Szukana fraza:
-
Nauka
Semaglutyd i spółka. Są zalety, są i zagrożenia. Ozempic to nie jest droga na skróty
„To przesada! Po prostu weźcie ozempic” – głosił transparent podczas maratonu w Nowym Jorku. I choć był to żart, coraz więcej osób naprawdę wierzy, że jednym lekiem można bezpiecznie i bez wysiłku rozwiązać problem nadmiernej masy ciała.
zastrzyk szczęścia. Ludzie się dziwią, bo wyglądają... starzej Jak obliczyli autorzy metaanalizy, na każde 10 tys. osób leczonych agonistami GLP-1 przez rok może wystąpić ok. 25 dodatkowych przypadków zakrzepicy żył głębokich w porównaniu do tych, którzy ich nie stosują. Zakrzepica tego typu dotyczy układu
02.12.2025 -
Nauka
Szczepionka mRNA naprawdę ma efekt „turbo”. Wydłuży życie pacjentom onkologicznym?
Szczepionka mRNA przeciw covid może poprawiać skuteczność leczenia niektórych groźnych nowotworów i wydłużać życie pacjentom onkologicznym.
takich badań pokazują, że rozwiązania, którymi próbowano straszyć społeczeństwo, mogą w rzeczywistości stać się kluczem do leczenia dotąd nieuleczalnych chorób. Warto więc, zanim uwierzy się w kolejny mit o „spustoszeniu po szczepionce”, spojrzeć na fakty: ta sama technologia, która pomogła złagodzić covid i powstrzymać pandemię, może również wydłużyć życie pacjentom z poważnymi chorobami nowotworowymi.
27.10.2025 -
Nauka
RSV, podstępny wróg dzieci i seniorów. Skuteczne szczepionki wreszcie na wyciągnięcie ręki
Co roku RSV powoduje na świecie blisko 33 mln infekcji wśród dzieci poniżej 5. roku życia, z czego 3 mln przypadków kończy się hospitalizacją. Poważnie zagrożeni są także seniorzy. W Polsce niemal każdy z nas miał z kontakt z wirusem, ale to wcale nie oznacza, że jesteśmy bezpieczni.
infekcji wśród dzieci poniżej 5. roku życia. Z tego blisko 3 mln to przypadki tak poważne, że kończą się hospitalizacją. Dla wielu rodzin oznacza to dramatyczną walkę o życie najmłodszych, którzy w przebiegu infekcji nie potrafią oddychać samodzielnie i wymagają pomocy respiratora. W Polsce lekarze
16.09.2025 -
Nauka
Ukryte i zaskakujące efekty szczepień przeciw grypie. Ostatni sezon to był czas żniw
Zastanawiasz się, czy zaszczepić się przeciw grypie? Masz wątpliwości i nie wiesz, czy to się opłaca? A może próbujesz przekonać kogoś bliskiego? Albo od lat szczepisz się regularnie? Niezależnie od odpowiedzi – ten tekst jest dla ciebie.
grypy w podatną populację? Okazało się, że to drugie. Hospitalizacji wymagały przede wszystkim osoby starsze, obciążone chorobami przewlekłymi – i niezaszczepione. Czy gdyby można było cofnąć czas, podjęliby inną decyzję? Zapewne tak. Sztuka polega na tym, by być mądrym przed, a nie po szkodzie
02.09.2025 -
Nauka
Zakaz smartfonów przed 13. rokiem życia? To naprawdę ma sens. I jest potrzebne
Smartfony zdominowały dzieciństwo zaskakująco szybko. Nowe badania wskazują, że zbyt wczesny kontakt z nimi może prowadzić do poważnych problemów psychicznych. Jak chronić dzieci w cyfrowym świecie? Autorzy badania proponują… zakaz smartfonów przed 13. rokiem życia. A co mogą zrobić rodzice już teraz?
społecznościowe tylko dla dorosłych Wartości wskaźnika zdrowia psychicznego były zależne od wieku pierwszego kontaktu ze smartfonem. Ci, którzy dostali go w wieku 13 lat, uzyskiwali średnio 30 pkt, podczas gdy w przypadku osób, które zaczęły przygodę z tym urządzeniem już w wieku 5 lat, wynik ten spadał do
05.08.2025 -
Nauka
Czy glin w szczepionkach jest bezpieczny? To badanie rozwiewa wątpliwości
Doszukiwanie się zagrożenia w adiuwantach glinowych to desperacka próba burzenia fundamentów profilaktyki, która przez wieki ratowała ludzkość przed wyniszczającymi chorobami. Warto zadać pytanie: komu właściwie służy antyszczepionkowa propaganda?
jeśli zakażonych jest więcej? Duńska kopalnia wiedzy: ponad milion dzieci w badaniu Mimo że glin jest stosowany w szczepionkach w bardzo niewielkich ilościach i to od dekad, co jakiś czas pojawiają się sugestie, że może on wywoływać niebezpieczne skutki uboczne. Do dziś są one skutecznie podsycane
26.07.2025 -
Nauka
Nie wirus, ale… jak wirus. Żyje tylko po to, żeby się replikować, kradnie wszystko, czego potrzebuje
W głębinach oceanów, wewnątrz komórki mikroskopijnego glona, kryje się organizm, który jest czymś pomiędzy klasyczną komórką a wirusem. Czy sukunaarchaeum rzuci nowe światło na początki życia na Ziemi?
stanowi żywy wgląd w jedną z zapomnianych ścieżek ewolucji. Co więcej, wygląda na to, że nie jest to jednostkowy przypadek, wybryk natury, kuriozum. Analizy publicznych baz danych DNA ujawniły, że bliscy kuzyni tego organizmu mogą być rozsiani po całym świecie – od wód Arktyki po tropiki
10.07.2025 -
Nauka
Specjaliści alarmują: program „Moje Zdrowie” do poprawy. Na HCV testujmy wszystkich
Ruszył nowy bezpłatny program profilaktyczny „Moje Zdrowie”. O ile sama idea zasługuje na pochwałę, o tyle sposób, w jaki ujęto w nim badania przesiewowe w kierunku zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C, wciąż pozostawia wiele do życzenia.
, nie da się zmodyfikować. A może jednak najlepiej byłoby po prostu wdrożyć ogólnopolski program przesiewowy z prawdziwego zdarzenia i raz na zawsze rozwiązać problem wirusowego zapalenia wątroby typu C w Polsce? Krytyka, która się pojawia, ma charakter konstruktywny i wynika z troski o zdrowie publiczne. Pozostaje więc mieć nadzieję, że decydenci wezmą ją sobie wreszcie do serca.
21.05.2025 -
Nauka
Jezioro Aralskie się odradza. Można zrobić krok od katastrofy ku nadziei
Zanikanie Jeziora Aralskiego to jedna z największych katastrof ekologicznych XX w., ale też przykład, że przez odpowiednie działania niektóre szkody można cofnąć. Kazachstan informuje, że objętość wody zgromadzonej w północnej części jeziora znacznie wzrosła. Sytuacja jest jednak nadal daleka od optymalnej.
Banku Światowego udało się ukończyć wartą ponad 86 mln dol. budowę solidnej, 12-kilometrowej tamy Kökarał, która umożliwia kumulowanie wód Syr-Darii. Efekty są widoczne. Od 2008 r. objętość wody zwiększyła się w niej o 42 proc., osiągając 27 mld m sześć. W minionym roku do akwenu wpłynęło jej
11.02.2025 -
Nauka
Z pewnością jesz go za dużo. A syrop bogaty we fruktozę jest paliwem dla nowotworów
Wyniki nowych badań opublikowanych w czasopiśmie „Nature” sugerują, że osoby chore na nowotwór powinny unikać spożycia syropu glukozowo-fruktozowego, powszechnego składnika żywności. Osobom zdrowym też powinno wyjść to na zdrowie.
nie podejmują wysiłku, by go unikać. Czytaj także: Cukier, moja miłość. Kasia dużo przez jedzenie wycierpiała Należy pamiętać, że spożycie fruktozy z naturalnych źródeł, takich jak owoce i warzywa, jest od dawna elementem diety człowieka. W tej formie nie jest uważana za szkodliwą dla zdrowia
06.01.2025 -
Nauka
Malarię rozprzestrzeniają komary. A czy mogą przeciw niej... zaszczepić? Naukowcy mają pomysł
Malaria pozostaje endemiczna w 85 krajach, co roku choruje na nią ok. 250 mln ludzi, głównie dzieci, a dostępne szczepionki nie rozwiązują problemu. Naukowcy poszukują nowych sposobów profilaktyki. Właśnie ukazały się wyniki badania klinicznego, w którym szczepionkę przeciwmalaryczną dostarczały... komary. Rozwiązanie przewrotne i pomysłowe, ale czy praktyczne?
malarią wyzwolona przez szczepienia ochrona jest niższa u niemowląt niż u starszych dzieci, a przecież to te pierwsze są bardziej narażone na ciężką postać choroby i śmierć. Oczywiście to nie tak, że stosowanie tych szczepionek nie ma sensu. Analizy wskazują, że podawanie przez cztery lata pierwszej z
17.12.2024 -
Nauka
Wirus ptasiej grypy H5N1 coraz bliżej ludzi. Czy stanie się sprawcą kolejnej pandemii?
Wirus ptasiej grypy H5N1 nie daje o sobie zapomnieć. Do kanadyjskiego szpitala trafił niedawno zakażony nim nastolatek w krytycznym stanie. Badaczy zaniepokoił zestaw mutacji, który stwierdzili w genomie patogenu.
procesu replikacji wymienią się one jednym lub kilkoma z nich. Rezultat takiego zjawiska nie zawsze jest łatwy do przewidzenia. Dlatego tak ważne jest, by pracownicy hodowli zwierząt, poza używaniem środków ochrony osobistej, szczepili się co sezon przeciw grypie. W USA od tego roku mogą to robić
28.11.2024 -
Nauka
Nie ma już wątpliwości: smog zwiększa ryzyko astmy. Szczególnie narażone są dzieci
Rozpoczął się kolejny okres grzewczy w Polsce, a wraz z nim sezon na szkodliwy dla zdrowia smog. Wyniki najnowszych badań dobitnie wskazują, że zawarty w smogu pył zawieszony zwiększa ryzyko astmy, w szczególności u najmłodszych.
kraju. Przekładając je bowiem na lokalną sytuację, można by przyjąć, że od 500 tys. do aż 1 mln obecnie występujących przypadków astmy (choć nie zawsze zdiagnozowanych) w Polsce jest związane z długotrwałym narażeniem na PM2.5. To natomiast sugeruje, iż poprawa jakości powietrza w naszym kraju powinna
19.11.2024 -
Nauka
Seniorzy na pastwie wirusów. Nawet te dobrze znane są groźne i nie odpuszczają
Rozkręca się kolejny sezon wirusowych infekcji oddechowych. Osoby starsze, których w Polsce jest niemal 10 mln, są na nie szczególnie podatne. Co i dlaczego im grozi, jak najlepiej zabezpieczyć się przed grypą, RSV i koronawirusem? To nie są banalni przeciwnicy.
. Nie pamiętamy, że wirusy wciąż są groźne Po trzecie, seniorzy, częściej niż młodsi dorośli, cierpią na przewlekłe choroby. Większość osób w wieku 65 plus w Polsce mierzy się nadwagą i otyłością, ok. 70 proc. ma nadciśnienie tętnicze, co piąty choruje na cukrzycę. Wraz z wiekiem zwiększa się częstość
14.10.2024 -
Nauka
Mikroplastik w mózgu. Wyniki badań są alarmujące
Nowe badania wskazują, że wszędobylski mikroplastik potrafi dotrzeć nie tylko do głębin Rowu Mariańskiego, ale i spenetrować ludzki mózg. Niemal nie sposób uniknąć narażenia na niego.
recyklingowi, a 20 proc. spalono. Pozostała część trafiła do środowiska, w tym wodnego, w którym według szacunków może dryfować go 5 mln ton. Przewiduje się, że produkcja tworzyw sztucznych może wzrosnąć z obecnych ponad 400 mln t do ponad 700 mln w 2040 r. Na początku XXI w. Paul Crutzen, chemik atmosfery i
05.10.2024 -
Nauka
Walka z nią to walka o życie. Umierać będą miliony
Nowa analiza opublikowana w „The Lancet” nie pozostawia złudzeń. Antybiotykooporność jest jednym z największych wyzwań dla zdrowia publicznego i bez istotnych działań zaradczych będzie pochłaniać coraz więcej ofiar.
. operacja na otwartym sercu. Jednak ich masowe stosowanie u ludzi i zwierząt przyczyniło się do jednego z największych wyzwań dla zdrowia publicznego w XXI w. – lekooporności. Polega ona na stopniowym spadku wrażliwości bakterii na leki, które wcześniej efektywnie hamowały ich wzrost lub je zabijały
30.09.2024 -
Nauka
Oto MAL, nowy układ grupowy krwi. Co oznacza jego odkrycie?
Większość ludzi słyszała o dwóch układach grupowych krwi: AB0 i Rh. Ale jest ich więcej i wciąż odkrywane są nowe. Właśnie opisano kolejny: MAL. Może to pomóc wąskiej grupie pacjentów.
odkryć je od niemal 20 lat. Antygen AnWj na czerwonych krwinkach jest powszechny – występuje u ponad 99,9 proc. ludzi. Badacze opisali jednak pięć osób, które go nie posiadały, i stwierdzili, że powodem był brak części sekwencji genu MAL, który zlokalizowany jest na ludzkim chromosomie 2. Czytaj
24.09.2024 -
Nauka
Nie dotykać wody. Jakie zagrożenia dla zdrowia niesie powódź?
Powodzie, konsekwencja ekstremalnych zjawisk pogodowych, przynoszą nie tylko zniszczenia, tragedię społeczną i straty gospodarcze, ale też szereg zagrożeń dla zdrowia publicznego.
opieki psychoterapeutycznej. Oczywiście obserwacji z podobnych zdarzeń na innych obszarach nie można wprost przenosić na obecną sytuację w Polsce. Ta bowiem wymaga bezpośredniej oceny na drodze badań epidemiologicznych, mikrobiologicznych i molekularnych. Są one jednak dobrym drogowskazem. I przestrogą, że ekstremalne zjawiska pogodowe, które w związku ze zmianami klimatu stają się coraz częstsze, niosą też zagrożenia dla zdrowia publicznego.
18.09.2024 -
Nauka
Wielki powrót krztuśca. Sami sobie na to zapracowaliśmy. Szczepmy się!
Dane epidemiologiczne wskazują wyraźnie na gwałtowny wzrost zachorowalności na krztusiec w Polsce. Jest ona obecnie ponad 23 razy wyższa niż rok temu. Niestety, sami sobie zgotowaliśmy ten los.
dostępna szczepionka skojarzona stosowana do wzmocnienia ochrony przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis, którą można stosować również u kobiet ciężarnych. Warto więc trzymać rękę na pulsie i zaszczepić się, jak tylko będzie to możliwe. Czytaj także: Gruźlica znów zbiera w Polsce żniwo, jej prątki są jak zombie
10.09.2024 -
Nauka
Z HCV można wyleczyć prawie każdego. I to się państwu opłaca. Na co jeszcze czekacie, politycy?
Polska potrzebuje szeroko zakrojonego programu zwalczania wirusowego zapalenia wątroby typu C. Eksperci od lat apelują o jego wprowadzenie, a politycy bez względu na opcję ich ignorują. To musi się zmienić.
powinniśmy wykonywać ok. 3 mln badań rocznie. Obecne ich tempo jest tak ślimacze, że gdyby je utrzymać, to cel WHO zostałby w Polsce zrealizowany najwcześniej w… 2060 r. To powód do wstydu. Dla decydentów, bo to oni są od dawna hamulcowymi. – Potrzebna jest dobra wola polityków. Nie było
09.09.2024 -
Nauka
Zbadaliśmy, co dokładnie jest w mięsie in vitro. Czy producentom uda się uniknąć falstartu?
Mięso z hodowli komórkowej ma realną szansę na komercjalizację także w Europie. Ale czy naprawdę jest już na to gotowe? Analizujemy wyzwania, którym musi jeszcze sprostać.
faktycznie w ten sposób wytworzonego. Rodzi to także wiele pytań, na które odpowiedzieć muszą producenci i instytucje zajmujące się oceną nowej żywności. Pod tym względem nie można iść na żadne skróty. Lepiej poczekać, by uniknąć falstartu. Bez społecznej akceptacji mięsa z hodowli komórkowej nie stanie się ono realną alternatywą dla odpowiednika pozyskiwanego z zabijanych zwierząt.
03.09.2024 -
Nauka
Covid się rozpędza. Przybywa infekcji, są pierwsze zgony. Czy Polska znów się spóźni ze szczepionkami?
Najnowsza wersja szczepionki przeciw covid na sezon 2024/2025 jest już dostępna w USA, Wielkiej Brytanii i wielu krajach UE. To ważne w obliczu obserwowanego ponownie wzrostu zakażeń i hospitalizacji. W Polsce na nowe preparaty wciąż czekamy.
tygodni od ich otrzymania. Nie są to być może rezultaty spektakularne, ale jednoznacznie wskazują, iż doszczepienie przeciw covid niesie korzyści zarówno indywidualne, jak i dla systemu opieki zdrowotnej. I ten wniosek powinien przyświecać politykom podejmującym decyzje o sprowadzaniu szczepionek. I obywatelom, którzy zastanawiają się, czy z nich skorzystać.
26.08.2024 -
Nauka
Wirus Zachodniego Nilu zabija ptaki w Warszawie. Są powody do niepokoju?
Od połowy lipca w Warszawie znajdowane są martwe ptaki. Potwierdzono już, że były zakażone wirusem Zachodniego Nilu. Wyjaśniamy, co to za patogen i czy powinniśmy się go obawiać.
. Należy podkreślić, że zainfekowany człowiek nie zakaża innych. Do tego potrzebny jest komar, będący wektorem wirusa, którego rezerwuarem są ptaki. Ważna jest więc profilaktyka, przede wszystkim unikanie ukłuć przez komary – stosowanie repelentów i noszenie odzieży ochronnej. Zdrowy rozsądek podpowiada również, by unikać dotykania ptaków chorych lub martwych – zresztą nie tylko z uwagi na WNV.
18.08.2024 -
Nauka
Małpia ospa się szerzy. Czy uda się stłumić groźniejszą wersję wirusa mpox?
Światowa Organizacja Zdrowia już po raz drugi ogłasza stan zagrożenia zdrowia publicznego z powodu rozprzestrzeniania się wirusa mpox. Uspokajamy – to dla lepszego przeciwdziałania chorobie, również w Europie.
, a następnie strupy. Zmiany te zazwyczaj obejmują twarz, dłonie, stopy, okolice płciowe lub odbytu. Uważa się, że osoba z mpox może zarażać od momentu wystąpienia objawów do czasu, kiedy odpadną wszystkie strupki i skóra w pełni się wygoi. Poza tym w przebiegu mpox często występują gorączka, dreszcze
17.08.2024 -
Nauka
Egzotyczne kleszcze afrykańskie są już w Polsce. Ale nie panikujmy
Zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego potwierdził obecność egzotycznych kleszczy z rodzaju Hyalomma w Polsce. To potencjalne wektory niebezpiecznych patogenów wirusowych i bakteryjnych. Jednak wbrew napędzanej przez media sensacji, nie powinniśmy wpadać w panikę.
, ale też ból mięśni i brzucha czy nadwrażliwość na światło, zawroty głowy i wymioty. Przeciw CCHF nie ma szczepionki, aczkolwiek od jakiegoś czasu trwają nad nią prace, a niektóre kandydatki trafiły już do badań klinicznych. Nie ma też specyficznego leku, u pacjentów stosuje się leczenie objawowe. W
16.08.2024 -
Nauka
Foie gras bez wyrzutów sumienia
Pasztet strasburski, tradycyjne danie kuchni francuskiej, produkuje się w bestialski sposób. Ale jest szansa na jego etyczną wersję – foie gras produkowane z hodowli in vitro. Pionierski producent właśnie złożył wniosek o autoryzację.
Brytanii, Szwajcarii i Singapurze. Choć otrzymywanie produktów odzwierzęcych metodami in vitro wywołuje i będzie wywoływać kontrowersje i może być rozgrywane w celach politycznej polaryzacji, ich rozwoju chyba nie sposób zatrzymać. Ich pojawienie się na różnych rynkach na pewno nie wyeliminuje konwencjonalnej produkcji z dnia na dzień, jest jednak zwiastunem społecznej zmiany w sposobie postrzegania i traktowania zwierząt.
29.07.2024 -
Nauka
To ptasia grypa zabija koty w Polsce. Co to oznacza dla nas i naszych pupili?
Główny Inspektorat Weterynaryjny potwierdził, że próbki 9 z 11 martwych kotów dały wynik pozytywny w kierunku wirusa ptasiej grypy A/H5N1. To niedobra wiadomość.
wciąż jest poważna. Scenariusz, że A/H5N1 nabył zdolność infekowania kotów trzeba było więc brać od początku na serio. Blog Szalonych Naukowców: Skąd się biorą nowe wirusy? W tej chwili nie wiadomo, w jaki sposób doszło do zakażenia wirusem A/H5N1 u zbadanych kotów. Mowa jednak o zwierzętach z
26.06.2023 -
Nauka
USA dopuszczają na rynek mięso in vitro. To historyczny moment
Na rynek amerykański z przytupem wchodzą właśnie dwaj producenci mięsa otrzymywanego pozaustrojowo w bioreaktorach. Bez cierpienia zwierząt, w sposób mniej szkodliwy dla środowiska i bez różnicy w smaku dla konsumenta. To historyczna chwila.
funkcjonującą restaurację w miejscu uboju zwierząt. O mięsie in vitro można natomiast opowiadać, nie tylko dzieciom, z wypiekami na twarzy. Ogromne inwestycje i tysiące ton mięsa Wszystko to nie byłoby możliwe dzięki pokaźnym środkom finansowym. W tym celu Upside Foods udało się zebrać 608 mln, a
22.06.2023 -
Nauka
W usta już neandertalczycy, z języczkiem nawet bonobo. Ale ludzie całują się namiętnie rzadziej, niż zakładano
Dziś, 6 czerwca, przypada Światowy Dzień Pocałunku. Całowanie potrafi obudzić namiętność, ale i wzbudzić naukową ciekawość. Co pocałunki mogą nam powiedzieć o naszej historii, kulturze i… transmisji patogenów?
współcześnie występującymi szczepami pomogłoby zweryfikować hipotezę o międzygatunkowych pocałunkach. A zatem w całowaniu, zwłaszcza romantycznym, kryć może się wiele tajemnic o człowieku, jego historii, kulturze i trapiących go patogenach. Ludzkie namiętności nie są więc zarezerwowane tylko dla kochanków. Stanowią aktywny obszar badań różnych dziedzin nauki. Czytaj także: Dlaczego bonobo wolą pokój i seks zamiast zabijania?
06.06.2023 -
Nauka
Dzieci z trzyosobowego zapłodnienia in vitro w Wielkiej Brytanii. Nauka ma wiele pytań
W Zjednoczonym Królestwie przyszły na świat dzieci, u których zastosowano mitochondrialną terapię zastępczą. Jej celem jest uniknięcie odziedziczenia przez dziecko poważnych wad genetycznych. Jednak skuteczność i bezpieczeństwo tej procedury budzi poważne wątpliwości.
komórki, które nie jest obarczone wadliwym mtDNA. Czytaj także: Czy mam ten gen? Po testy ustawiają się kolejki Przeprowadzenie takiego transferu nie jest łatwym zadaniem. Można w tym celu wykorzystać różne techniki, z których każda ma swoje zalety i wady. Niezależnie od wybranej największym zagrożeniem
27.05.2023 -
Nauka
Matka Boska na pniu drzewa w Parczewie. Co to jest?
Jedni dostrzegają wizerunek Madonny lub Jezusa Chrystusa na drzewie, inni na naleśniku widzą twarz Jarosława Kaczyńskiego. To pareidolia, zdarza się każdemu z nas. Na czym polega i skąd się bierze to zjawisko?
również możliwość prowadzenia postępowania kanonicznego w tej sprawie. Argumentem nie jest jednak w tym przypadku pareidolia, ale twierdzenie, że objawienia… nie zdarzają się na drzewach, szybach czy ścianach. No cóż, nauka oferuje znacznie prostsze (i wydawałoby się – łatwiejsze do zrozumienia) wytłumaczenia, dlaczego o objawieniu w Parczewie nie może być mowy. Czytaj także: Pożyteczna herezja? Papież ma kłopot z Medziugorie
23.05.2023 -
Nauka
W Polsce są miejsca, gdzie nawet połowa kleszczy może mieć krętki boreliozy
Wskutek zmian klimatu boreliozę diagnozuje się u nas już niemal przez cały rok. Przypadków rzadszego, ale bardzo poważnego kleszczowego zapalenia opon mózgowych do kwietnia tego roku rozpoznano trzykrotnie więcej niż w analogicznym okresie rok temu. A to nie wszystkie choroby, którymi zakażamy się od kleszczy.
narzędzi do usuwania kleszczy, niektóre wcale nie należą do tanich. A co sprawdza się najlepiej pod tym względem? Czy zwykła domowa pęseta wystarczy?Wszystkie te urządzenia są skuteczne. Ważny jest czas. Do transmisji wirusa KZM wystarczy 30 min po pokłuciu, więc jeśli pod ręką mamy pęsetę, jak
20.05.2023 -
Nauka
Prawirusy drzemią w każdym z nas. Pomogą walczyć z nowotworami?
Dawno temu wpisały się na stałe w DNA naszych przodków. Dzięki temu przyszliśmy na świat. A najnowsze badania wskazują, że relikty genetyczne prawirusów pomagają naszemu organizmowi zwalczać nowotwory.
endogennych retrowirusów bądź wywoływały go w komórkach nowotworowych, jeżeli nie zaszedłby spontanicznie. Dalsze badania nad wirusami mogą przynieść więc nowatorskie rozwiązania w onkologii. Już kilka lat temu udało się je zresztą do tego celu wykorzystać. Pod koniec 2015 r. zarówno w USA, jak i Unii
07.05.2023 -
Nauka
Nie dysponują medycyną, a są długowieczne i superodporne. Możemy się od nich tego nauczyć?
Układ odporności nietoperzy ma niezwykłe zdolności tolerowania wirusów, także tych najbardziej paskudnych. Czy kryje się w nich klucz do stworzenia innowacyjnych metod zwalczania groźnych infekcji u ludzi?
poziom nawet przy braku obecności zagrożenia, dzięki czemu mogą szybciej je tłumić, gdy tylko się pojawi. Nietoperze mają też wysoce sprawny repertuar genów kodujących czynniki chroniące komórki przed stresem (np. białka szoku termicznego), a także odpowiedzialnych za autofagię, która jest jednym z
23.04.2023 -
Nauka
BioNTech/Pfizer, Moderna, CureVac i inni kłócą się o mRNA. Pozew goni pozew
Technologia mRNA to przyszłość profilaktyki chorób zakaźnych i nadzieja na spersonalizowane terapie nowotworowe. A zarazem ogromne zyski, o które firmy walczą, przerzucając się oskarżeniami o nadużycia patentowe.
farmaceutycznych. Nic dziwnego, że coraz więcej z nich wchodzi na wojenną ścieżkę, oskarżając najważniejszych graczy na scenie mRNA o łamanie praw patentowych. Ci też nie próżnują, odpierając ataki i siłując się między sobą. W sierpniu 2022 r. pozew przeciwko BioNTech/Pfizer złożyła, zarówno do amerykańskiego
15.04.2023 -
Nauka
Ptasia grypa zbiera śmiertelne żniwo. Czy wirus H5N1 można powstrzymać?
Ptasia grypa nie zwalnia. Europa doświadcza właśnie jej największej epidemii. Corocznie, by spowolnić rozprzestrzenianie wirusa, zabija się już dziesiątki milionów ptaków. Jakie ryzyko stwarza ta sytuacja dla ludzi i czy nadszedł już czas na szczepienie drobiu?
ludzkiej grypy stwarza natomiast masowa hodowla świń. W drogach oddechowych tych zwierząt znajdziemy bowiem wersje kwasu sialowego, które rozpoznają zarówno jedne, jak i drugie. A przecież na świecie hoduje się już niemal 800 mln świń. Czytaj także: Kto i dlaczego obawia się mięsa in vitro? Oczywiście
12.04.2023 -
Nauka
Czy DNA Ludwiga van Beethovena odsłoni tajemnicę jego głuchoty i śmierci?
Dokładne powody głuchoty i śmierci niemieckiego kompozytora i pianisty nie od dziś są przedmiotem różnych dociekań i hipotez. Nowych informacji pod tym względem dostarcza analiza DNA, które uzyskano z włosów Beethovena.
pytania dotyczące stanu zdrowia Ludwiga van Beethovena. Jednak dzięki niemu genom kompozytora, dostępny teraz w domenie publicznej, może być przedmiotem kolejnych dociekań naukowych. Jest to też dowód na rosnące możliwości współczesnej nauki, której niekiedy wystarczy jedynie liczący niemal 200 lat włos, by dostarczyć nowych informacji o możliwych losach człowieka. Czytaj także: Czy badacze prehistorycznego DNA odkrywają ważne tajemnice?
31.03.2023 -
Nauka
Gdyby decydenci chcieli, moglibyśmy pokonać w Polsce zapalenie wątroby typu C
Nigdy dotąd nie było tak łatwo wygrać z HCV, a jednak jesteśmy daleko od postawionego przez WHO celu eliminacji tego wirusa do 2030 r. Mamy nowoczesne, wysoce bezpieczne terapie działające bezpośrednio i gwarantujące niemal stuprocentową skuteczność, ale brak nam sensownego programu diagnostyki i politycznej woli, by to zmienić.
nie oznacza całkowitego pozbycia się HCV i HBV [wirus zapalenia wątroby typu B – przyp. red.] w skali globalnej, bo osiągnięcie takiego celu wymaga dłuższego czasu. WHO oczekuje, że do roku 2030 r. zmniejszy się liczba nowych zakażeń o 90 proc., a zgonów przez nie powodowanych o 65 proc
27.03.2023 -
Nauka
Ofiary braku wody odchodzą po cichu, ale kryzys dosięgnie i nas. Działajmy
Dziś Światowy Dzień Wody. Nie świętujmy, ale chrońmy ją, oszczędzajmy i przygotowujmy na nadciągający wielkimi krokami kryzys. Jej niedostatek oznacza głód, migracje, wojny i choroby.
więcej wojen. Raport IPCC pozbawia złudzeń Woda, klimat i Amazonia na talerzu Globalnie najwięcej wody, ok. 70 proc., zużywa rolnictwo, głównie w celu nawadniania pól uprawnych. Warto zdać sobie sprawę, że większość z nich istnieje po to, by produkować paszę dla zwierząt, a nie żywność bezpośrednio
22.03.2023 -
Nauka
Erytrytol, najzdrowszy cukier świata? Słodziki pod lupą naukowców nie wypadają tak dobrze
Kolejne badanie wskazuje na szkodliwość słodzików w diecie. Tym razem z ryzykiem poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych powiązano coraz bardziej popularny erytrytol.
niskokalorycznych słodzików, powinna być elementem profilaktyki i leczenia przewlekłych schorzeń takich jak otyłość, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe i nowotwory. Jednak musi ona iść zawsze w parze z holistyczną transformacją diety i stylu życia. A to wymaga większego wysiłku niż zwykłe zastąpienie cukru słodzikiem. Historia: Syntetyczni dublerzy. Czym kiedyś zastępowano paliwo, mięso, cukier...?
19.03.2023 -
Nauka
Już co piąte dziecko jest zagrożone zaburzeniami odżywiania
Już co piąta nieletnia osoba na świecie może wykazywać objawy zaburzenia odżywiania, które zwiększają ryzyko wystąpienia bulimii, anoreksji czy napadów niekontrolowanego objadania się.
funkcjonują. Ponadto systemowa edukacja żywieniowa musi stać się częścią nauczania szkolnego i to na każdym jej szczeblu. Wreszcie, niezwykle ważną rolę do odegrania mają rodzice, nie tylko jako modele wzorców żywieniowych. Wiele problemów związanych z dietą ma bowiem swoje źródło w poczuciu braku akceptacji, nieobecności emocjonalnej rodzica czy zbyt wysoko postawionych wymaganiach.
28.02.2023 -
Nauka
Antybiotykooporność przyspiesza przez zmiany klimatu. Zabija więcej ludzi niż malaria i AIDS
Wzrost temperatur, utrata bioróżnorodności i zanieczyszczenia napędzają śmiertelne zagrożenie, jakim jest dla nas oporność na antybiotyki i inne leki przeciwdrobnoustrojowe – potwierdza opublikowany właśnie raport Programu Środowiskowego ONZ (UNEP).
, czyli tyle samo, ile w 2020 umarło na całym świecie z powodu chorób nowotworowych. Szacuje się, że do końca obecnej dekady oporność na leki przeciwdrobnoustrojowe może skutkować spadkiem PKB na świecie na poziomie przynajmniej 3,4 bln dol. rocznie. W 2050 r. straty mogą osiągnąć już kwotę rzędu 1
25.02.2023 -
Nauka
Z antynauką walczy na co dzień. „Musiałam się uodpornić na hejt i groźby”
Jako pojedynczy naukowcy może nie jesteśmy w stanie konkurować zasięgiem z celebrytą czy żerującym na teoriach spiskowych hochsztaplerem, ale razem możemy stanowić siłę trudną do pokonania. Nauka nie może istnieć tylko na uniwersytetach, przekonuje prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z UMCS.
przewagi. Daje nam jednak lekcję, co należy zrobić, aby uodpornić na nią ludzi. Czy ją odrobiliśmy? Ta lekcja wciąż trwa. Czytaj także: Zatrzymanie patostreamera. Wojciech O. musi się leczyć *** Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska – polska biolożka, specjalistka z zakresu wirusologii i immunologii, wykładowczyni akademicka, zastępczyni dyrektora Instytutu Nauk Biologicznych UMCS. Niestrudzona popularyzatorka nauki.
01.02.2023 -
Nauka
Szczepionka przeciw HIV. Miał być przełom, a jest porażka. Ale nauka się nie poddaje
Kolejna szczepionka przeciw HIV poległa w zaawansowanej fazie badań klinicznych. Okazała się bezpieczna, ale nieskuteczna. Mimo rozczarowań wysiłki, by pokonać wirusa u źródeł, nie ustają.
przeciw HIV, sukces na tym polu może być w naszym zasięgu już za trzy–pięć lat. Być może na bezpieczny preparat chroniący przed infekcją wirusem przyjdzie poczekać nieco dłużej. Pewne jest tylko to, że nauka w walce z HIV się nie podda. Czytaj także: Badajmy się! Osoba z HIV może żyć normalnie
25.01.2023 -
Nauka
Setki różnych objawów, miliony zachorowań. Long covid zostanie z nami na dłużej
Według ostrożnych obliczeń tzw. long covid dotknął przynajmniej 65 mln ludzi na świecie, ale rzeczywista liczba jest prawdopodobnie znacznie większa. Podłoże tej przypadłości jest złożone, objawy różnorodne, chorym nie zawsze się dowierza, a sprawdzonych metod leczenia wciąż niestety brak.
formy. Niedowierzanie, które ich spotka, można porównać w pewnym sensie do sytuacji pacjentów cierpiących na stwardnienie rozsiane przed nastaniem lat 80. Zgłaszanych przez nich objawów nie traktowano poważnie lub wiązano je z urojeniami. Wszystko zmieniło się wraz z wykryciem markerów choroby i rozwojem diagnostyki. Prawdopodobnie tak będzie i w tym przypadku.
21.01.2023 -
Nauka
Kraken, a raczej XBB.1.5. Czy nowa odmiana omikrona jest groźniejsza od poprzednich?
Pojawianie się kolejnych odmian SARS-CoV-2 i rozprzestrzenianie na cały świat nie jest zaskoczeniem i nie zawsze musi oznaczać coś groźnego. Najnowsza wersja omikrona nazywa się XBB.1.5. Media ogłosiły ją najszybszą i najbardziej niebezpieczną. Czy słusznie?
odmian omikrona. F486P pozwala pokonać tę niedogodność. To daje XBB.1.5 przewagę i potencjał, by osiągnąć więcej na koronawirusowej scenie – być może ostatecznie stać się nawet globalnym dominantem. Pod żadnym pozorem nie oznacza to jednak, że mamy do czynienia z bardziej patogenną odmianą wirusa
17.01.2023 -
Nauka
Alzheimer i FDA. Agencja dopuściła kolejny lek bez rekomendacji ekspertów
Amerykańska Agencja Badań Żywności i Leków dopuściła już drugi lek na chorobę Alzheimera. I ponownie wywołała kontrowersje.
jakąkolwiek rekomendację, tylko od razu podjęto decyzję o dopuszczeniu leku. Czy to z obawy, że eksperci okażą się krytyczni i nieprzekonani? A może dlatego, że mimo raportu Kongresu na Agencję i firmy nie nałożono żadnej kary? Takie postępowanie budzi wątpliwości co do transparentności procesu oceny
10.01.2023 -
Nauka
Dziura ozonowa już niedługo zniknie. A co z ochroną klimatu? Walczmy o niego tak samo
Według nowych prognoz problem dziury ozonowej może zniknąć w ciągu czterech dekad. Międzynarodowe wysiłki przynoszą efekty i powinny inspirować do skuteczniejszych działań na rzecz ochrony klimatu.
ochrony środowiska. Wynikał ze zrozumienia, iż od jego jakości zależy przyszłość człowieka na Ziemi. Był również opłacalny. Według szacunków pozwolił uniknąć szkód w zdrowiu publicznym, rolnictwie i rybołówstwie o wartości 2,2, bln dol. Udało się też zapobiec ponad 440 mln przypadkom raka skóry
10.01.2023 -
Nauka
Wegetarianie częściej cierpią na depresję. Dlaczego?
Coraz więcej dowodów wskazuje na związek pomiędzy depresją a dietą wegetariańską. Ale z czego on wynika? Być może z przyczyn zupełnie innych niż niedobory żywieniowe.
-wegetarianizmu (najpowszechniejszej odmiany tego stylu żywienia: spożywa się nabiał, jajka i miód) oraz krajów azjatyckich nie występował w ogóle. Czytaj także: Mięso szkodzi zdrowiu i środowisku. Polacy wciąż jedzą go za dużo Wegetarianie, suplementujcie witaminę B12 Z czego może wynikać związek diet wege
06.01.2023 -
Nauka
Testy combo: na covid, grypę i RSV. Warto je stosować? Jak czytać wyniki?
Testy różnicujące covid-19, grypę i infekcję RSV mają trafić do placówek podstawowej opieki zdrowotnej. Od jakiegoś czasu są dostępne również w aptekach. Jak działają i jaki jest sens ich stosowania?
uznalibyśmy, że skoro wykluczyliśmy infekcję wirusami grypy, RSV i SARS-CoV-2, to możemy, mimo kaszlu lub gorączki, pójść do pracy albo wysłać do szkoły naszą pociechę. Tymczasem żelazna zasada odpowiedzialności za zdrowie innych osób stanowi: jesteś chory, zostań w domu. Czytaj też: RSV, dobrze znany nieznajomy. Zbiera żniwa wśród dzieci
03.01.2023