Sądo-lotek

Szkoła białych owiec

Są dwie wiadomości. Pierwsza - dobra. Będzie gimnazjum w małym nadmorskim Pobierowie, choć miało go nie być. Druga jest taka: gimnazjum będzie częścią Zespołu Publicznych Katolickich Szkół, jedynego w tej miejscowości. Taki jest wybór w Pobierowie.

Puste łóżka

Kilkadziesiąt tysięcy wniosków na leczenie sanatoryjne, wydanych w ubiegłym roku, straciło ważność. Kto nie zdążył do 31 marca wyjechać do sanatorium, musi od początku ubiegać się o skierowanie. Od 1 kwietnia kasy chorych rozdzielają miejsca w uzdrowiskach i kwalifikują do nich kuracjuszy. Nowe przepisy mają uszczelnić system, ale dyrektorzy uzdrowisk obawiają się, że prędzej doprowadzą je do bankructwa.

Emerytom na rękę

Po sześciu latach od orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i dwóch od przyjęcia przez Sejm ustawy w sprawie sposobu wynagrodzenia emerytom, rencistom i pracownikom sfery budżetowej strat z tytułu niezwaloryzowania w latach 1991-1992 ich świadczeń po raz pierwszy widać pieniądze. Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Skarbu wspólnie przedstawiły nowy projekt wypłat należności, tym razem w gotówce. Poprzednio długo przed takim rozwiązaniem się wzbraniały.

Poczet rodów giełdowych

Giełda w Nowym Jorku, najważniejsza na świecie, bije rekord za rekordem: indeks Dow Jones przekroczył właśnie magiczną granicę 10 000 punktów. Niestety nie wtóruje mu WIG, indeks warszawskiej giełdy. Przynajmniej na razie. Powinien pójść mocno w górę, kiedy zaczną tu inwestować fundusze emerytalne. Taką przynajmniej nadzieję ma ponad milion Polaków, którzy zdecydowali się na kupno akcji spółek notowanych na giełdzie, a więc zasmakowali kapitalizmu w wersji stosowanej. Z czasem wielu drobnych graczy i jednorazowych inwestorów odpadło, ale też - w ciągu dziesięciu lat - zrodziły się prawdziwe fortuny. Najzasobniejsze pakiety akcji warte są setki milionów dolarów. Kim są polscy giełdowi multimilionerzy? Jacy są? Na czym się tak szybko dorobili? Co robią z pieniędzmi? Czy Ryszard Krauze to polski Bill Gates, a Sobiesław Zasada to rodzimy Henry Ford? Zajrzyjmy zatem do najgrubszych giełdowych portfeli.

Pan prezydent burmistrz

Miasto stołeczne Warszawa nie będzie jednak miało zarządu komisarycznego i za cztery miesiące nowych wyborów samorządowych. Na to może przyjść czas nieco później. Koalicja AWS-UW zawarła porozumienie z SLD, dzięki czemu udało się wybrać burmistrza gminy Centrum, który jest jednocześnie prezydentem Warszawy. Został nim Paweł Piskorski, 31-letni polityk Unii Wolności.

Kronika dintojry

Od kilku lat w gangsterskiej rywalizacji o strefy wpływów trup ściele się coraz gęściej. Od pałek, noży, bomb i kul giną "żołnierze" i przywódcy. W zeszłym tygodniu w restauracji na Woli zastrzelono pięciu członków gangu wołomińskiego, w tym dwóch jego bossów - Lutka i Klepaka.

Ciesz się, że żyjesz

Fadil w ciągu czterdziestu lat swego życia kilkaset razy przechodził granicę kosowsko-macedońską. Granicę, która w czasach byłej Jugosławii istniała tylko na mapie. Teraz od strony macedońskiej strzegą jej czołgi NATO, uzbrojeni po zęby żołnierze macedońscy oraz dziesiątki policjantów z oddziałów specjalnych. Fadil przekroczył tę granicę jako jeden z tysięcy Albańczyków uciekających przed serbskimi siłami zbrojnymi.

Faza dwa i pół

Komentarze setek dziennikarzy śledzących interwencję NATO w Jugosławii są coraz bardziej cierpkie. Mija bowiem kilkanaście dni - i ciągle to samo. Coraz intensywniejszym nalotom Sojuszu towarzyszy coraz bardziej masowy exodus Albańczyków z Kosowa. Nie widać końca, punktu docelowego ani nawet momentu przesilenia. W tej telewizyjnej wojnie podzielonej na codzienne odcinki, widzowie zaczynają się domagać zasadniczego zwrotu akcji.

Bałkańskie domino

Naloty NATO na Jugosławię (Serbię i Czarnogórę) nie powstrzymały czystki etnicznej w Kosowie. Exodus blisko dwustu tysięcy ludzi do państw sąsiednich, Macedonii i Albanii, spowodował katastrofę humanitarną. Czy Kosowo to już ostatni akt jugosłowiańskiej tragedii? Czy też w pobliskiej Macedonii niebawem powtórzy się scenariusz znany z Bośni i Hercegowiny? Jak długo NATO będzie bombardować Jugosławię i czy ataki przeprowadzane będą tylko z powietrza? Jak zachowa się trudno przewidywalna dziś Rosja?

Sprośne taśmy

Wizyta Moniki Lewinsky została co prawda odwołana (jako protest przeciwko NATO), ale na szczęście mamy naszą Monicagate - skomentował najnowszy polityczno-obyczajowy skandal w Moskwie krasnojarski gubernator Aleksander Lebiedź. Bohaterowie zamienili się rolami. Obrońcą moralności jest prezydent Borys Jelcyn, a niefortunnym amatorem przygód prokurator generalny Jurij Skuratow. Ale chodzi o to samo - o władzę, pieniądze i o pozbawienie prezydenta stanowiska.

Przeliczamy winy na pieniądze

Wśród moich polskich rozmówców ci, którzy wojnę przeżyli - jak przedstawiciele związków ofiar nazizmu - mieli wiele zrozumienia dla naszej postawy i byli bardzo konstruktywni w szukaniu dróg postępowania. Natomiast dość agresywni byli ludzie młodzi, dziennikarze czy politycy. To właśnie u tych młodych każde napomknięcie o cierpieniach niemieckich wypędzonych czy o utracie przez Niemców jednej piątej terytorium w wyniku wojny budziło gwałtowny sprzeciw.

Tunel do piekła

Najwyższa góra Europy znowu przypomniała ludziom o swej potędze. Daniny domagała się już wcześniej, strącając ich z własnego grzbietu do przepaści, porywając w lawinach. Teraz, jakby z zemsty za to, że ośmielili się kiedyś przewiercić ją na wylot, zesłała na nich morze ognia, zamieniając swe wnętrze w piekło.

Drzwi do rzeczywistości

Lars von Trier, ur. 30 IV 56 r. w Kopenhadze, w 1983 uzyskał dyplom duńskiej szkoły filmowej. Zrealizował m.in.: "Element zbrodni" (1984), "Epidemia" (1987), "Europa" (1991), "The Kingdom" (1994). Pracował w telewizji, realizując filmy dokumentalne, m.in. "Nokturn", "Image of a relief", "Liberation pictures".Za "Przełamując fale" otrzymał Nagrodę Specjalną w Cannes, a za "Europę" Grand Prix Jury.

Oczy jak kropki

Miarą wielkości twórcy mogą być kłopoty, jakie mają krytycy sztuki z przyklejeniem mu etykietek czy wskazywaniem artystycznych inspiracji. Oznacza to, że wymyka się jednoznacznym przypisaniom, sytuuje poza łatwo definiowalnymi nurtami i kierunkami w sztuce. Uwaga ta w pełni dotyczy Artura Nachta-Samborskiego, którego obrazy można właśnie oglądać w poznańskim Muzeum Narodowym.

Przebój z Watykanu

Płyta z modlitwami, fragmentami homilii i przemówień Jana Pawła II wypuszczona na rynek 23 marca przez koncern Sony Music w początkowym nakładzie miliona egzemplarzy od razu stała się wydarzeniem. Nie tylko religijnym. W pierwszych komentarzach podkreśla się niekonwencjonalność przedsięwzięcia, w którym wzniosła mowa i tradycyjna liturgia łączą się z najzupełniej współczesnym podkładem muzycznym.

Jak zaczął się wiek XX

Mamy więc koniec wieku. Spotykamy się jednak z opinią, że nie wyznacza go data "2000", lecz że skończył się wcześniej, wraz z wygaśnięciem Zimnej Wojny i także zaczął się później, niż wskazuje chronologia, bo dopiero w 1914 r., wraz z wybuchem I Wojny. Byłby to więc okres wyjątkowy, który wyłamał się z historii. Rzeczywiście tak odczuwają go ci, którym udało się go przeżyć.

Zjedli gotowane jajka

Marek Hłasko widziany współcześnie przez pryzmat jego opowiadań jest kimś innym niż przed półwieczem. Wczesnego Hłaskę możemy dziś poznać, czytając wydany niedawno tom utworów rozproszonych "Mordercy są wśród nas". W tym samym mniej więcej czasie wyszła książka o pisarzu "Miłosne gry Marka Hłaski", w której, niestety, sam pisarz jest nieobecny.

Ściana płaczu

Budownictwo mieszkaniowe ma w tym roku podwójny doping: staniały kredyty, a zapowiedź zlikwidowania ulg podatkowych zachęca, żeby nie przepuścić ostatniej okazji do ich wykorzystania. Inwestycyjne ożywienie wydaje się pewne.

Naftowa telenowela

Wydarzenia związane z tworzeniem koncernu naftowego, największej polskiej firmy, przypominają telenowelę. Są tu wielkie pieniądze i namiętności, świat biznesu i polityki. Kiedy wszystko zdaje się zmierzać do finału, następuje niespodziewany zwrot akcji. Właśnie pojawił się nowy bohater. Nazywa się Andrzej Modrzejewski i otrzymał nominację na prezesa koncernu. Mało o nim wiadomo, bo w poprzednich odcinkach nie występował. Teraz wszyscy zastanawiają się, jaki będzie ciąg dalszy?

Śmigło z komputerem

Walka z wiatrakami to symbol daremnego wysiłku. Walka o wiatraki może być symbolem wysiłku przynoszącego korzyści. Wymierne w megawatach, złotówkach, a co ważniejsze - w naszym zdrowiu, bo przeliczalne na tony dwutlenku węgla i siarki, których nie wchłoniemy.

W ramionach Leppera

Opinię publiczną i polityków interesuje głównie to, czy chłopi obalą rząd, czy drogi będą przejezdne i czy produkty rolne będą drożeć, a nie to, co myślą i czują protestujący rolnicy.

Zamiast pistoletu

Piętnastu polskich policjantów przeszkolono w USA w sztuce negocjacji. Potem ta piętnastka przeszkoliła 110 następnych już w kraju. Dzisiaj tylko mała część z nich wykorzystuje w pracy swoje umiejętności. Policja od czterech lat próbuje stworzyć system, w którym policyjni negocjatorzy będą mieli stałe miejsce. Bezskutecznie.

Już nie poznasz pana po cholewie

Klęska III Rzeszy położyła kres masowej propagandzie tezy o istnieniu ras ludzkich w czystej postaci. Od dawna zaś wiadomo, iż żadna z kultur narodowych nie pozostaje wolna od obcych wpływów, sama z kolei oddziałując na inne kręgi cywilizacyjne. W tej sytuacji najbardziej oporna na krytykę badaczy okazuje się teza o istnieniu całkowicie oryginalnej kultury chłopskiej.

Rodzice na start

Świat oszalał na punkcie nadchodzącego przełomu tysiąclecia. Media pasjonują się już nie tylko katastrofą systemów informatycznych czy przepowiadaną przez wróżbitów apokalipsą, ale postanowiły rozpropagować ideę urodzenia "milenijnego baby". W wielu krajach rozpisano konkursy dla matek, które urodzą pierwsze dziecko w 2000 r. I choć finał tej zabawy nastąpi za dziewięć miesięcy, to ostatni dzwonek, by móc przystąpić do rywalizacji.

Zanudzić rywala

Po kilku ostatnich bataliach, w których wzięli udział biało-czerwoni, jak nazywają futbolistów skłonni do patosu sprawozdawcy, można już spróbować określić, na czym polega nowa taktyka polskiej reprezentacji, która zapewne przejdzie do historii piłki nożnej, tak jak niegdyś słynne włoskie catenaccio czy holenderska szkoła futbolu totalnego. Otóż polega ona, z grubsza biorąc, na totalnym zanudzaniu rywala, stopniowym usypianiu go i zniechęceniu do gry efektownej.

Jesteśmy dziećmi gwiazd

Aleksander Wolszczan (ur. 1946 r.) jest profesorem Uniwersytetu Stanowego w Pensylwanii. Ukończył studia i doktoryzował się na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 1982 r. pracuje naukowo w USA, od 1997 r. jest równocześnie dyrektorem Centrum Astronomicznego UMK w Toruniu, gdzie przebywa kilka razy w roku. W 1992 r. odkrył, a dwa lata później udowodnił ostatecznie, że wokół jednego z odkrytych przezeń pulsarów krążą trzy planety (dwie trzykrotnie większe od Ziemi, trzecia wielkości naszego Księżyca) i postawił hipotezę o istnieniu czwartej. To odkrycie zostało uznane za największe od przewrotu kopernikańskiego, zaś amerykańscy dziennikarze nazwali Wolszczana drugim Kopernikiem.

Otwarta odpowiedź na list otwarty Ludwika Stommy

Dom z chmur

Cmentarna nuda

Czereśnia płacze też

Okno z widokiem na Boga

- Skąd pomysł na szkołę ikon? - ojciec Leontij Tofiluk podnosi dłoń w górę.
- Od Pana Boga. Ja tylko zrealizowałem.

Z ikoną jest podobnie, właściwie nie ma ludzkiego autora. Ikonograf jest tylko pośrednikiem. Jest jak prorok, który przekazuje boskie wyrocznie. Dlatego musi pozostać anonimowy. - To nie twórczość, to misja - mówią uczniowie.