Relacje Bukareszt–Warszawa w cieniu Moskwy

Relacje na linii Bukareszt–Warszawa w czasach sowieckich.

Coraz więcej rozbieżności. Relacje polsko-rumuńskie w latach 1945–89 były zaledwie cieniem tych z okresu międzywojennego. Mimo funkcjonowania w jednym bloku politycznym obydwa państwa nie postrzegały siebie wzajemnie jako istotnych partnerów międzynarodowych. Dotyczyło to właściwie wszystkich wymiarów współpracy. Dość szybko w polityce komunistycznych elit rządzących obydwoma państwami zaczęły też zarysowywać się poważne różnice dotyczące zarówno rozwijanego przez nie modelu socjalizmu, jak i polityki zagranicznej, w tym postawy wobec ZSRR. Przez kolejne lata różnice te narastały, stopniowo oddalając od siebie Warszawę i Bukareszt.

Pierwsze wyraźne rozbieżności pojawiły się już po odwilży październikowej z 1956 r. i przejęciu władzy w PRL przez ekipę Władysława Gomułki. W Rumunii – w której nie doszło do istotnej liberalizacji systemu po śmierci Stalina w 1953 r. – wydarzenia te spotkały się z jednoznaczną krytyką ze strony władz. Negatywnie odnoszono się m.in. do decyzji o wstrzymaniu kolektywizacji rolnictwa (którą w Rumunii – mimo społecznych napięć – właśnie przyspieszano) czy złagodzenia relacji z Kościołem. Obawiające się fermentu, jaki w społeczeństwie mogły wywołać doniesienia o zmianach zachodzących w PRL, środowisko rządzącego Rumunią od 1945 r. Gheorghe Gheorghiu-Deja zdecydowało się na radykalne ograniczenie przepływu informacji między obydwoma krajami. Tymczasowo wstrzymano np. dostawy polskiej prasy. Stanowczo ograniczono także współpracę kulturalną. Bukareszt zaostrzył też swoją politykę wobec niewielkiej, szacowanej wówczas na ok. 10 tys., mniejszości polskiej, bardzo niechętnej programowi kolektywizacji.

Na antypodach. Różnice sprowadzały się również do kwestii międzynarodowych.