Ostre granie

Spadające akcje

Gdyby wybory parlamentarne odbyły się teraz, Sojusz Lewicy Demokratycznej mógłby liczyć na 34 proc. poparcia (przy wysokiej, 61 proc. frekwencji), Akcja Wyborcza Solidarność tylko na 16 proc. W praktyce oznaczałoby to, że SLD zdobyłby w Sejmie większość pozwalającą na samodzielne rządzenie.

Prawo brukowca

W Bartoszycach doszło do największej bitwy policji z rolnikami, do których przyłączyli się mieszkańcy miasta. Policjanci nie przeprowadzili tej akcji dobrze, o czym świadczy kilkudziesięciu rannych funkcjonariuszy. Ale też trudno od nich wymagać pewnej ręki i stanowczości, skoro uczestnicy podobnych burd, ewidentnie łamiący prawo, pozostają przeważnie bezkarni. Zaś cała energia państwa skupia się - jak niedawno w Olsztynie - na śledztwie, kto wbrew rozkazowi użył gumowych kul. Pomijając zupełnie przyczynę: agresję podburzanego tłumu, blokującego urząd publiczny. Długo i usilnie politycy pracowali na bezradność polskiej policji.

Wstrząs za wstrząsem

Po kilku dniach już wiadomo: to był jeden z największych kataklizmów w dziejach Turcji. Trzęsienie ziemi, które nawiedziło tereny zamieszkane przez 45 proc. ludności kraju, pochłonęło ponad 12 tys. ofiar. Tyle dotychczas odnaleziono. Bezdomnych jest o wiele więcej, ale Turcy, obawiając się kolejnych wstrząsów sejsmicznych, najpewniej czują się pod gołym niebem.

Moskwa traci nitki

Gdy rosyjskie oddziały coraz bardziej grzęzną w górach Dagestanu, a obiecywany przez dowódców "decydujący szturm" na pozycje islamistów pozostaje w świecie marzeń, amerykański minister energetyki Bill Richardson odbywa podróż po Turcji, Turkmenistanie i graniczącym z Dagestanem Azerbejdżanie. Według moskiewskich zwolenników spiskowych scenariuszy, zawierucha w Dagestanie jest wymarzonym prezentem dla USA i ich sojuszników w regionie. Gra idzie o kaspijskie złoża gazu i ropy naftowej, o dziesiątki, jeśli nie setki miliardów dolarów, wreszcie o dominację w niezwykle strategicznie ważnym regionie kaukasko-kaspijskim.

Czy Polska to jest piękny kraj?

Na pytanie postawione w tytule odpowiedzieć trzeba niestety przecząco. Nie, Polska nie jest - wbrew zapewnieniom piewców, poetów i autorów przewodników - szczególnie pięknym krajem. Powiedzieć brzydki, to może byłoby za ostro, ale bez wątpienia jesteśmy krajem mało atrakcyjnym turystycznie. Czy można to jakoś zmienić?

Lista transferowa

Statystyka ostatnich dziesięciu lat pokazuje, że popłaca polityczna monogamia. Na 85 posłów, którzy zasiadali w sejmowych ławach przynajmniej trzy w pełni demokratyczne kadencje, tylko Jan Rokita, Bronisław Komorowski i Krzysztof Kamiński zdecydowali się w tym czasie na partyjne transfery. Reszta "żelaznych posłów" trzyma się wiernie politycznych mateczników i ta konsekwencja przynosi długotrwałe korzyści. Wciąż jednak znajdują się chętni do zmiany barw, do rozpoczęcia nowej kariery w innym ugrupowaniu, i to z narażeniem się na środowiskową infamię, na złośliwości przechodzące nierzadko w niewybredne epitety.

Łatwo brać, trudniej oddać

Statystyka NBP nie pozostawia złudzeń. Po kilkunastu miesiącach oddechu wraca wysoka fala kredytowa. Polacy coraz odważniej zaciągają kredyty, zwłaszcza na zakup samochodów. Czy nie za dużo jak na indywidualne możliwości spłat i wytrzymałość gospodarki, której równowaga jest zagrożona dzisiaj z wielu stron?

Kolos na części

Kiedy w Seulu gęstnieją chmury, w Warszawie spadnie deszcz. Za wiele nici łączy nas z koreańskim kolosem Daewoo, żeby jego rozpad mógł nam być obojętny. Co się stanie z polskimi zakładami Daewoo? Co z robotnikami, którzy narzekali na koreańską dyscyplinę, ale teraz drżą, żeby nie stracić pracy? Co z samochodami, których dziesiątki tysięcy wrosło w nasz krajobraz? Co z trzyletnią gwarancją udzieloną przez producenta?

Instynkt państwowy

Przywiązuję wielką wagę do normalizacji kontaktów polsko-rosyjskich. Trzeba im wytłumaczyć, że imperializm rosyjski jest szkodliwy przede wszystkim dla nich samych. Łatwe to nie jest, ale trzeba próbować. Takim zalążkiem jest powstająca "Nowa Polsza" - miesięcznik w języku rosyjskim, przeznaczony dla inteligencji rosyjskiej.

Na gangrenę populizm

Ażeby zrozumieć olśniewającą karierę 45-letniego prezydenta Hugo Chaveza, należy rzucić ją na szersze tło. Tworząc Amerykę Łacińską Pan Bóg podzielił ją na dwie grupy państw: te, którym dał wszystko, jak Argentyna czy Wenezuela, oraz te, dla których nie zostało nic - jak Boliwia i Paragwaj. Wenezuela posiada jedne z najbogatszych zasobów ropy naftowej, ma szeroki dostęp do Atlantyku, złoża rudy żelaza, boksytu, złota, diamentów. Słowem, w sprawie Wenezueli dobry Pan Bóg zrobił, co mógł. Niestety, sprawy wzięli w swoje ręce wojskowi.

Piękne nieszczęście

15 Wysp Zielonego Przylądka o powierzchni równej dwóm Luksemburgom leży poniżej równika w połowie drogi pomiędzy obu Amerykami a Europą, 500 km od brzegów Senegalu. Kto w XIX w. posiadł wyspy, ten miał Atlantyk w zasięgu lufy. Archipelag całe wieki należał do Portugalii, a mieszkańcy Cabo Verde posiadali obywatelstwo tego kraju wraz z prawem do pracy i osiedlania się w Europie, z czego skwapliwie korzystali.

Kulturalna aspiryna

Choć kapitalizm wprowadzamy w Polsce od dziesięciu już lat, rodacy po dziś dzień nie bardzo wiedzą, jak traktować prywatne pieniądze łożone na kulturę. Dobrodziejstwo to czy zimna kalkulacja? Na wszelki wypadek media przemilczają udział możnych firm w wybitnych przedsięwzięciach artystycznych.

Dialog z widmem

Czytając najnowszą powieść niedawno zmarłego Władysława Terleckiego, zatytułowaną "Wyspa kata", opublikowaną już po śmierci pisarza, nie mogłem oprzeć się myśli, że wraz z jego odejściem ubywa naszej literaturze coś bardzo istotnego - coś, co sprawia, że literatura, nie podając prawd do wierzenia, jest prawdziwa.

Swobodny buntownik

W filmie Macieja Dutkiewicza "Fuks" główne role grają Agnieszka Krukówna i Maciej Stuhr, tworząc parę, jakiej od dawna u nas nie było. Są bezpretensjonalni, spontaniczni i sympatyczni - po prostu ich się lubi. W ostatniej scenie odjeżdżają w dal zdezelowanym małym Fiatem, który nieoczekiwanie przemienia się w wytworną limuzynę, a my wychodzimy z kina myśląc, że nie byłoby źle, gdyby przyszłość należała do takich jak oni.

Polityka i liryka

Radovan Karadżić, zbrodniarz wojenny w byłej Jugosławii, zapowiadał się kiedyś na prawdziwego poetę - pisał wiersze i wierzył, że mogą one zmieniać świat na lepsze. Nie tylko on: wielu mężów stanu naszego stulecia wywodziło się z kręgów literackich - nawet najbardziej okrutni despoci pisali wiersze, tak samo jak ich przeciwnicy. W wielu przypadkach liryczne strofy nijak miały się do działalności politycznej ich autorów.

Powrót do przyszłości

Pod koniec XX wieku z technicznego punktu widzenia w architekturze wszystko wydaje się możliwe. Pytanie, w jaki sposób te możliwości będą wykorzystywane, a przede wszystkim - po co?

Słoik z milionami

Program Narodowych Funduszy Inwestycyjnych (NFI) miał być polską drogą do kapitalizmu, szkołą, w której świeżo uwłaszczeni obywatele poznawać mieli tajemnice rynku kapitałowego. Stało się jednak inaczej. Rządzące się własnymi prawami NFI trafiły w ręce wielkich instytucji finansowych, które myślą, jak szybko i z zyskiem wyciągnąć zainwestowane pieniądze. W tym wyścigu do kasy jest jeden szczególny uczestnik - państwowy Powszechny Zakład Ubezpieczeń SA, którego finansowe potrzeby są wyjątkowo duże.

Miarka za markę

Kiedy pod polski kościół we Frankfurcie w czasie niedzielnej mszy podjechała policja, bo ktoś zadzwonił, że podłożono bombę, połowa wiernych natychmiast się ulotniła. Myśleli, że to obława na nielegalnych. Kilka, a w sezonie kilkanaście autokarów pełnych Polaków codziennie przekracza granicę Niemiec. Zmieniło się u nas prawie wszystko: ustrój, kurs marki, ceny, ale najmniej akurat zmienili się gastarbeiterzy. Łatwo wychwycić ich w tłumie na przystanku: wąsy, wzorzyste jaskrawe koszule, opadające przybrudzone dżinsy i mokasyny z frędzelkiem. W wersji unowocześnionej: adidasy i czapka z daszkiem.

Rozum w ścianie

Dom powita powracających o zmierzchu mieszkańców światłem: najpierw automatycznie zapalą się lampy przy podjeździe do garażu, później przed drzwiami wejściowymi, następnie w holu. Rolety same zasłonią okna. Światło będzie się zapalało w pokoju, do którego ktoś wejdzie, i gasło tam, gdzie nie będzie potrzebne. Oświetlenie można będzie programować w różnych wersjach, zależnie od tego, czy ogląda się telewizję, czyta książkę, czy przyjmuje gości. Wystarczy przycisnąć odpowiedni klawisz pilota. Ale jest jeden warunek: trzeba mieszkać w inteligentnym budynku.

Kleks i spółka

Nieporównywalny z poprzednimi laty tłok w księgarniach, rozczarowania po dojściu do półek, bałagan, pretensje i wielokrotne stanie w kolejkach po tytuły, których musi zabraknąć - takiej sytuacji spodziewają się we wrześniu na rynku książki edukacyjnej wydawcy i księgarze.

Suki

Po śmierci Matki Teresy ze spokojnym sumieniem można powiedzieć, że Niewinność z Prowincji straciła swą dobrą reputację. Dziś w modzie są kobiety złe, mroczne i niebezpieczne. Mają około trzydziestki, są przystojne, zadbane, samotne i po trupach idą zarówno przez swe życie zawodowe jak i uczuciowe. Biorą co chcą, od kogo chcą i kiedy chcą. Odsłaniają mroczne strony kobiecości i zarazem wystawiają je na widok publiczny. Ich mitycznym wzorem jest biblijna Dalila, która była agentką Filistyńczyków, uwiodła Samsona, potem go wykastrowała, pozbawiając mocy poprzez obcięcie włosów, a następnie zginęła razem ze swym kochankiem w ruinach męskiego świata, bo taką miała fantazję.

Towarzysz Zenon

9 sierpnia Polska wystąpiła do Wielkiej Brytanii z wnioskiem o ekstradycję Heleny Wolińskiej, prokurator w Naczelnej Prokuraturze Wojskowej w latach 1949-1955. Podstawą wniosku jest zarzut, że Wolińska podpisała w listopadzie 1950 r. decyzję o aresztowaniu gen. Augusta Fieldorfa ps. "Nil" i dwukrotnie przedłużała areszt. Do ostatniej chwili władze polskie zastanawiały się nad treścią wniosku. Jeszcze parę dni wcześniej rzecznik Wojskowej Prokuratury Okręgowej oświadczył, że wniosek zawiera zarzuty bezprawnego aresztowania przez prokurator Wolińską 14 osób, wśród nich Zenona Kliszki. Warto przypomnieć tę dziś już zapomnianą postać, mimo że ostatecznie to nazwisko nie znalazło się we wniosku ekstradycyjnym. Zenon Kliszko był bowiem prawą ręką Władysława Gomułki w latach 1956-1970 i odgrywał w tym czasie rolę szczególnie ponurą.

Barszcz Sotomayora

Kontuzje, słaba forma i wreszcie dyskwalifikacje za stosowanie dopingu zdziesiątkowały szeregi faworytów odbywających się właśnie w Sewilli mistrzostw świata w lekkiej atletyce. A miała to być generalna próba sił, zwłaszcza dla panujących od lat w swoich konkurencjach i zbliżających się do końca kariery mistrzów, na rok przed igrzyskami olimpijskimi w Sydney. Co się więc stało, że aż tylu sław zabrakło na starcie?

Bolero

Z pierwszej ręki

Presja miałkości

Donoszą z Czeczenii

Ta ostatnia niedziela. Przed wojną. Hitler wstępnie chciał uderzyć w sobotę

Tej ostatniej niedzieli mogło już nie być. Według wstępnych planów Hitlera wojna miała się zacząć w sobotę, 26 sierpnia. Była to zatem ostatnia - darowana przez los - przedwojenna warszawska niedziela. Nigdy nie było już takiej niedzieli. Ani takiej Warszawy. Ani takiej Polski.