Towar: Europa

Gorszy rubel w garści

"Dewaluacji rubla nie będzie. Oświadczam to zdecydowanie i wyraźnie" - zapewnił Borys Jelcyn 14 sierpnia. Kategoryczne oświadczenie prezydenta Rosji na krótko tylko uspokoiło sytuację na moskiewskiej giełdzie, gdzie dzień wcześniej akcje większości notowanych spółek straciły podczas jednej sesji 15-25 proc. wartości. 17 sierpnia panika na giełdzie przeniosła się do banków. Kurs sprzedaży dolara wzrósł w kantorach Moskwy z 6,4 nawet do 9,5 rubla.

Księżna Diana. Co się kryje za reakcją na jej śmierć?

Za życia z Diany kpiono niemiłosiernie: bohaterka z powieści dla kucharek, która chciała zostać królową ludzkich serc. Ale jej śmierć 31 sierpnia 1997 r. w Paryżu zszokowała wszystkich i spowodowała lawinę spekulacji – dlaczego tak się stało i kto zawinił?

Przyjaciółka z wywiadu

Sąd okręgowy w Jerozolimie skazał międzynarodowego handlarza bronią Nahuma Manbara na 16 lat więzienia za zdradę stanu. Głównych dowodów dostarczył oskarżeniu dyrektor firmy Europol w Warszawie. Żona Manbara twierdzi, że jej mąż był informatorem Mosadu, a obrońca posądza przewodniczącego sądu o utrzymywanie intymnych stosunków z młodą adwokatką w jego biurze. Premier Netanjahu domagał się surowej kary dla oskarżonego; opozycja uważa to za nieprawne wtrącanie się do procesu.

Blokada stanu

Stoi Polska na pikiecie! Trwa wyścig: kto szybciej i więcej zablokuje, kto głośniej zaprotestuje, kogo pokażą w telewizyjnych dziennikach. Rolnicy, samorządowcy, ci, których pozbawiono województwa lub powiatu, lekarze, maszyniści, bezdomni, ekolodzy, samotne matki, kupcy, obrońcy krzyży - lista stojących na pikiecie daleka jest do wyczerpania, a każdy dzień dodaje nowe kategorie protestujących i ujawnia kolejne żale, pretensje i potrzeby (zobacz mapa protestów). Są one z reguły autentyczne, społecznie wiarygodne i nie ma powodu ich nie szanować. Demokracja polega na wspólnym ustalaniu, a następnie przestrzeganiu reguł gry; do nich należą też sposoby manifestowania niezadowolenia. Narastająca w Polsce fala protestów zaczyna być groźna na wielorakie sposoby. Łamie ona reguły państwa prawa, w obronie jednych interesów uderza w inne, wynosi partykularyzmy ponad wartości wspólne, paraliżuje życie publiczne i urzędowe; rodzi chore emocje po stronach konfliktów, a tych stron - tak jak i konfliktów - jest wiele. Niestety, państwo, a bardziej konkretnie - rząd i administracja, także wymiar sprawiedliwości - lokują się w tych sporach na pozycjach kibica, unikają zdecydowanych działań, nie przestrzegają, bo nie egzekwują obowiązującego prawa. I znowu, krótkowzroczna polityka, wymierzana dystansem zbliżających się wyborów jest ważniejsza niż zasady państwa prawa i nasze dobro wspólne. W tym widnokręgu, żeby oddać sprawiedliwość, znakomicie mieszczą się i znajdują politycy różnych orientacji, idei i frakcji. Poniżej dwugłos w tej sprawie: prof. Wiktora Osiatyńskiego oraz min. Janusza Tomaszewskiego.

Protesty są formą kampanii

Powiatowe protesty

Magister na kredyt

Bez względu na to, co wydarzy się w nadchodzącym roku akademickim 1998/99, już dziś można go nazywać rokiem reformatorskiego przełomu. Po raz pierwszy młodzież zyskuje szanse studiowania na kredyt (patrz: ramka). O kredyty na naukę mogą ubiegać się wszyscy studenci, bez względu na rodzaj uczelni oraz typ studiów. System kredytowania będzie funkcjonował obok (nie zamiast!) dotychczasowego systemu stypendiów socjalnych i motywacyjnych, czyli za bardzo dobre wyniki w nauce. Jest to bez przesady rewolucyjna zmiana.

Rakiety dalekiego zasięgu

W dwa tygodnie po krwawych zamachach na amerykańskie ambasady w Kenii i Tanzanii prezydent Bill Clinton nakazał atak odwetowy. Kilkadziesiąt rakiet uderzyło w bazy szkoleniowe islamistów w Afganistanie i zniszczyło fabrykę chemiczną w Sudanie. W jaki sposób CIA i FBI mogły tak szybko ustalić sprawców zamachu - nie wiadomo, ale sojusznicy Ameryki jednoznacznie popierają decyzję i stanowisko Waszyngtonu. Afera z Moniką Lewinsky nie wydaje się za granicą poważna, lecz zagrożenie terrorystyczne jak najbardziej tak.

Francuska obrona

Już przepadło. Kennedy będzie pamiętany za młodość i "nowe pokolenie", Reagan za zwycięstwo w zimnej wojnie, a biedny Clinton, choć tak popularny, przejdzie do historii razem z poplamioną sukienką panny Lewinsky. Po raz pierwszy w historii urzędujący prezydent Stanów Zjednoczonych musiał się przed sądem tłumaczyć we własnej sprawie karnej. Zapewne pozostanie na stanowisku, ale plama też pozostanie.

Szarża lekkiej brygady

Mistrzostwa Europy w lekkiej atletyce transmitowało 88 stacji radiowo-telewizyjnych, a oglądało pół miliarda telewidzów. W zawodach startowało 1200 zawodników z 44 krajów. W ostatnim dniu imprezy na trybunach Nepstadionu znalazło się blisko 70 tysięcy widzów. Biletów zabrakło. Jak na tę dziedzinę sportu był to swoisty rekord. Polacy w klasyfikacji medalowej zajęli czwarte miejsce. To najlepszy wynik od ćwierć wieku.

Fedrowanie samochodów

Rząd wydaje się być zaskoczony, że kilka tysięcy osób postanowiło w ostatnim czasie odejść z górnictwa i wziąć przysługujące im jednorazowe odprawy po 44,4 tys. zł na osobę. Większość tych odpraw, jak podają media i co było do przewidzenia, przeznacza się na bieżącą konsumpcję, zakup aut, sprzętu domowego itp. Dawanie publicznych pieniędzy jednej tylko grupie zawodowej jest nie tylko niemoralne, ale może doprowadzić do zaostrzenia i tak już skomplikowanej sytuacji na Śląsku. To jeden z błędów tkwiących w nierealnym programie naprawy górnictwa, który pod presją górniczego lobby rząd przyjął na początku lipca.

Monopol starszych panów

Żadna grupa zawodowa nie poradziła sobie tak świetnie z potencjalną konkurencją jak biegli rewidenci. Choć kandydatów do tego zawodu są tysiące, od sześciu lat żaden Polak nie uzyskał prawa jego wykonywania. Udało się tylko małej grupie obywateli z obcym, przeważnie brytyjskim paszportem, zatrudnionych w tzw. wielkiej piątce - czyli największych światowych firmach audytorskich.

Armia bez zaplecza

- Kilka zakładów nie płaci pensji, a większość podatków i składek ZUS. Kondycja przemysłu zbrojeniowego jest gorsza niż górnictwa - przyznaje Dariusz Klimek, wiceminister gospodarki. Na 24 sierpnia związkowcy z tej branży zapowiedzieli godzinny strajk. Do protestu wezwała Solidarność, a przyłączył się też OPZZ, który pogotowie strajkowe ogłosił już w lipcu. "S" zapowiada okupację bydynków administracji rządowej, a OPZZ strajk generalny.

0-700 zgłoś się

Chyba po raz pierwszy w Polsce pracownicy staną przed sądem pod zarzutem zagarnięcia... impulsów telefonicznych na szkodę firmy, która ich zatrudnia. Prywatne rozmowy z telefonów służbowych są tak rozpowszechnione, że niektórzy prokuratorzy mieli wątpliwości, czy to aby na pewno przestępstwo. Tym razem jednak dzwoniący lekko przesadzili.

Mała imigracja

Może z wyjątkiem okresu panowania kilku światłych i wrażliwych na sztukę królów, Polska nigdy nie była magnesem dla artystów z zagranicy. Natomiast nasi twórcy często wyjeżdżali z kraju, choć nie zawsze z własnej woli. Wielka emigracja zakończyła się naprawdę dopiero niedawno. Ostatnio obserwujemy zjawisko odwrotne: to Polska staje się drugą ojczyzną dla osiedlających się u nas zagranicznych artystów.

Rogaty Bolek

"Polskie wesele", film przedstawiający w krzywym zwierciadle amerykańskich Polaków, wzbudził gwałtowną reakcję ze strony oburzonej Polonii. Z kolei krytycy amerykańscy widzą w nim wzruszającą, choć niekonwencjonalną opowieść o rodzinnym domu. Już niedługo, jeśli Telewizja Polska zdecyduje się na emisję tego kontrowersyjnego obrazu, każdy z nas będzie mógł w tej sprawie wyrobić sobie własny sąd.

Epoka kamienia toczącego się

Z okazji niedawnego występu w Chorzowie zespołu Rolling Stones liczni świadkowie wspominali z sentymentem ich koncert w warszawskiej Sali Kongresowej, który odbył się ponad 30 lat temu. Chciałbym i ja przyłączyć się jako jeden z wówczas obecnych, mimo że moja reakcja była, żeby użyć ulubionego krętackiego zwrotu, kontrowersyjna.

Bez schematu

W ostatnich latach na rynkach księgarskich ukazało się wiele podręczników historii, a władze szkolne przedstawiają uczniom w zasadzie swobodę ich wyboru. Sądzę, że podręcznik Andrzeja Garlickiego należy do najlepszych, jakie dotąd opublikowano w Polsce.

Sztandary wyprowadzić

Sztandarowe zakłady PRL w III Rzeczpospolitej spotkał marny los. Ich drogi ku katastrofie układają się według zaskakująco podobnych scenariuszy, tak jakby dawna wielkość zawsze w ten sam fatalny sposób ważyła na przyszłości.

Podwyżka bez podwyżki

Powszechny Zakład Ubezpieczeń dokonał podwyżki obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC. Jego śladem idą pozostali ubezpieczyciele. Po raz kolejny odżywa spór o przyczynę rosnących cen ubezpieczeń samochodowych. Czy odpowiadają za to kierowcy, którzy nie potrafią prowadzić aut, czy firmy asekuracyjne, które kiepsko prowadzą swoją działalność?

Instytut dobrej nadziei

25 lat temu pierwsi studenci ubiegali się o indeksy w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji. Nikt nie sądził, że IPSiR rozpadnie się, zanim zdążą zrobić dyplomy.

Fatalna szczelina czasu

O roku ów... Bynajmniej nie 1812, z marszem Napoleona na Moskwę, którym się kończy "Pan Tadeusz", lecz 1648, któremu przygląda się dziś ta Europa, do której ponoć idziemy. W czasie gdy my w 350 rocznicę wybuchu powstania Chmielnickiego, filmowym "Ogniem i mieczem" wystawiamy celuloidowy pomnik polskiemu piekłu na Ukrainie, to nasi zachodni sąsiedzi rozpamiętują zakończenie swojego własnego piekła - wojny trzydziestoletniej.

Ręce same podeszły do jej szyi

Bardzo spokojny człowiek – mówi o Edwardzie D. sąsiad. Pije. Ale wszyscy piją.

Cebula w apteczce

Badacze amerykańscy poinformowali o znalezieniu bakterii chlamydia pneumoniae w mózgach 90 proc. zmarłych z powodu choroby Alzheimera i tylko u 5 proc. ofiar innych chorób. Równocześnie badacze brytyjscy zasugerowali infekcyjne pochodzenie choroby, wskazując na wirusa o nazwie herpes.

Wariacje autobusowe

Jeżeli jadąc autobusem zobaczycie małą naklejkę z napisem: "Miłej podróży życzy Pinokio", to właśnie zapoznaliście się z twórczością wlepkarzy, zwanych też wlepkowcami.

Stój nieruchomo jak góra

Zanim zaczniesz ćwiczyć tai-chi, stań prosto twarzą ku północy. Trzymaj głowę, szyję i tułów w jednej linii, prostopadle do ziemi, ale tak rozluźnione, jak tylko potrafisz. Wystrzegaj się świadomej mimiki i opróżnij umysł z myśli. W rezultacie twoja twarz przybierze wyraz pogody, symbolizujący stan wu-chi.

Bitwo! Ojczyzno moja

Cudze błędy, nasze piersi

Psychodrama

Zarządzono urodzaj

Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenko z początkiem żniw ogłosił tzw. tryb nadzwyczajny funkcjonowania państwa. "Osobyj reżim". W państwowej telewizji, podporządkowanej prezydentowi prasie, oficjalnym radiu odbywa się wielki propagandowy "bój o urodzaj". Bitewna frazeologia, potoki statystyk, kombajniści - rekordziści. Ale przede wszystkim troskliwy gospodarz, co dnia - niczym deus ex machina - lądujący helikopterem wśród łanów. Dla wielu mieszkańców Białorusi to farsa, której się wstydzą, dla większości jednak (bo prezydent cieszy się poparciem większości) kojący powrót w przeszłość.