammy, brakuje krowiego dzwonka, który kosztuje 50 złotych, a potrzebny jest często.

Agenci w bieli

Informacje gospodarcze zdobywane drogą jawną, metodami detektywistycznymi, a nawet nielegalnymi to broń w interesach. Nasze firmy zbyt rzadko jeszcze biorą ten oręż do ręki, choć wiele z nich nauczyło się już, że o partnerze handlowym warto czasem więcej wiedzieć niż o konkurencji. Konkurencja rzadko znika z naszymi pieniędzmi.

Hierarchia kolein

1 stycznia większość polskich dróg przejdzie we władanie samorządów. Dla producentów sprzętu biurowego to wiadomość pomyślna: powstanie kilkaset powiatowych zarządów drogowych. Kierowcy nie powinni sobie jednak robić nadziei. Statystyczny powiat dostanie z budżetu na drogi 2 mln zł. To akurat tyle, żeby zimą uprzątnąć z jezdni śnieg lub latem wybudować mostek nad niewielkim strumieniem.

Jednym tchem

Nazywano ich Pokoleniem ´68 albo pokoleniem Nowej Fali. 30 lat temu młodzi poeci z Krakowa, Poznania, Warszawy zawiązali formację, która okazała się z czasem jednym z najważniejszych zjawisk we współczesnej literaturze polskiej. Ich wiersze, podobnie jak uprawiana przez nich krytyka literacka i eseistyka, ujawniały niepokorną wrażliwość ludzi zainteresowanych nie tylko zmianą dominującej wtedy estetyki poetyckiej, ale też radykalnym zrewidowaniem przekonań co do społecznych ról literatury. Postulat mówienia wprost, krytyka języka propagandy, nieufność jako istotny element postawy intelektualnej pojawiły się już w pierwszych wierszach Stanisława Barańczaka, Ryszarda Krynickiego czy Juliana Kornhausera. I nic dziwnego, że tak formułowany program musiał się zderzyć z realiami ówczesnej polityki. Barańczaka, już jako działacza KOR, objęto wieloletnim zakazem druku, ale też i pozostali nowofalowi poeci byli postrzegani przez władzę jako polityczni przeciwnicy. W ten sposób ruch poetycki stał się, chcąc nie chcąc, odmianą politycznej kontestacji, choć przecież jego uczestnicy byli i pozostali przede wszystkim poetami. O Nowej Fali po trzydziestu latach pisze jeden z czołowych krytyków literackich tego pokolenia Tadeusz Nyczek.

Nie drażnić babci

W radiu był cenzor, który zażądał usunięcia z popularnych "Jezioran" zdania: "coś ty taki czerwony", skierowanego do jednego z bohaterów, który wrócił z pola w czasie żniw. "Nie będziecie kpić z komunistów" - orzekł.

Kosmiczny pająk

Rakieta nośna Proton umieściła na okołoziemskiej orbicie Zarię - pierwszy moduł Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Rozpoczął się montaż największego sztucznego satelity naszej planety, 500-tonowego pająka, który za cenę 60 mld dolarów powstanie wysiłkiem 16 państw.

Ucieczka w męskość

- Wyrośnie z tego - orzekła pani psycholog z poradni. - Przebieranie się w damskie szmatki zdarza się dojrzewającym chłopcom, nic strasznego. Ale nie wyrósł.

Telelada

Za pośrednictwem telewizora można już kupić suszarkę do grzybów, aparat do odchudzania bez ćwiczeń, politurę samochodową oraz kawałek jaskini w Jerozolimie, w której urodził się Chrystus. W grudniu telesklepy zarabiają na następne pół roku działania.

Szyfr życia

Rozpoczął się ostry wyścig o to, kto pierwszy odszyfruje genom człowieka. Amerykański naukowiec Craig Venter ogłosił, że zrobi to szybciej niż międzynarodowe konsorcjum. Stawką są potencjalne olbrzymie dochody z zastosowań genetyki.

Bunt robotów

Hugo de Garis, ur. 1947 r. w Australii, jest jednym z pionierów budowy sztucznego mózgu. W 1992 r. doktoryzował się w Uniwersytecie w Leuven (Belgia) w zakresie sztucznej inteligencji i sztucznego życia. Od 1993 r. pracownik Instytutu Zaawansowanych Badań Telekomunikacyjnych (ATR) w Kioto.

Nauka nie znosi demokracji

Prof. dr hab. Andrzej Wiszniewski (ur. 1935 r.) jest specjalistą w zakresie automatyki elektroenergetycznej. Studiował i pracował naukowo na Politechnice Wrocławskiej. Rektor tej uczelni od 1990 r. Jesienią ub. roku powołany na stanowisko przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych.

Dowiedź, że nie byłeś wielbłądem

Łatwe pieniądze

Blaski i cienie postmodernizmu

Smutek po diable

Sto lat temu łódzkie królestwo Scheiblera na Księżym Młynie było Ziemią Obiecaną. Dla niektórych nawet całym światem. Ludzie rodzili się w scheiblerowskich domach, chodzili do scheiblerowskiego przedszkola, scheiblerowskiej szkoły, w scheiblerowskiej fabryce rujnowali sobie zdrowie, które następnie reperowali w scheiblerowskim szpitalu. Pani Budzisz, snowaczka mieszkająca na osiedlu od urodzenia, pamięta, jak jeszcze po wojnie w pobliskim Domu Bauma działał teatr, w którym robotnicy wystawiali "Balladynę". Było kino, kółka zainteresowań, ćwiczyła orkiestra dęta. Dziś nie ma kina, nie ma orkiestry ani nawet instrumentów. Niedługo nie będzie także fabryki. Przed Domem Bauma młodzież leniwie popija alpagi. Na Księżym Młynie wszystko schamiało.