Naród palestyński. Skąd się wziął i jakie ma aspiracje

Podstawą problemu jest spór dwóch społeczności o jedno terytorium.

Palestyńczycy. Arabowie palestyńscy, którzy stanowili zdecydowaną większość ludności spornego obszaru, nie mieli na przełomie XIX i XX w. wykształconej tożsamości narodowej. Arabska ludność wiejska utożsamiała się głównie z religią, plemieniem i rodziną. Początkowo termin Palestyńczyk oznaczał więc Araba zamieszkującego obszar Palestyny, dopiero z czasem nadano mu konotację narodowościową.

Palestyńska świadomość narodowa kształtowała się pod władzą mandatową Brytyjczyków, w obliczu narastającej migracji żydowskiej do Palestyny. Szczególnie ten drugi czynnik spowodował, że nacjonalizm palestyński nabrał specyficznego charakteru antyżydowskiego.

Początkowo ludność arabska odmawiała jakiejkolwiek współpracy z władzami mandatowymi. Gdy więc emigranci żydowscy tworzyli instytucje samorządowe i militarne, które odegrały później ważną rolę w stworzeniu struktur państwowych Izraela, Arabowie palestyńscy byli ich pozbawieni. Wynikało to m.in. z wrogości pomiędzy najpotężniejszymi rodami palestyńskimi: Husejnich i Naszaszibich. Dopiero w 1936 r. powstał Wysoki Komitet Arabski. Jednak po wznowieniu rewolty antybrytyjskiej został on rozwiązany w 1937 r. Kwestię utworzenia państwa arabskiego w Palestynie podjęły państwa arabskie. Liga Państw Arabskich uznała prawo do uczestniczenia w jej obradach przedstawiciela Arabów palestyńskich.

Nakba, katastrofa i uchodźcy. W palestyńskiej tradycji narodowej powstanie państwa izraelskiego opisywane jest jako Nakba (katastrofa). Palestyńczycy bowiem zostali w tym momencie pozbawieni możliwości utworzenia własnego państwa na tym terytorium, natomiast stali się uchodźcami. Jedną z konsekwencji pierwszej wojny arabsko-izraelskiej był exodus ludności palestyńskiej; spośród 700 tys.