Kiedy 35 lat temu Polska zaczęła przebudowywać się nie tylko w sensie politycznym, ale też społecznym, dość powszechnie wróżono i wierzono, że tu kapitalizm będzie miał ludzką, inteligencką twarz, bo wykształcenie to jego jedyny kapitał założycielski. Ma? Jak inteligenci sprawdzili się w biznesie?
Ile jest w nas, Polakach, gotowości do pomocy innym: powodzianom, uchodźcom, chorym, niepełnosprawnym? Co mówią badania społeczne? Czy jesteśmy bardziej dotknięci znieczulicą czy przeczulicą?
Jak pomagać mądrze, by nie narażać ludzi cierpiących, słabszych fizycznie i psychicznie, krzywdzonych, pogrążonych w życiowych dramatach, na upokarzające poczucie gorszości? Mówi o tym dr Iwona Nowakowska, psycholożka, adiunktka w warszawskiej Akademii Pedagogiki Specjalnej, autorka badań nad wolontariatem w Polsce, ale też w Szwecji i Włoszech, finalistka tegorocznych Nagród Naukowych „Polityki” dla młodych wybitnych naukowców.
Nowakowska, psycholożka, adiunktka w warszawskiej Akademii Pedagogiki Specjalnej, autorka badań nad wolontariatem w Polsce, ale też w Szwecji i Włoszech, finalistka tegorocznych Nagród Naukowych „Polityki” dla młodych wybitnych naukowców. Gospodynią podkastu jest Ewa Wilk. *** Cieszymy się
Coraz więcej polskich rodzin to paczworki. Wakacje są dla nich okresem logistycznie szczególnym: tu dzieci jadą z nową mamą-ciocią, tam ze starym tatą, no i jeszcze z babcią, ale którą? Jak postępuje szycie współczesnej wersji rodziny, wcale nie takiej nowatorskiej w dziejach człowieka.
W Polsce obecnie 1 mln 117 tys. osób mierzy się z rakiem. Im większa jego obecność wokół nas, tym bardziej nasila się pytanie, jak rozmawiać z TAKIM człowiekiem. Ponura aura spowijająca tę akurat chorobę nie ustępuje.
Przez wieki ludzkość żywiła przekonanie, że kobieta ponad wszystko pragnie, więc powinna rodzić dzieci. Skąd jaskrawy – zwłaszcza w Polsce – zwrot? Dlaczego coraz więcej kobiet, już co trzecia, nie chce być matką?
zacofanej w 1950 r. dzietność wynosiła 6,1, a spadła (obecnie poniżej 1) równie gwałtownie, jak państwo stanęło na nogi. Żłobki, przedszkola? Profesor powołuje się na doroczne dane Eurostatu: „Żadnej korelacji między opieką pozadomową a dzietnością nie da się uchwycić”. Skandynawski raj
Trójświęto zwane majówką. W założeniu: święto biało-czerwone, jednoczące społeczeństwo. W praktyce: jedna z odsłon bitwy na godła, symbole, flagi. To znak czasu, galopującej kultury obrazkowej.
bardzo rezolutnie, przyjmując za swoje godło znaczek pierwotnie wygenerowany w milionach papierowych przyklejek na Marsz Miliona Serc w Warszawie 1 października 2023 r. Teraz noszą go jej posłowie, przynajmniej do roboty i do telewizji. Używając polszczyzny ponowoczesnej, rebrandingując logo (logo
O walce człowieka z lękiem i o tym, jak mu może w tym pomóc psychoterapeuta, mówi Natalia Kocur, założycielka warszawskiej poradni Pokonaj Lęk.
O mechanizmach powstawania lęku i sposobach radzenia sobie z nim mówi Natalia Kocur, psycholog i psychoterapeutka, założycielka warszawskiej poradni Pokonaj Lęk.
Wielkanoc, czyli dwa dni wielkiego, wzajemnego goszczenia się Polaków. Z niczego tak nie jesteśmy dumni jako naród jak z gościnności właśnie. Kogo i czym podejmujemy w naszych progach? Tradycja tu walczy z modernizacją niczym post z karnawałem.
Czy warto jeszcze uchodzić za człowieka kulturalnego? I co to w powszechnym mniemaniu znaczy? Schamieliśmy masowo i dogłębnie czy jesteśmy coraz bardziej kulturalni, tyle że inaczej niż pół, a nawet ćwierć wieku temu?
Sześć milionów polskich emerytów i tysiące tuż-przed-emerytów mają dziś ręce pełne roboty. Rachunkowej. Na ile i kiedy mogą liczyć? Zadanie koszmar, z wieloma niewiadomymi. I dla emeryta, i dla rządu.
żyją? 10 proc. badanych przez zespół prof. Szukalskiego pracowało za granicą, w zdecydowanej większości – na czarno, więc tylko 1 proc. ogółu ma emeryturę zagraniczną. Ale oni często się zabezpieczyli. Są np. właścicielami jednego, dwóch mieszkanek na wynajem. Ceny najmu w takim np. Chełmie
Transport, policja, szpitale, marketing, reklama, sądownictwo, media, polityka, a wkrótce każda polska szkoła – gdzie się obejrzeć, tam psycholog. Czy współczesna wiedza psychologiczna pozwala im brać na swoje barki aż takie obciążenia?
Coraz częściej przy polskich świątecznych stołach w wieloosobowym gronie dwóch, czasem trzech generacji dorosłych nudzi się jedno, dwoje nieletnich królewiąt. Albo żadne. Już nawet co trzecia potencjalna babcia i potencjalny dziadek nie mają szans na jedną z najbardziej fascynujących przygód życia.
Jak dochować tradycji bez poczucia zniewolenia ceremoniami? Jak sprawić, by święta były tym, co naprawdę nam potrzebne: czasem intymnym, ciepłym, dającym poczucie bezpieczeństwa? Rozmowa z prof. Małgorzatą Sikorską, socjolożką rodziny z Uniwersytetu Warszawskiego.
Ludzie pozbawieni kontaktów z innymi odczuwają wrogość i nieufność wobec świata, gorzknieją, nie interesują się życiem publicznym. Na tym właśnie zależy wszelkim autokratom – mówi dr hab. Łukasz Okruszek, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI 2023 w kategorii Nauki Społeczne.
EWA WILK: – Jeśli chodzi o tematykę badań, to wraz z zespołem utkwił pan na dobre w samotności, prawda? ŁUKASZ OKRUSZEK: – Tak, choć nie był to mój punkt startowy. Kiedy skończyłem pierwsze studia – psychologię… …pierwsza była matematyka... … no tak. Po
Czym jest sens życia? Jest sens go szukać? Opowiada Dorota Kościukiewicz-Markowska, psychoterapeutka i poetka.
Powyborcza Polska przypomina skłócone od 8 lat małżeństwo, tyle że teraz – po gwałtownej i pełnej podłości kampanijnej awanturze – trzeba dalej razem żyć. Jak?
ośmiu lat wiara w spiski rosła w Polsce. W 2016 r. w „zamach smoleński” wierzyło 27 proc. W 2022 r.: 36 proc. (Ipsos dla OKO.press). W 2023 r. przekonanie, że to opozycja odpowiada za brak pieniędzy z unijnego Funduszu Odbudowy, podzielało 58 proc. widzów TVP Info i tylko 1 proc. widzów
Zbliża się dziwne referendum, w którym Polakom zostanie zadane pytanie o stosowny wiek emerytalny. Wynik? Przewidywalny: najprawdopodobniej okaże się, że nie ma społeczeństwa bardziej tęskniącego za emeryturą niż nasze. To jednak zawracanie kijem Wisły.
Najważniejsze i najgroźniejsze, że postanowiono obalić zasadę konsensu. Wszak wcześniej (także po ich stronie) panowała zgoda, że z inną frakcją elit, która ma odmienne poglądy np. na rolę Kościoła czy praw reprodukcyjnych kobiet, możemy uzgodnić wspólne stanowisko – mówi dr hab. Piotr Kulas, prof. UW, socjolog, badacz elit.
EWA WILK: – Pozwoli pan, że zacznę od nazwisk. Profesorowie: Andrzej Zybertowicz, Zdzisław Krasnodębski, Ryszard Terlecki, Piotr Gliński, Przemysław Czarnek. Prezesi milionerzy: Daniel Obajtek, Małgorzata Sadurska; specjaliści do zadań specjalnych: Marcin Horała, Jacek Sasin, Mariusz
Jakim społeczeństwem jesteśmy po ośmiu latach rządów tzw. zjednoczonej prawicy? Podzielonym, ale nie tylko według sympatii politycznych. To również segmentacja w sensie psychologicznym, mentalnym, niekiedy tak głęboka, że Polska przypomina dom z zaryglowanymi pokojami i coraz skromniejszą przestrzenią wspólną.
argumentów, racjonalnego opisu rzeczywistości, słyszysz: 1. To nieprawda (kłamstwo, manipulacja, propaganda); bądź 2. A oni byli jeszcze gorsi (też kradli, oszukiwali, dzielili łupy między swoich); albo 3. To atak na tradycyjne wartości (na Kościół, na rodzinę). Tego rodzaju triki należą do
Czyli jak otworzyć drugiego człowieka na szczerą, niekiedy wręcz ratującą życie rozmowę.
bliską osobę do wsłuchania się w nasze niepokoje? Z Michaliną Kulczykowską – psycholożką, psychoterapeutką, interwentką kryzysową, wieloletnią konsultantką Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – rozmawia Ewa Wilk.
Emocje wciąż budzą emocje. Wśród teoretyków, a jeszcze bardziej wśród zagubionych w pop-psychologicznym szumie osób poszukujących życiowego wsparcia. Czy to w ogóle jest sfera naszej psychiki, która poddaje się kontroli? Rozmowa z Marzeną Martyniak.
Rozmowa z Arturem Gębką, psychoterapeutą dziecięcym, autorem książek dla młodych czytelników, o tym, czym zamartwiają się dzieci i jakich rodziców potrzebują.
EWA WILK: – Tegoroczny Dzień Dziecka ma kiepski kontekst: opinia publiczna wciąż żyje zakatowaniem 8-letniego Kamila przez ojczyma, przyglądamy się z przerażeniem poczynaniom ultrakonserwatywnego ministra edukacji. Do pana trafiają dzieci, o które niepokoją się ich najbliżsi. Ale jeśliby
Rozmowa z prof. Krystyną Skarżyńską, współautorką i współredaktorką wydanej właśnie książki „Nieufność”, o tym, dlaczego również Polacy odwracają się od demokracji i dryfują w stronę autokracji.
EWA WILK: – Skąd pomysł na tak nietypowe przedsięwzięcie? W jednej książce mamy eseje kilkunastu polskich współczesnych myślicieli i badaczy, wszystkie na temat nieufności? KRYSTYNA SKARŻYŃSKA: – Od kilku lat codziennie czytamy i słyszymy, że jakiś problem polityczny, społeczny
Dzisiejszą rozprawę można potraktować jako próbę generalną przed sprawą, od której zależy odblokowanie pieniędzy na KPO. I próba wypadła tak sobie. Z sali narad było słychać krzyki świadczące o tym, że Julia Przyłębska usiłuje zdyscyplinować buntowników. Nie udało się, i wszyscy mieli okazję to zobaczyć.
i wszyscy mieli okazję to zobaczyć. Podobnie jak mieli okazję dowiedzieć się, jak w Trybunale traktowani są obywatele, na których nowy, pisowski Trybunał miał się „otworzyć”. W sprawie przymusu szczepionkowego Trybunał w pięcioosobowym składzie orzekł tak, by wilk był syty i owca cała
Dlaczego tak wiele związków między ludźmi tak szybko i bezpowrotnie się rozpada? Rozmowa z terapeutką dr Mariolą Kosowicz.
I dlaczego autorytarnej władzy, w tym polskiej, tak łatwo przychodzi zgromadzić sforę donosicieli, manipulatorów, propagandystów? Jak to tłumaczyć? Jak oni sobie tłumaczą to, co robią?
wyrafinowane i zgubnie ponętne. Oto ich pobieżny przegląd, w którym materialny wymiar nieprzypadkowo znalazł się na ostatnim miejscu. 1. Potwierdzenie (strasznej) wizji świata Każdy dąży do stworzenia sobie spójnego obrazu rzeczywistości, bo życie w poznawczym chaosie, w stałej niepewności, byłoby
Przy okazji ożywającej raz po raz dyskusji, jak ukrócić mobbing i molestowanie w pracy, pojawia się pytanie: a co, jeśli tzw. związek romantyczny rozkwita za zgodą obu stron? Jaki tu jest problem dla pracodawcy? I dla innych pracowników?
Polskie wdowy. Jest ich ponad 3,5 mln. To wielka grupa społeczna – częściej niż na biedę skazana na samotność. Polityków losy wdów specjalnie nie obchodzą, ale ich głosy już tak.
sędziwych, a szpitale dysponują 1 tys. łóżek geriatrycznych. Na blisko – powtórzmy – 10 mln seniorów! A psychiczny dobrostan? Można liczyć ewentualnie na piguły nasenne albo antydepresanty u prywatnego psychiatry. Zachodnie trendy, owszem, docierają. Ale w politycznej praktyce przybierają postać
Co starzejący się dziś rodzice i dziadkowie mogą zostawić w spadku swoim potomkom? Mało. Nie tylko w sensie materialnym. Bo jeśli mieliby coś do przekazania z niematerialnego dobytku – poglądów, aspiracji, stylu życia, tradycji – to młodzi nie bardzo chcą te stare graty brać.
Dzieci biorą się za sprawą obu płci. Dlatego zjawisko niskiej dzietności w Polsce dotyczy tak samo kobiet, jak i mężczyzn, ich sytuacji materialnej, zdrowotnej i kulturowej. Wszystko ma tu znaczenie: od kwestii aborcji, dostępu do medycznych procedur, przez równość w związku i życiu seksualnym, po posiadanie pracy, a zwłaszcza mieszkania.
. 1. Aborcja: to kobiety nie chcą mieć dzieci? Idiotyczna diagnoza Jarosława Kaczyńskiego, który z uśmiechem (a odpowiedział mu rechot sali) oznajmił, że przyczyną niskiego przyrostu naturalnego w Polsce jest pijaństwo młodych kobiet, pozostanie memem 2022 r. To przede wszystkim skrajnie
W codziennym pogromie, jaki instytucjom państwa od siedmiu lat urządza PiS, umyka szkoda bodaj najtrudniej odwracalna: psucie społeczeństwa.
tropem owych dwóch autoportretów. CO I JAK JEST OSŁABIANE 1. PRACOWITOŚĆ („Polacy są gospodarni, przedsiębiorczy, operatywni”) „Historyczną zasługą” władzy zjednoczonej prawicy z pewnością jest zakwestionowanie, a właściwie rozbicie wzorca, według którego do życiowego sukcesu
Dlaczego tak wielu z nas uważa, że nasz naród jest lepszy od innych? Że ma wyjątkową historyczną misję i wartość? Że trzeba przywrócić mu wielkość? Skąd się bierze podatność na nacjonalizm, który jak narkotyk uzależnia umysł i emocje?
„nasz naród jest lepszy niż wasz”? Co to daje? Dla porządku i w pewnym uproszczeniu ujmijmy te fundowane przez nacjonalizm nagrody w 10 punktów. 1. Przynależysz, więc jesteś Zadziwiające, jak bardzo społeczną istotą jest człowiek, a więc bez stada – jakkolwiek rozumianego
Nagłe zwolnienie Tomasza Lisa ze stanowiska redaktora naczelnego „Newsweeka” wzbudziło naturalne i powszechne zainteresowanie – chodzi o postać dziennikarskiej superligi. Sprawa reanimowała termin mobbing, obecny w polskim prawie od prawie 20 lat, lecz półżywy, jak cały Kodeks pracy.
pracy właśnie odchodzą – pokolenia turbotransformacji. Kilka tygodni temu (Ewa Wilk: Badania „Polityki”: Koniec kultu pracy? Młodzi nie chcą harować, POLITYKA nr 18) opublikowaliśmy wyniki naszego własnego (za pośrednictwem firmy KANTAR) sondażu, w którym zadaliśmy kilka identycznych
Brutalna rzeczywistość nie daje człowiekowi chwili psychicznego wytchnienia. Skłania do choćby symbolicznej, epizodycznej, wakacyjnej ucieczki. Dokąd?
Jak myślisz, co ludzie robią, żeby uciec od rzeczywistości? – zapytał mailowo pewien dorosły brat jeszcze doroślejszą siostrę. Spontanicznie i samokrytycznie przedstawiła swoją pierwszą piątkę: 1. Kupowanie byle czego. 2. Prasowanie w nocnej bezsenności wszystkiego, co wpadnie w ręce. 3
Covid, wojna w sąsiedztwie, uchodźcy, rządy zjednoczonej prawicy, jej zawzięta propaganda – jak to zmienia postawy i zachowania naszego społeczeństwa? Teraz świat zachwyca się polską wielkodusznością wobec uchodźców, ale nie popadajmy w samozachwyt. Nie ma powodu.
psychologiczną piątkę (patrz przypisy na końcu), zastosować psychologiczne kryteria do opisu polskiej zbiorowości. 1. Spontaniczni czy wyrachowani? Zwykliśmy mniemać, że jednym z bezapelacyjnych walorów Polaków jest spontaniczność, gotowość do improwizacji, umiejętność sprężenia się w trudnej sytuacji
Rodziców, którzy nie obdarowywali swoich dzieci na Dzień Dziecka plastikowymi giwerami albo komputerowymi strzelankami, ogarniają dziś wątpliwości. Czy chroniąc dzieci przed agresją, nauką zabijania, nie budują w nich fałszywego obrazu świata? Czy nie skazują ich na bezbronność i zagubienie?
POLITYKA zleciła badania nad stosunkiem Polaków do pracy. Na ich wyniki można spojrzeć w świetle ostatnich wydarzeń: pandemii oraz wojny. Czy kult pracy, w którym żyliśmy przez ostatnie kilkadziesiąt lat, bezpowrotnie się kończy?
Pocovidowy remanent jest utrudniony przez nowy kataklizm w Ukrainie. Ale nie sposób odsunąć w niepamięć z górą dwuletnie doświadczenie społeczne, bo z pewnością zapisze się ono jako znaczący epizod historyczny. Dotykający bezpośrednio wielu z nas.
Rozmowa z prof. Krystyną Skarżyńską, psycholożką społeczną, o młodych dorosłych Polakach, ich życiowych postawach i poglądach politycznych.
EWA WILK: – Komu zostawimy świat zbudowany przez nieodwracalnie już dojrzałych? KRYSTYNA SKARŻYŃSKA: – Ludziom urodzonym w latach 90. XX w. i w pierwszych latach nowego stulecia – millenialsom. Jednak mentalność dzisiejszych młodych dorosłych Polaków bardziej niż to, że urodzili
Mijają dokładnie dwa lata (11 lutego), odkąd do światowego rejestru chorób zakaźnych wpisano nową: Covid-19. W tym czasie zdążyliśmy się już przekonać, że bardziej zabójcze niż sam wirus są ludzka głupota, egoizm, przesądy.
„enter”, a włączało się „escape”. Oto zaledwie pięć przykładów złudzeń, jakie żywiliśmy wobec doskonałości swego oprogramowania, zanim zostało zawirusowane. 1. Instynkt samozachowawczy. Uznaje się za pewnik, że to niezawodny „program basic”, w który wyposażyła
Rozmowa z Justyną Pronobis-Szczylik, psycholożką kliniczną i psychoterapeutką, o depresji, która potrafi dopaść każdego.
EWA WILK: – Czy często zdarza się, że człowiek pogrążony w depresji, po krótkiej terapii, zadziwiwszy nawet swoich lekarzy, powstaje niczym Feniks z popiołów i wraca do intensywnego życia zawodowego, z przekonaniem, że co go nie zabiło, to wzmocniło? Tak swoje przejścia z ostatniego czasu
Dzisiejsza władza pogrąża się w etycznym chaosie. Najgorsze, że w to grzęzawisko wciąga Bogu ducha winnych obywateli, jakby chciała wszystkich w nim utaplać. Z wielu skądinąd szlachetnych zawodów uczyniła profesje wysokiego ryzyka moralnego.
? Subetycznie? Nie inaczej. Jak za Peerelu. Lekarze i żołnierze Kolejny front, który władza otworzyła, to medycy. Pandemia, niestety, jej w tym pomogła. Prof. Ewa Nowak, filozofka z UAM w Poznaniu, mówi o zjawisku dystresu moralnego (chronicznego dyskomfortu) u lekarzy podczas pandemii Covid-19. Twierdzi, że
Kilkudziesięciu działaczy z całej Polski złoży w poniedziałek samodonosy w solidarności z Janiną Ochojską. Jak mówił wiceminister Maciej Wąsik, założycielce i prezesce PAH grożą zarzuty po jej ocenie sytuacji na granicy polsko-białoruskiej.
, Grzegorz Antoszewski), warszawskie aktywistki działające indywidualnie (Agnieszka Wierzbicka, Elżbieta Podleśna, Ewka Błaszczyk, Beata Geppert, Iwona Wyszogrodzką, Joanna Gzyra-Iskandar), aktywiści i aktywistki związani z ruchem Obywatele RP (m.in. Paweł Kasprzak, Wojciech Kinasiewicz, Ewa Trojanowska
W życiu społecznym zachodzi właśnie bezprecedensowa i bardzo ryzykowna zmiana. Parcieje, traci na znaczeniu, jeśli wręcz nie zanika, jedna z najważniejszych więzi łączących człowieka z drugim człowiekiem: przyjaźń. Covid? Nie tylko.
. Przyjaźń znalazła się w okolicach 30. miejsca, wskazał na nią 1 proc. pytanych! Covid? Oczywiście. Ale pandemia ze swym nakazem izolacji i dystansu przyspieszyła i być może domknęła rozmaite trendy z minionych kilkunastu lat. Definicja Najbardziej bodaj znany we współczesnych naukach społecznych
Była prawą ręką miliardera Jeffreya Epsteina – wabiła dla niego nieletnie dziewczyny i zapewniała mu uznanie na salonach. Nie był pierwszym potworem, któremu służyła.
. Oraz że to Ghislaine była pierwszą, naczelną ofiarą Epsteina, a teraz pada ofiarą polowania na czarownice tylko dlatego, że winny nie żyje. Tak zaczęła się mowa otwierająca obrońców – powołali się na zakorzenioną już w biblijnej opowieści o Adamie i Ewie tradycję obciążania kobiet
Uczestnicy Marszu Niepodległości poturbowali m.in. działaczkę dawnej „Solidarności”. Ma poważne złamanie, czeka w szpitalu na operację. Oba antyfaszystowskie zgromadzenia, które zaatakowali narodowcy 11 listopada, były zgłoszone.
tu hasła „Cwel” oraz „6. dzień tygodnia jak żywa pochodnia”, a z pozostawionych przez mieszkańców Warszawy zniczy ułożyli wulgarny napis. Tym razem przewodniczącą zgromadzenia była Ewa Borguńska, związana zawodowo z branżą produkcji filmowej. To ona w 2018 r. w ramach
Scenariusz na dziś jest taki, że zamiast Marszu Niepodległości pt. „Niepodległość nie na sprzedaż” w stolicy zobaczymy wolnościowy marsz „Niepodległa dla wszystkich”. Jako pierwsi publikujemy specjalne oświadczenie Kobiet z Mostu.
zarejestrowane”. 14 Kobiet z Mostu: Ewa Błaszczyk, Maria Bąk-Ziółkowska, Beata Geppert, Kinga Kamińska, Katarzyna Kwiatkowska, Lucyna Łukian, Zofia Marcinek, Agnieszka Markowska, Izabela Możdrzeń, Monika Niedźwiecka, Elżbieta Podleśna, Katarzyna Szumniak, Agnieszka Wierzbicka, Krystyna
Czy niedzielne manifestacje proeuropejskie to wreszcie powrót na jawę, czy też tylko chwila oprzytomnienia, by znów zapaść w obywatelską drzemkę? Bo ostatnie lata, miesiące, tygodnie wskazywały na rozlewający się w polskim społeczeństwie tumiwisizm, poczucie bezradności, obojętność wobec afer, zamachów na praworządność, media czy wobec tragedii na granicy. Co się z nami stało?
, a już wszystko to dostało się pod pisowski walec: czego nie da się kontrolować, to wygasić, zagłodzić. Swoją drogą znamiennie, jak ten zaczyn społeczeństwa obywatelskiego był uzależniony od lewarowania z pomocą krajowej czy europejskiej kasy. Jak już wymyśliliśmy 1 proc. od podatku, to większość