Nobel z fizyki za tunelowanie kwantowe. Tłumaczymy, o co chodzi

Tegoroczną Nagrodę Nobla z fizyki otrzymało trzech uczonych z USA: John Clarke z Berkeley University, Michele H. Devoret z Yale University oraz John M. Martinis z University of California w Santa Barbara.

Gdzie jest zima i śnieg? Na pewno na Marsie

Od kilku lat nie doświadczamy w naszej szerokości geograficznej zimy. Gwiazdka na dużym plusie. W Nowy Rok ma być pięć albo nawet więcej stopni. I tak może być już zawsze, a może jeszcze cieplej. Ale prawdziwa zima jest… na Marsie.

Będziemy mieli drugi księżyc! Spokojnie, zderzenie z Ziemią nam nie grozi

Już w tę niedzielę, 29 września, Ziemia przechwyci grawitacyjnie niewielką asteroidę, która przez kilka tygodni stanie się naszym satelitą. Niestety gołym okiem tego nowego księżyca nie zobaczymy.

mln km. Niektóre ze skał tego pasa mogą zbliżyć się do Ziemi na dystans kilku milionów kilometrów, i to z niedużą prędkością (ok. 1 km na sekundę), a wówczas ich orbitalna energia geocentryczna staje się ujemna i mogą zostać grawitacyjnie przez naszą planetę przechwycone. Mogą się wówczas zbliżyć do

Powodzie, susze, kataklizmy. Mamy je na własne życzenie i tak już będzie zawsze

Ludzie nie mogą zrozumieć, dlaczego w południowo-zachodniej Polsce dotknęła nas znów straszna powódź. Powinni się raczej cieszyć, że stało się to dopiero teraz.

Kosmiczny Teleskop Chandra skończył 25 lat. Dał nam niezwykłe zdjęcia kosmosu

I wciąż pracuje na wydłużonej orbicie wokół Ziemi, obserwując wszechświat w zakresie promieniowania rentgenowskiego. Jego dokonania są niezwykłe.

Najjaśniejszy obiekt we Wszechświecie? To żarłoczna... czarna dziura

Kwazar SMSS J052915.80−435152.0 to coś, czego jeszcze chyba nie widzieliśmy. Zawiera supermasywną czarną dziurę, która rośnie w rekordowym tempie: codziennie pochłania tyle materii, ile ma nasze Słońce. Jest więc również najjaśniejszym znanym obiektem w kosmosie.

Sonda kosmiczna Odyseusz wylądowała. Amerykanie wracają na Księżyc po 52 latach

Dzisiaj krótko po północy nastąpiło udane lądowanie na Księżycu sondy Odyseusz firmy Intuitive Machines z Teksasu. To pierwsze w historii lądowanie prywatnego obiektu na Srebrnym Globie i powrót Amerykanów na Księżyc po 52 latach.

mniej więcej wielkości budki telefonicznej. Zlecenie obejmowało transport sześciu instrumentów badawczych agencji podczas pierwszej misji księżycowej Intuitive Machines, którą firma nazwała IM-1. W tej misji bierze udział właśnie lądownik Nova-C o nazwie Odyseusz. Koszt misji to 118 mln dol. Czytaj

Groźna pogoda. Chimeryczne zimy to już norma

„Groźna pogoda” to tytuł obrazu słynnego surrealisty Rene Magritte’a, na którym nagi tors kobiecy, tuba oraz krzesło są równo zawieszone na niebie nad zatoką morską. To zestawienie nie wróży nic dobrego. Przeciwnie. I taką właśnie pogodę mamy teraz.

Krawędź kosmosu. Jedyne miejsce, w którym świat się dogaduje. Bo nie ma innego wyjścia

A gdyby tak całą Ziemię potraktować jak jedną wielką międzynarodową stację kosmiczną? Wówczas szybko porozumielibyśmy się na świecie, i to wszyscy: Amerykanie, Chińczycy, Rosjanie, Ukraińcy, Żydzi i Palestyńczycy. I to natychmiast. Nie mielibyśmy absolutnie innego wyjścia.

Coś niezwykłego przy galaktyce Andromedy. Dziwnego odkrycia dokonali amatorzy

Galaktyka Andromedy, bliska nam, ma w swoim sąsiedztwie potężny twór, którego nikt wcześniej nie spostrzegł, chociaż obserwowano ją niezliczoną liczbę razy. Co to jest? Coś osobliwego.

Dzisiaj w nocy silny deszcz. Meteorów. Głowy do góry!

Orbita regularnego roju meteorów zwanych Perseidami co roku przecina się z orbitą Ziemi między 17 lipca a 24 sierpnia. Na 12 i 13 sierpnia przypada szczyt aktywności roju. Czyli dzisiaj w nocy – głowy do góry.

jednak na pewno przez najbliższe tysiąc lat. Ale i same Perseidy mogą czasami okazać się groźne. Podczas maksimum roju w 1993 r. jeden z meteorów Perseid zniszczył Olymusa-1, największego w tamtym czasie satelitę telekomunikacyjnego, który został wystrzelony cztery lata wcześniej przez Europejską

Jakie będzie tegoroczne lato?

W Polsce momentami upalne i z małą ilością opadów w lipcu. Jednak tych, którzy wybierają się w rejon basenu Morza Śródziemnego, pogoda może nieco zaskoczyć.

Starship – katastrofa. Nie tak szybko, Elonie Musku

20 kwietnia o godz. 15:33 czasu polskiego z portu kosmicznego firmy SpaceX Boca Chica w Teksasie wystartował w pierwszy próbny lot orbitalny Starship, największa rakieta kosmiczna zbudowana kiedykolwiek przez człowieka.

W Ziemię uderzyła potężna burza geomagnetyczna o sile G4

G4 to burza geomagnetyczna wywołana nagłym wzrostem aktywności Słońca. Na szczęście nie spowodowała znaczących strat, ale jej obecność w postaci zorzy można było śledzić na niższych szerokościach geograficznych.

W Polskę uderzył orkan Otto. Skąd się wziął i czym się różni od huraganu

Od dzisiejszej nocy orkan Otto szaleje w północnej i północno-wschodniej części Europy. Ale nawet bardziej na południe da się odczuć jego ogromną siłę. Jak to mówią: „wieje jak w kieleckim”, i to praktycznie wszędzie.

Ale kometa! Warto ją wypatrzeć, bo już do nas nie wróci

Po 50 tys. lat znów przyleciała. Kometa C/2022 E3 (ZTF). Najbliżej Ziemi znajdzie się na początku lutego, ale już od wielu dni jest widoczna na nocnym niebie. Chociaż wcale niełatwo ją wypatrzeć.

tzw. perygeum) znajdzie się 1 lutego, dystans do niej wyniesie wówczas nieco ponad 42 mln km. Dla porównania: odległość Ziemi od Słońca wynosi 150 mln km. Ale już teraz można próbować ją dostrzec, choć oczywiście tylko w sytuacji, gdy nocne niebo jest czyste. 27 stycznia znajdzie się kilka stopni na

Jest zima! Ale na Marsie. Sroga i zjawiskowa

Na Marsie, podobnie jak na północnej Ziemi, trwa teraz zima. Ale trudno byłoby komuś z nas, Ziemian, przetrwać tam nawet chwilę. Na Czerwonej Planecie zima jest rzeczywiście sroga, ale też zachwycająca. Zobaczmy.

, choć trudno ten fenomen dostrzec. Ale można zjawisko opadów śnieżnych wykryć. Otóż na Marsie istnieją dwa rodzaje lodu: suchy, czyli zamrożony dwutlenek węgla, i wodny, znany nam dobrze na Ziemi. Niezwykle rozrzedzona i cienka atmosfera Marsa o bardzo małej gęstości (1 proc. atmosfery ziemskiej) składa

Wiosna w Nowy Rok? Niestety. Zima w Polsce stała się „bezjądrowa”

Prognozy przewidują, że Nowy Rok będzie w Polsce wyjątkowo ciepły, z temperaturami dochodzącymi do plus 14, a lokalnie nawet 16 st. C i więcej. Zwłaszcza na zachodzie i południowym zachodzie kraju.

Szantaż Rosji. Czy elektrownie jądrowe są bezpieczne? I są, i… nie są

To powracające pytanie, konfliktujące nieraz zwolenników i przeciwników energetyki jądrowej. Nie brak i tych pierwszych, i tych drugich. Ale energetyka jądrowa jest faktem: powstają nowe elektrownie, technologia wciąż się doskonali, a i my pewnie za jakiś czas – może – będziemy produkować energię z atomu.

Artemis leci do Srebrnego Globu. Wielki powrót na Księżyc i najważniejsza misja w kosmosie

Takie są założenia – wielki powrót na Księżyc. Czy rzeczywiście będzie wielki? To się okaże. Ale jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, już w 2028 r. człowiek po ponad 50 latach znów stanie na Srebrnym Globie.

Trochę Marsa na Ziemi. Niezwykle ambitna misja Mars Sample Return

Na początku września NASA poinformowała, że łazik Perseverance, który bada Marsa od dwóch lat, dokonał skutecznego odwiertu w głazie i pobrał jego próbkę. Ma wykonać jeszcze ok. 40 takich odwiertów, a uzyskany materiał wróci na Ziemię.

na pustyni w stanie Utah. Ma się to stać w 2033 r. To niezwykle ambitna, robotyczna misja kontrolowana z Ziemi, podczas której wiele rzeczy może zawieść, więc jej odpowiednie przygotowanie zajmie sporo czasu i pochłonie prawie 1 mld dol. Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że zanim misja Mars Ample

Co za Jowisz! Gigant w oku teleskopu Jamesa Webba

Już 12 lipca Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba wykonał zdjęcia największej planety w naszym Układzie Słonecznym, czyli Jowisza. 27 lipca powtórzył te obserwacje i teraz je udostępnił. Są niezwykłe.

wyłącznie zjawiskami pogodowymi i sięgają znacznie niżej, a mianowicie aż do ok. 3 tys. km w głąb od widocznego szczytu chmur. Tworzą coś w rodzaju głębokich prądów strumieniowych, bardzo trwałych i zawierających aż 1 proc. masy całej planety. To bardzo dużo. Widzimy tylko ich zewnętrzne warstwy. Ale

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba już patrzy w kosmos

Wysłany w grudniu 2021 r. na odległość 1,5 mln km od Ziemi i wart 10 mld dol. teleskop JSWT po sześciu miesiącach przygotowań, kalibracji i testów przeprowadził pierwsze obserwacje. Oto one.

Krzywa Archimedesa na niebie. Teleskop Hubble’a portretuje spiralną galaktykę

To coś przypomina spiralę Archimedesa, ale nie jest rysunkiem szczególnej krzywej odkrytej przez starożytnego matematyka. To twór istniejący realnie – duża spiralna galaktyka w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. 35 mln lat świetlnych od nas.

Krótka historia czarnych dziur. Coraz więcej widzimy na własne oczy

Są gigantyczne czarne dziury zwane supermasywnymi, znacznie mniejsze zwane pośrednimi i najmniejsze zwane gwiazdowymi. Właśnie uzyskaliśmy obraz supermasywnej czarnej dziury istniejącej w centrum Drogi Mlecznej.

Spójrzcie w niebo! Co to za niezwykła chmura nad horyzontem?

W trudnych czasach dobrze czasami oderwać się od przygnębiającej rzeczywistości i popatrzeć dalej, w inny świat. Spójrzmy w niebo, by przez chwilę podziwiać niezwykłą chmurę, która rozbudowała się nad horyzontem.

Czy Czerwony Las zabija Rosjan?

Od kilku dni w sieci ukazują się doniesienia o tym, że rosyjscy żołnierze, którzy okupowali teren wokół elektrowni w Czarnobylu, i to już na samym wstępie wojny, teraz cierpią na chorobę popromienną, a nawet – że jeden zmarł z powodu napromieniowania.

sałdatów. Czytaj także: Nie ma zagrożenia nuklearnego. Rosjanie z dala od reaktorów Choroba popromienna. Czy Rosjanie mogli już na nią zapaść? Otóż ostra choroba popromienna zaczyna się u ludzi, którzy przyjęli na całe ciało dawkę jednego siwerta (1 Sv) w krótkim czasie, kilkunastu lub 20–30 godz

Pięć tysięcy nowych światów

21 marca zanotowano okrągłą datę i wynik. Licznik obcych planet odkrytych przez nasze teleskopy i obserwatoria kosmiczne osiągnął liczbę 5 tys. Odkrycia pierwszych pozasłonecznych planet w ogóle prof. Aleksander Wolszczan dokonał dokładnie 30 lat temu.

planeta jest mała i można ją zidentyfikować tylko dzięki ugięciu światła, obiektu jaśniejącego za nią, przez co staje się lepiej widoczny. Czytaj także: Teleskop, który zmieni wszystko? Niezwykłe światy Odkryto wiele światów niezwykłych, jak układ TRAPIST-1 leżący w odległości 40 lat świetlnych od

Bierzmy przykład z gwiazd. Świat czeka na elektrownie termojądrowe

Z jednego grama mieszaniny deuteru i trytu, w której dojdzie do zapłonu termojądrowego i w rezultacie do reakcji syntezy, otrzymamy energię równą spaleniu kilkunastu ton węgla. Gra toczy się o kontrolowanie tej reakcji. Stawka jest naprawdę wysoka.

odpowiednim stanie istnieć, by w ogóle mogło do syntezy dojść. Kryterium Lawsona to iloczyn tych trzech wartości, który dla plazmy deuterowo-trytowej powinien być wyższy niż 10 do 21 kiloelektronowolta w jednej sekundzie na 1 m sześc. Wynika z tego, że optymalna temperatura plazmy w reaktorze powinna wynosić

Strasznie wieje i wiać będzie. Skąd w Polsce tak potężne wichury?

Będzie wiać może nawet mocniej. A mamy zimę. W dodatku jeszcze do niedawna Polska uchodziła za tzw. kraj zaciszny. Skąd te nieznośne wiatry, a właściwie huragany?

Front szkwałowy nad Polską. Czy to normalne w styczniu?

Na szczęście front szkwałowy w naszym kraju dość szybko się przemieszczał i uderzał w coraz to nowe obszary. Towarzyszył mu tzw. wał szkwałowy i sam szkwał, czyli niezwykle porywisty wiatr. Straty są głównie materialne.

Kosmos 2022 – będzie się działo

Rok 2021 przyniósł wiele: m.in. lądowanie na Marsie superłazika Perseverance i helikoptera Ingenuity oraz start najdroższego pojedynczego urządzenia, jakie wysłaliśmy w kosmos – James Webb Space Telescope. A w tym roku wydarzy się więcej.

: Na Księżycu jest niebezpiecznie. Jest sens tam latać? Pierwszy prywatny lot na ISS 21 lutego rozpocznie się pierwszy całkowicie prywatny załogowy lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) – misja Ax-1. Kapsuła Crew Dragon firmy Space X dostarczy na stację cztery osoby, które spędzą na jej

Będzie śnieg na święta? Od lat to samo pytanie!

Staje się ono już nudne, bo od dawna nie mamy w grudniu prawdziwej zimy. Coś tam popada, gdzieś lekko przymrozi, ale prawie wszędzie na plusie. W zeszłym roku w święta też nie było śniegu ani mrozu. Ani wcześniej.

gwiazdka w tym roku będzie przypominać wiele poprzednich: 1–2 stopnie powyżej zera, gdzieniegdzie niewielkie opady śniegu lub śniegu z deszczem. A to oznacza raczej tzw. pluchę niż prawdziwą zimę. W tym roku Wigilia i święta będą bardziej późnojesienne niż zimowe. Tak jest od lat. Czytaj też

Samobójcza misja sondy DART. NASA uderzyła w asteroidę Dimorfos

24 listopada 2021 r. z bazy sił kosmicznych Vandenberg w Kalifornii rakieta Space X wyniosła w kosmos sondę DART, która 26 września 2022 r. zderzyła się z asteroidą.