Pomocnik Historyczny

Sprawiedliwość międzynarodowa

Widok na Jerozolimę. Widok na Jerozolimę. Shutterstock
29 grudnia 2023 r. RPA złożyła w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości (MTS) skargę przeciwko Izraelowi o popełnianie ludobójstwa w Gazie.

Kompetencje MTS. Wszystkie państwa członkowskie ONZ należą do MTS, który rozsądza spory między nimi, wydaje wiążące orzeczenia i wyroki oraz opinie doradcze. W 1993 r. przyjął skargę Bośni przeciwko ówczesnej Jugosławii o ludobójstwo. W 2007 r. uznał, że w Srebrenicy doszło do aktu ludobójstwa, lecz odrzucił odpowiedzialność Serbii, sukcesorki Jugosławii, za tę zbrodnię i za inne czyny podnoszone przez Bośnię. W 2019 r. przyjął skargę Gambii przeciw Mjanmie o ludobójstwo Rohingjów; sprawa jest rozpatrywana. 26 lutego 2022 r. przyjął skargę Ukrainy przeciwko Rosji o fałszywe oskarżenia, jakoby Kijów dopuszczał się ludobójstwa Rosjan w Donbasie. Sprawa jest rozpatrywana, ale trybunał, działając z niezwykłą szybkością, nakazał Rosji wstrzymanie działań zbrojnych w Ukrainie. Rosja zignorowała wyrok.

Kiedy można mówić o ludobójstwie. Zgodnie z konwencją o zapobieganiu i karaniu ludobójstwa (1948 r.) zbrodnia ta wymaga, by sprawca, popełniając m.in. masowe morderstwa, stwarzając nieludzkie warunki życia czy uprowadzając dzieci, działał „w intencji wymordowania w całości lub części grupy narodowej, rasowej, etnicznej bądź religijnej”. Dowiedzenie tej intencji jest kluczem do oskarżenia o ludobójstwo. RPA argumentowała, że wielka liczba ofiar cywilnych jest dowodem zbrodni, wypowiedzi przywódców izraelskich zaś dowodzą intencji. Izrael twierdzi, że ofiary cywilne to nieintencjonalne konsekwencje zasadnych działań wojskowych, a Izrael stara się ograniczyć ich liczbę. 26 stycznia 2024 r. MTS wydał orzeczenie, że oskarżenia RPA są prawdopodobne, a Izrael musi się powstrzymać od działań naruszających konwencję. Odmówił jednak nakazania Izraelowi wstrzymania działań zbrojnych, o co RPA też wnosiła.

W wywiadzie dla BBC w maju 2024 r.

Pomocnik Historyczny „Izrael-Palestyna” (100224) z dnia 11.08.2024; Gaza w ogniu; s. 28
Reklama