Kilkudziesięcioletni żywot królestwa Rumunii. Cz. 2

Rumunia od Wielkiego Zjednoczenia do strat terytorialnych, komunistycznego zamachu stanu i abdykacji króla (1918–47).

W pierwszej fazie rządów Karol twardo przeciwstawiał się fali radykalnego nacjonalizmu i antysemityzmu (one zawsze szły ze sobą w parze). Pod koniec 1933 r. namaszczony przezeń na premiera Ion G. Duca zdelegalizował Żelazną Gwardię (polityczną odnogę ruchu legionowego), by uniemożliwić jej udział w wyborach, w odwecie komando tzw. Nikadorów zabiło polityka, co z kolei doprowadziło do ogłoszenia stanu wyjątkowego i fali represji wymierzonych w ruch Zelei Codreanu. Realizował to już kolejny premier, też liberał Gheorghe Tătărescu, o którym złośliwi mówili, że na prośbę króla o zrobienie rzeczy możliwej odpowiadał „zrobione, Sire”, zaś na prośbę o rzecz niemożliwą reagował obietnicą „zrobi się, Sire”.

W kolejnych latach jednak Karol złagodził linię postępowania wobec rodzimej wersji faszyzmu i można nawet odnieść wrażenie, że próbował kokietować Kapitana (tak legioniści nazywali Zeleę Codreanu), sugerując przez posłańców, że jest gotów dopuścić go do najwyższych funkcji w państwie pod warunkiem uznania nienaruszalności monarchii. Zelea Codreanu uznał jednak, że król próbuje przejąć z jego rąk kontrolę nad ruchem legionowym (co wcale nie musiało być dalekie od prawdy), i zaloty odrzucił. Kosztowało go to osobistą nienawiść monarchy, który odtąd czekał jedynie na okazję do rewanżu.

2Narodowe Muzeum Historyczne w BukareszcieIon Duca, który jako premier zdelegalizował Żelazną Gwardię, medal z 1933 r.

Faszystowskie apogeum. Antyżydowska czystka. Przejściowe osłabienie napięć społecznych można też przypisać poprawie ogólnej sytuacji gospodarczej; w latach rządów Tătărescu (1934–37) Rumunia wyszła z głębokiego kryzysu ekonomicznego, spadło bezrobocie, podniósł się poziom życia, zmniejszył dług publiczny. Kwitła kultura, co w pewnej mierze było zasługą Karola II, twórcy Fundacji Królewskiej wspierającej artystów.