Z pewnością jesz go za dużo. A syrop bogaty we fruktozę jest paliwem dla nowotworów

Wyniki nowych badań opublikowanych w czasopiśmie „Nature” sugerują, że osoby chore na nowotwór powinny unikać spożycia syropu glukozowo-fruktozowego, powszechnego składnika żywności. Osobom zdrowym też powinno wyjść to na zdrowie.

Malarię rozprzestrzeniają komary. A czy mogą przeciw niej... zaszczepić? Naukowcy mają pomysł

Malaria pozostaje endemiczna w 85 krajach, co roku choruje na nią ok. 250 mln ludzi, głównie dzieci, a dostępne szczepionki nie rozwiązują problemu. Naukowcy poszukują nowych sposobów profilaktyki. Właśnie ukazały się wyniki badania klinicznego, w którym szczepionkę przeciwmalaryczną dostarczały... komary. Rozwiązanie przewrotne i pomysłowe, ale czy praktyczne?

Wirus ptasiej grypy H5N1 coraz bliżej ludzi. Czy stanie się sprawcą kolejnej pandemii?

Wirus ptasiej grypy H5N1 nie daje o sobie zapomnieć. Do kanadyjskiego szpitala trafił niedawno zakażony nim nastolatek w krytycznym stanie. Badaczy zaniepokoił zestaw mutacji, który stwierdzili w genomie patogenu.

Nie ma już wątpliwości: smog zwiększa ryzyko astmy. Szczególnie narażone są dzieci

Rozpoczął się kolejny okres grzewczy w Polsce, a wraz z nim sezon na szkodliwy dla zdrowia smog. Wyniki najnowszych badań dobitnie wskazują, że zawarty w smogu pył zawieszony zwiększa ryzyko astmy, w szczególności u najmłodszych.

kraju. Przekładając je bowiem na lokalną sytuację, można by przyjąć, że od 500 tys. do aż 1 mln obecnie występujących przypadków astmy (choć nie zawsze zdiagnozowanych) w Polsce jest związane z długotrwałym narażeniem na PM2.5. To natomiast sugeruje, iż poprawa jakości powietrza w naszym kraju powinna

Seniorzy na pastwie wirusów. Nawet te dobrze znane są groźne i nie odpuszczają

Rozkręca się kolejny sezon wirusowych infekcji oddechowych. Osoby starsze, których w Polsce jest niemal 10 mln, są na nie szczególnie podatne. Co i dlaczego im grozi, jak najlepiej zabezpieczyć się przed grypą, RSV i koronawirusem? To nie są banalni przeciwnicy.

się zaszczepić. W sezonie 2024/2025 rekomendowane jest doszczepienie przeciw covid preparatami adaptowanymi do podwariantu JN.1 i jego ewolucyjnych potomków, które obecnie dominują na koronawirusowej scenie. Niestety, z powodu odstąpienia Polski od unijnego mechanizmu zbiorczego zamawiania tych

Mikroplastik w mózgu. Wyniki badań są alarmujące

Nowe badania wskazują, że wszędobylski mikroplastik potrafi dotrzeć nie tylko do głębin Rowu Mariańskiego, ale i spenetrować ludzki mózg. Niemal nie sposób uniknąć narażenia na niego.

Walka z nią to walka o życie. Umierać będą miliony

Nowa analiza opublikowana w „The Lancet” nie pozostawia złudzeń. Antybiotykooporność jest jednym z największych wyzwań dla zdrowia publicznego i bez istotnych działań zaradczych będzie pochłaniać coraz więcej ofiar.

Oto MAL, nowy układ grupowy krwi. Co oznacza jego odkrycie?

Większość ludzi słyszała o dwóch układach grupowych krwi: AB0 i Rh. Ale jest ich więcej i wciąż odkrywane są nowe. Właśnie opisano kolejny: MAL. Może to pomóc wąskiej grupie pacjentów.

Nie dotykać wody. Jakie zagrożenia dla zdrowia niesie powódź?

Powodzie, konsekwencja ekstremalnych zjawisk pogodowych, przynoszą nie tylko zniszczenia, tragedię społeczną i straty gospodarcze, ale też szereg zagrożeń dla zdrowia publicznego.

Wielki powrót krztuśca. Sami sobie na to zapracowaliśmy. Szczepmy się!

Dane epidemiologiczne wskazują wyraźnie na gwałtowny wzrost zachorowalności na krztusiec w Polsce. Jest ona obecnie ponad 23 razy wyższa niż rok temu. Niestety, sami sobie zgotowaliśmy ten los.

ostatnich trzech miesiącach roku. Z kolei w 2024 r. krztusiec, a w zasadzie wywołująca go pałeczka Bordetella pertussis, atakuje już bez pardonu. Podobna sytuacja ma miejsce w całej Europie. Z raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Polskiego Zakładu Higieny wynika, że od 1 stycznia

Z HCV można wyleczyć prawie każdego. I to się państwu opłaca. Na co jeszcze czekacie, politycy?

Polska potrzebuje szeroko zakrojonego programu zwalczania wirusowego zapalenia wątroby typu C. Eksperci od lat apelują o jego wprowadzenie, a politycy bez względu na opcję ich ignorują. To musi się zmienić.

Zbadaliśmy, co dokładnie jest w mięsie in vitro. Czy producentom uda się uniknąć falstartu?

Mięso z hodowli komórkowej ma realną szansę na komercjalizację także w Europie. Ale czy naprawdę jest już na to gotowe? Analizujemy wyzwania, którym musi jeszcze sprostać.

pozostaje koszt produkcji. Jedna z ostatnich analiz oszacowała go na poziomie 63 dol. za 1 kg. To nieporównywalnie mniej niż 325 tys. dol. wydanych w 2013 r., by uzyskać pierwszego burgera wołowego składającego się z 20 tys. włókien mięśniowych, ale jednak wciąż dużo. Według analityków z CE Delft w

Covid się rozpędza. Przybywa infekcji, są pierwsze zgony. Czy Polska znów się spóźni ze szczepionkami?

Najnowsza wersja szczepionki przeciw covid na sezon 2024/2025 jest już dostępna w USA, Wielkiej Brytanii i wielu krajach UE. To ważne w obliczu obserwowanego ponownie wzrostu zakażeń i hospitalizacji. W Polsce na nowe preparaty wciąż czekamy.

.1 wirusa, która zaczęła zyskiwać na globalnym znaczeniu i którą od XBB.1.5 z zeszłego sezonu różni ponad 30 mutacji. Podobne zalecenia wydano w czerwcu w USA. Ponieważ jednak w kolejnych tygodniach zaczęto notować coraz więcej infekcji wywołanych szczepem KP.2, który wywodzi się z linii JN.1

Wirus Zachodniego Nilu zabija ptaki w Warszawie. Są powody do niepokoju?

Od połowy lipca w Warszawie znajdowane są martwe ptaki. Potwierdzono już, że były zakażone wirusem Zachodniego Nilu. Wyjaśniamy, co to za patogen i czy powinniśmy się go obawiać.

Zachodniego Nilu nie ma specyficznego leku, w takich przypadkach wystarcza łagodzenie objawów. U mniej niż 1 proc. zakażonych (średnio u 1 osoby na 150) dochodzi do ciężkiej postaci z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego, prowadzącej do zapalenia mózgu lub opon mózgowych. I to faktycznie wymaga

Małpia ospa się szerzy. Czy uda się stłumić groźniejszą wersję wirusa mpox?

Światowa Organizacja Zdrowia już po raz drugi ogłasza stan zagrożenia zdrowia publicznego z powodu rozprzestrzeniania się wirusa mpox. Uspokajamy – to dla lepszego przeciwdziałania chorobie, również w Europie.

Egzotyczne kleszcze afrykańskie są już w Polsce. Ale nie panikujmy

Zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego potwierdził obecność egzotycznych kleszczy z rodzaju Hyalomma w Polsce. To potencjalne wektory niebezpiecznych patogenów wirusowych i bakteryjnych. Jednak wbrew napędzanej przez media sensacji, nie powinniśmy wpadać w panikę.

. Przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu można, a nawet warto się zaszczepić – choć dotychczas z tej możliwości skorzystało zaledwie 1–5 proc. mieszkańców naszego kraju. Natomiast przed transmisją krętków powodujących boreliozę można chronić się, oglądając systematycznie swoje ciało

Foie gras bez wyrzutów sumienia

Pasztet strasburski, tradycyjne danie kuchni francuskiej, produkuje się w bestialski sposób. Ale jest szansa na jego etyczną wersję – foie gras produkowane z hodowli in vitro. Pionierski producent właśnie złożył wniosek o autoryzację.

Lotniska Warszawy. CPK, Chopin, Modlin, Radom. Co dalej z nimi? Są dwa warianty

Wersja „power”, czyli budowa lotniska w Baranowie w ramach projektu CPK, czy „economy”, czyli rozbudowa Modlina i współpraca tego portu z Lotniskiem Chopina? Decyzji jeszcze nie ma.

głównego lotniska Aeroporto „Leonardo da Vinci” di Roma-Fiumicino korzystają przewoźnicy obu kategorii, w tym ITA, następca narodowej Alitalii. Drugie rzymskie lotnisko, Ciampino, to port tylko linii niskokosztowych. Zatem nawet w Europie nie ma stałych reguł dekretowania, która linia gdzie

Włosi walczą o odszkodowania za nazistowskie zbrodnie. Sprawa budzi w kraju niesmak

Ostatnie żyjące nad Tybrem ofiary zbrodni nazistowskich ruszyły do sądów po odszkodowania. Jak na razie skutecznie blokują je prawnicy włoskiego rządu.

światowej. Draghi zatem zdecydował, że to państwo włoskie przejmie na siebie zobowiązania w zakresie roszczeń obywateli włoskich, „ofiar III Rzeszy od 1 września 1939 r. do 8 maja 1945 r.”, przeznaczając na ich zaspokojenie – uwaga: z unijnych środków Krajowego Planu Odbudowy (KPO

Czy Zełenski odwoła dowódcę swojej armii? Putin wyczuł słabość, wojna wkracza w trudny czwarty etap

Walerij Załużny i Wołodymyr Zełenski już zmienili historię ukraińskiej wojny i nie będzie przesadą powiedzieć, że uratowali istnienie swojego państwa. A jednak po dwóch latach prezydent przygotowuje się do zwolnienia generała ze stanowiska.

. Niczym legendarny wódz rzymski Lucjusz Kwinkcjusz Cyncynat, któremu senatorzy zaoferowali władzę dyktatorską po wygranej wojnie i który zamiast tronu w Rzymie wybrał powrót do uprawy ziemi na wsi. A Załużnego zbudowała wojna, którą Ukraina wygrywa przez sam fakt nieulegania Rosjanom. Szczerze

To ptasia grypa zabija koty w Polsce. Co to oznacza dla nas i naszych pupili?

Główny Inspektorat Weterynaryjny potwierdził, że próbki 9 z 11 martwych kotów dały wynik pozytywny w kierunku wirusa ptasiej grypy A/H5N1. To niedobra wiadomość.

USA dopuszczają na rynek mięso in vitro. To historyczny moment

Na rynek amerykański z przytupem wchodzą właśnie dwaj producenci mięsa otrzymywanego pozaustrojowo w bioreaktorach. Bez cierpienia zwierząt, w sposób mniej szkodliwy dla środowiska i bez różnicy w smaku dla konsumenta. To historyczna chwila.

W usta już neandertalczycy, z języczkiem nawet bonobo. Ale ludzie całują się namiętnie rzadziej, niż zakładano

Dziś, 6 czerwca, przypada Światowy Dzień Pocałunku. Całowanie potrafi obudzić namiętność, ale i wzbudzić naukową ciekawość. Co pocałunki mogą nam powiedzieć o naszej historii, kulturze i… transmisji patogenów?

Dzieci z trzyosobowego zapłodnienia in vitro w Wielkiej Brytanii. Nauka ma wiele pytań

W Zjednoczonym Królestwie przyszły na świat dzieci, u których zastosowano mitochondrialną terapię zastępczą. Jej celem jest uniknięcie odziedziczenia przez dziecko poważnych wad genetycznych. Jednak skuteczność i bezpieczeństwo tej procedury budzi poważne wątpliwości.

. Takiej sytuacji nie można odgórnie wykluczyć. Dowodzą tego niedawne obserwacje jednego z dzieci, które przyszły niedawno na świat w Grecji w wyniku mitochondrialnej terapii zastępczej. Po jej przeprowadzeniu i zapłodnieniu komórki in vitro odnotowano, że implementowany zarodek posiadał mniej niż 1

Matka Boska na pniu drzewa w Parczewie. Co to jest?

Jedni dostrzegają wizerunek Madonny lub Jezusa Chrystusa na drzewie, inni na naleśniku widzą twarz Jarosława Kaczyńskiego. To pareidolia, zdarza się każdemu z nas. Na czym polega i skąd się bierze to zjawisko?

. Czasami prowadzą do zaskakujących sytuacji. Przykładem może być wizerunek twarzy wyłaniający się na powierzchni Marsa na zdjęciu wykonanym przez sondę Viking 1 w 1976 r. Fotografie o wyższej rozdzielczości, wykonane później przez inne sondy, wyraźnie wykazały, że to jedynie zerodowany twór geologiczny

W Polsce są miejsca, gdzie nawet połowa kleszczy może mieć krętki boreliozy

Wskutek zmian klimatu boreliozę diagnozuje się u nas już niemal przez cały rok. Przypadków rzadszego, ale bardzo poważnego kleszczowego zapalenia opon mózgowych do kwietnia tego roku rozpoznano trzykrotnie więcej niż w analogicznym okresie rok temu. A to nie wszystkie choroby, którymi zakażamy się od kleszczy.

, internistka i specjalistka chorób zakaźnych oraz medycyny morskiej i tropikalnej. PIOTR RZYMSKI: Pamiętam lekarza, który twierdził, że w maju jest na kleszcze jeszcze za wcześnie. Jak jest w rzeczywistości?PROF. ANNA MONIUSZKO-MALINOWSKA: Niestety, na skutek zmian klimatycznych kleszcze są obecnie aktywne

Prawirusy drzemią w każdym z nas. Pomogą walczyć z nowotworami?

Dawno temu wpisały się na stałe w DNA naszych przodków. Dzięki temu przyszliśmy na świat. A najnowsze badania wskazują, że relikty genetyczne prawirusów pomagają naszemu organizmowi zwalczać nowotwory.

, które odgrywają niezwykle istotną funkcję. Należą do nich geny kodujące dwa białka, syncytynę 1 i syncytynę 2. Oba pochodzą od endogennych retrowirusów, które swoje sekwencje zintegrowały z komórkami rozrodczymi kręgowców dziesiątki milionów lat temu, a być może jeszcze wcześniej. Białka syncytyny

Nie dysponują medycyną, a są długowieczne i superodporne. Możemy się od nich tego nauczyć?

Układ odporności nietoperzy ma niezwykłe zdolności tolerowania wirusów, także tych najbardziej paskudnych. Czy kryje się w nich klucz do stworzenia innowacyjnych metod zwalczania groźnych infekcji u ludzi?

BioNTech/Pfizer, Moderna, CureVac i inni kłócą się o mRNA. Pozew goni pozew

Technologia mRNA to przyszłość profilaktyki chorób zakaźnych i nadzieja na spersonalizowane terapie nowotworowe. A zarazem ogromne zyski, o które firmy walczą, przerzucając się oskarżeniami o nadużycia patentowe.

niezależnie opracowały swoją szczepionkę, wykorzystując innowacje swoich badaczy i opierając się na dekadach badań przeprowadzonych przez innych, przed rozpoczęciem pandemii”. Wśród najważniejszych rozwiązań w obu szczepionkach jest zastąpienie urydyny, jednej z cegiełek mRNA, podobną do niej 1

Ptasia grypa zbiera śmiertelne żniwo. Czy wirus H5N1 można powstrzymać?

Ptasia grypa nie zwalnia. Europa doświadcza właśnie jej największej epidemii. Corocznie, by spowolnić rozprzestrzenianie wirusa, zabija się już dziesiątki milionów ptaków. Jakie ryzyko stwarza ta sytuacja dla ludzi i czy nadszedł już czas na szczepienie drobiu?

Czy DNA Ludwiga van Beethovena odsłoni tajemnicę jego głuchoty i śmierci?

Dokładne powody głuchoty i śmierci niemieckiego kompozytora i pianisty nie od dziś są przedmiotem różnych dociekań i hipotez. Nowych informacji pod tym względem dostarcza analiza DNA, które uzyskano z włosów Beethovena.

Gdyby decydenci chcieli, moglibyśmy pokonać w Polsce zapalenie wątroby typu C

Nigdy dotąd nie było tak łatwo wygrać z HCV, a jednak jesteśmy daleko od postawionego przez WHO celu eliminacji tego wirusa do 2030 r. Mamy nowoczesne, wysoce bezpieczne terapie działające bezpośrednio i gwarantujące niemal stuprocentową skuteczność, ale brak nam sensownego programu diagnostyki i politycznej woli, by to zmienić.

, przekonują specjaliści chorób zakaźnych prof. Robert Flisiak i prof. Dorota Zarębska-Michaluk. PIOTR RZYMSKI: – Czy w 2023 r. zakażenia HCV to wciąż aktualny problem? A może powoli już przemijający?PROF. ROBERT FLISIAK: – Niestety, jak najbardziej aktualny. Wprawdzie od kilku lat dysponujemy

Ofiary braku wody odchodzą po cichu, ale kryzys dosięgnie i nas. Działajmy

Dziś Światowy Dzień Wody. Nie świętujmy, ale chrońmy ją, oszczędzajmy i przygotowujmy na nadciągający wielkimi krokami kryzys. Jej niedostatek oznacza głód, migracje, wojny i choroby.

planety. Każdego roku absorbuje ok. 2 mld ton CO2. Utrata tych zdolności, a także uwolnienie skumulowanego wcześniej dwutlenku węgla, byłoby dla klimatu Ziemi katastrofalne. A przecież tylko w 2022 r. liczba dużych pożarów w Amazonii sięgnęła niemal 1 tys. Warto zdać sobie sprawę z istnienia tego

Erytrytol, najzdrowszy cukier świata? Słodziki pod lupą naukowców nie wypadają tak dobrze

Kolejne badanie wskazuje na szkodliwość słodzików w diecie. Tym razem z ryzykiem poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych powiązano coraz bardziej popularny erytrytol.

Już co piąte dziecko jest zagrożone zaburzeniami odżywiania

Już co piąta nieletnia osoba na świecie może wykazywać objawy zaburzenia odżywiania, które zwiększają ryzyko wystąpienia bulimii, anoreksji czy napadów niekontrolowanego objadania się.

Antybiotykooporność przyspiesza przez zmiany klimatu. Zabija więcej ludzi niż malaria i AIDS

Wzrost temperatur, utrata bioróżnorodności i zanieczyszczenia napędzają śmiertelne zagrożenie, jakim jest dla nas oporność na antybiotyki i inne leki przeciwdrobnoustrojowe – potwierdza opublikowany właśnie raport Programu Środowiskowego ONZ (UNEP).

danych opublikowanej na łamach „The Lancet”, tylko w 2019 r. z powodu oporności na antybiotyki umarło niemal 5 mln ludzi, w tym blisko 1 mln dzieci. Dla porównania w tym samym roku z powodu AIDS umarło 860 tys. chorych, a w przypadku malarii – 640 tys. Najpoważniejszym problemem jest

Z antynauką walczy na co dzień. „Musiałam się uodpornić na hejt i groźby”

Jako pojedynczy naukowcy może nie jesteśmy w stanie konkurować zasięgiem z celebrytą czy żerującym na teoriach spiskowych hochsztaplerem, ale razem możemy stanowić siłę trudną do pokonania. Nauka nie może istnieć tylko na uniwersytetach, przekonuje prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z UMCS.

PIOTR RZYMSKI: Jest pani biolożką, wirusolożką, prowadzi badania naukowe, wykłada na uczelni. A zarazem popularyzuje wiedzę, w przystępny sposób wyjaśnia skomplikowane procesy, tłumaczy znaczenie wyników badań, walczy z dezinformacją. Co panią do tego zmotywowało?AGNIESZKA SZUSTER-CIESIELSKA: Od

Szczepionka przeciw HIV. Miał być przełom, a jest porażka. Ale nauka się nie poddaje

Kolejna szczepionka przeciw HIV poległa w zaawansowanej fazie badań klinicznych. Okazała się bezpieczna, ale nieskuteczna. Mimo rozczarowań wysiłki, by pokonać wirusa u źródeł, nie ustają.

Setki różnych objawów, miliony zachorowań. Long covid zostanie z nami na dłużej

Według ostrożnych obliczeń tzw. long covid dotknął przynajmniej 65 mln ludzi na świecie, ale rzeczywista liczba jest prawdopodobnie znacznie większa. Podłoże tej przypadłości jest złożone, objawy różnorodne, chorym nie zawsze się dowierza, a sprawdzonych metod leczenia wciąż niestety brak.

: Covid, wirusowe zawirowanie. 10 ważnych pytań po trzech latach pandemii Opuszczone dni w pracy i straty ekonomiczne Long covid to również wymierne straty ekonomiczne. Wywołane nim zwolnienia od pracy powodują tylko w USA straty na poziomie 1 proc. PKB. David Cutler, profesor ekonomii na uniwersytecie

Kraken, a raczej XBB.1.5. Czy nowa odmiana omikrona jest groźniejsza od poprzednich?

Pojawianie się kolejnych odmian SARS-CoV-2 i rozprzestrzenianie na cały świat nie jest zaskoczeniem i nie zawsze musi oznaczać coś groźnego. Najnowsza wersja omikrona nazywa się XBB.1.5. Media ogłosiły ją najszybszą i najbardziej niebezpieczną. Czy słusznie?

rozprzestrzeniania się wcześniej dominującego podwariantu BA.5 omikrona, to okaże się, że jest jedynie minimalnie większe. Natomiast w zestawieniu z odmianami znanymi jako BQ.1 i BQ.1.1 (ewolucyjnie wywodzą się z BA.5) będzie ono bardzo podobne. W ich przypadku spełnił się scenariusz przewidziany w

Alzheimer i FDA. Agencja dopuściła kolejny lek bez rekomendacji ekspertów

Amerykańska Agencja Badań Żywności i Leków dopuściła już drugi lek na chorobę Alzheimera. I ponownie wywołała kontrowersje.

funkcji poznawczych u pacjentów. Nic więc dziwnego, że ekspercki komitet doradczy FDA był zdecydowanie przeciw jego dopuszczeniu (wynikiem 8 do 1). Trzech jego członków zrezygnowało z funkcji, gdy Agencja podjęła decyzję sprzeczną z ich rekomendacją. Opublikowane w grudniu 2022 r. wyniki

Dziura ozonowa już niedługo zniknie. A co z ochroną klimatu? Walczmy o niego tak samo

Według nowych prognoz problem dziury ozonowej może zniknąć w ciągu czterech dekad. Międzynarodowe wysiłki przynoszą efekty i powinny inspirować do skuteczniejszych działań na rzecz ochrony klimatu.

chemicznych, które systematycznie niszczą ozon. Piotr Panek: Globalne ocieplenie i warstwa ozonowa. Skomplikowana relacja Już w 1976 r. wpisano je na listę związków stanowiących zagrożenie dla środowiska, ale nie wycofano ich z użycia. Przyczyniły się do tego dopiero obserwacje ubytku stężenia

Wegetarianie częściej cierpią na depresję. Dlaczego?

Coraz więcej dowodów wskazuje na związek pomiędzy depresją a dietą wegetariańską. Ale z czego on wynika? Być może z przyczyn zupełnie innych niż niedobory żywieniowe.