Pasmo kobiece

Szufladkowanie, profilowanie, targetowanie, upupianie to specjalność rynku.

„Widzę cię w paśmie kobiecym. A ciebie w podróżniczym” – pierwsze zdanie skierowano do Grażyny, drugie do jej kolegi po piórze. Odparła, że widzi się w drugim paśmie, bo jest podróżniczką, była w Kongu i o nim napisała powieść. A na co dzień mieszka w Brukseli, zatem kursowanie

Wydarzenia pozbawione znaczenia

Sprawa posłanki Gajewskiej to pryszcz w porównaniu z tym, jak ciśnienie skacze komentującym na widok oseska karmionego piersią w miejscu pracy.

Ludzka twarz zwierząt

Mamy nadzieję, że nowy rząd pokaże ludzką twarz. A właściwie twarz dobrych zwierząt ludzkich, które dbają o zwierzęta pozaludzkie, a nie tylko o własne apanaże.

Artyści życia

Radość z przeminięcia ośmiu lat mroku rozlewa się poza Polskę. Ci, którzy stali w kolejkach do urn, żeby udowodnić społeczną sprawczość, pokazali, że powstało społeczeństwo obywatelskie.

Konwencja przyzwoitości

Czas, żeby osoby, które zmagają się z przemocą, zrozumiały, że teraz stoi za nimi prawo. Może odważą się przeciwstawić katowi, doprowadzić go przed sąd, mając pewność, że zostanie ukarany.

koleżanek, co najmniej dwie z nas są bite, lżone lub podlegają innemu rodzajowi przemocy, najczęściej w tzw. domowym zaciszu. A połowa z nas jest molestowana seksualnie, na ulicy, w pracy, na uczelni, w domu, w internecie. Nas obie, i Sylwię, i Grażynę, spotkało molestowanie, i to nie raz. Bywa i tak, że

Wraca Hiacynt

Śmiech to zdrowie, a życie to kabaret. Im bardziej ponura wiadomość, tym szybciej niektórzy wchodzą w tryb kpiny.

Tortury dla uszu

Ludziom, którym hałas przeszkadza, radzi się: „Wyprowadź się na wieś”. To jednak jak z deszczu pod rynnę.

Cukier to biała śmierć, a jakiego koloru jest hałas? Bo że odpowiada za przedwczesne zejścia, to pewne jak w banku. Kiedy Grażyna pisze ten tekst, za oknem jazgoczą szlifierki. Poprzedniego dnia dokazywały wiertarki, a jeszcze innego maszyny do czyszczenia drewna pod ciśnieniem. Rzecz dzieje się w

Lepienie historii

Biało-czarny obraz świata ma się dobrze.

Witaj, szkoło! Ten okrzyk wywołuje ciarki i wtrąca w przygnębienie, którego źródła czasem trudno dojść. Ławki, tablica, nowe podręczniki na 1 września – dla niektórych to było tak dawno, że w miejsce wspomnień zachowały się emocje unieruchomione w ciele. Słońce rozświetla nitki babiego lata

Zaraźliwe referendum

Stop! Dość tej pogardy, mowy nienawiści i niepotrzebnych nerwów.

Naga prowokacja

Jak daleko można pójść w angażowaniu widza. Czy odbieranie rzeczy osobistych to jeszcze sztuka, czy już przekroczenie?

Nie tylko politycy dzielą ludzi. Zrobiły to też performerki na festiwalu w Awinionie, jednej z najważniejszych imprez teatralnych Europy. Zaproszona przez telewizję Arte Grażyna pojechała tam na premierę spektaklu „Black Lights” na podstawie m.in. jej tekstu, w reżyserii francuskiej

Wakacyjny krindż

Krindż to wyrafinowany savoir-vivre. O ile zestaw manier można przyswoić choćby z internetu, o tyle środowiskowe żenady i powstające wokół nich inby to już wyższa szkoła jazdy.

Egzamin na rodzica

Poniżanie i bicie jest łamaniem prawa.

Zachłanność człowieka

Nadeszło lato, a wraz z nim ryk pił. Chociaż akurat ten odgłos towarzyszy Polakom i Polkom o każdej porze roku.

Polski. W Brukseli Grażyna poszła na konferencję „To jest Bruksela”, gdzie młodzi, myślący ludzie opowiadali o tym, jak wprowadzają w życie rozwiązania na miarę naszych czasów, z suszami i anomaliami pogodowymi, czyli konsekwencjami ocieplenia klimatu, które przyrodzie zafundowała

Małe wielkie gesty

Niewinni ludzie stoją na szachownicy, a politycy przesuwają nimi jak pionkami.

Odebrany poród

Tak, jak ważne jest świadome rodzicielstwo, równie istotne jest świadome położnictwo.

Dulscy versus Rodzinka

Na szczęście coraz więcej mamy słów na określenie stanów.

Ojczyzna adopcyjna

Wielokulturowość w klasie to nowa rzeczywistość, z którą i polscy, i ukraińscy uczniowie muszą się oswoić.

Okularnicy

Słowa bywają niebezpieczne. Zwłaszcza gdy są prawdą i zagrażają rządzącym.

człowieczeństwa. Przejmujące było wystąpienie Hamida. Grażyna rozejrzała się po audytorium Teatru Narodowego, żeby zobaczyć, do kogo trafiają jego słowa. Okularnicy, z książkami w siatkach z recyklingu, zasłuchani. I tylko czasem ktoś sobie przypomniał, że istnieją komórki i można zrobić zdjęcie

Kolorowe sny

Sen zajmuje podobno prawie połowę naszego życia.

Prezydent z serialu

Czy wkurzony obywatel, w dodatku uczciwy, miałby szanse zostać głową naszego państwa?

Sztorcowanie gęsi

Może rzeczywiście czasem lepiej nas, autorów, nie znać i pozostać przy czytaniu książek?

Jesteśmy, nie przepraszamy

Nowe pokolenia kobiet nie przepraszają, tylko wchodzą na scenę i robią swoje, nie tylko w teatrze czy literaturze.

Wiemy, że nie wiemy

Podczas wojny pisanie schodzi na dalszy plan.

Zachodzie. W Grażynie budzą mieszane uczucia. Zapytana o to w Mechelen w Belgii podczas wydarzenia kulturalnego „Głosy z Polski”, nie potrafiła podejść z entuzjazmem do stwierdzeń o sprawczości słowa pisanego. Przypomniała sobie, to co powiedział kilka miesięcy temu ukraiński pisarz Serhij

Moda na niezabijanie

Uwrażliwianie społeczeństwa jest trudnym zajęciem, bo niektórzy z nas widzą w zwierzętach istoty, a inni wyłącznie mięso, futro czy inną wartość przeliczalną na pieniądze.

Siła bezsilnych

Siła języka, pozornie niewinna, polega na tym, że lepi on naszą codzienność.

Gdzie są te pieniądze?

Dziś nawet jeśli ktoś chciałby mieć dzieci, to zastanowi się trzy razy, czy na pewno chce je rodzić i wychowywać w Polsce.

Wewnętrzna czarownica

Ojciec Annie Ernaux był dumny z tego, że „nigdy nie przyniósł jej wstydu”.

” – i to zdanie w duszach nam gra. Ale żeby nie zostało wyrwane z kontekstu i użyte jako bat w publicznym linczu, sugerujemy, by przeczytać całość wypowiedzi. Nie atakuj ludzi, tylko problemy – słyszała Grażyna od swojego ojca. Jeśli udaje się tę radę zastosować, jest lżej. Bo nie

Mistrzowie wyparcia

Czy politycy, którzy aktualnie szaleją w związku z nadciągającymi wyborami, mają jakiekolwiek przemyślenia w sprawie ochrony zwierząt?

Lawina po polsku. Dziś w państwowej telewizji książki to temat tabu

Gdyby oceniać Polskę po tym, co miga w telewizorach, okazałoby się, że mieszkamy na jarmarku, tak się drą, a każdy ciągnie w swoją stronę.

Pod brukiem jest plaża

Tłok, korki, szare powietrze ciężkie od przekleństw, tej amunicji rozhisteryzowanych kierowców. Tak dziś wygląda, wybrzmiewa i podśmierduje miejska codzienność.

miast, lisy, prowadzą swoje dyskretne życie po zmroku. Przemykają z rudymi kitami, budząc zachwyt pięknem ruchów. Czasem pożywią się porzuconą resztką jedzenia, pobawią z rodzeństwem w berka na cichej uliczce między zaparkowanymi na noc samochodami. W Brukseli, gdzie mieszka Grażyna, artystka Rose de

Mężczyźni i blondynka

Nakładają nam się dwa zdjęcia. Na jednym siedzi rząd mężczyzn w garniturach, na drugim podmuch podwiewa kobiecie sukienkę. Panom widać głowy, pani głównie tyłek.

W pogoni za slow life

Myślimy o bezpiecznych torach codzienności i wizje versus rzeczywistość rozjeżdżają nam się już w pierwszym punkcie.

pociągu, będzie rozmawiała o swojej nowej powieści, zapozuje do zdjęć i znów biegiem do pociągu. I tak w kółko. W chwilach oddechu ogląda na Instagramie piękne wnętrza cudzych domów, gdzie część mebli wykonana jest przez ludzi osobiście. Skąd mają na to czas? Wyglądają na szczęśliwych? Grażyna wpada

Gołe plecy

Dom, szkoła, wojsko, korporacja – wszędzie tam odbywamy tresurę.

Patrząc w oczy martwej ryby

Nie tylko w Polsce ludzie głosują w wyborach na chciwych nieudaczników.

wielu ludzi, którzy sądzili, że zwierzę to rzecz. W końcu od pokoleń słyszeli, że powinni sobie czynić ziemię poddaną. Toteż uczynili. Uczyniliśmy. A ziemia ledwo dyszy. Kiedy Grażyna jechała pociągiem z Warszawy do Frankfurtu (ekogesty, które przy skali zatrucia przemysłem mogą być psu na buty

Skąd pani czerpie inspirację?

Od kiedy postanowiłyśmy zostać autorkami, drastycznie zmieniła się definicja pisarza i pisarki.

książkę?”, w pierwszej chwili przychodzi nam na myśl ta cała logistyka, chaos między felietonem, praniem a lekturami. Wybieramy się razem do Szczebrzeszyna, na Festiwal Stolica Języka Polskiego. Sylwia między OFF Festivalem a Europejską Nocą Literatury, Grażyna z Kazimierza przez Brukselę, w

Niepróżnujące próżnowanie

W jaki sposób połączyć relaks i lajki?

Czy umiemy dziś wypoczywać? Grażyna pamięta leciwych członków rodziny, którzy w wolne dni za PRL wybierali się na działkę. Sadzili kabaczki, coś tam pielili, ale tak naprawdę próżnowali na potęgę. Towarzyszyła im w tym zwykle grupa znajomych, którzy zjeżdżali tłumnie, zwabieni perspektywą jedzenia

Marudne wakacje

Dobra wiadomość jest taka, że wakacje to czas, kiedy można się trochę schować i po prostu wypocząć, fani wybaczą.

Przemieniony, niewyleczony

Poseł Janusz Kowalski grzmi, że kredki są kolorowe. Wystarczy spojrzeć do pudełka, ewidentnie układają się w tęczę.

Pociągowy bieg przez płotki

Tułaczka po lokalnych dworcach w poszukiwaniu zastępczych połączeń to osobna dyscyplina sportu.

kontynentem w tym temacie. – Niemieckie koleje? Nienawidzę ich! – zawołał pisarz, znajomy Grażyny, na wieść o tym, że ta wybiera się do Polski drogą lądową. Kiedyś taki okrzyk wywołałby zdziwienie – czemu ktoś pyszczy na Deutsche Bahn, symbol solidności i punktualności? Ale dziś wiedza o

Jak wygląda prawdziwa ofiara?

Polska ulica staje się wielojęzyczna. Oprócz języka rodzimego w autobusach i tramwajach słychać ukraiński, rosyjski, angielski.

: „Nie wygląda pani na taką, co by się chciała uczyć”. Sylwii kojarzą się te sceny z uwagą kolegi na temat wspólnej znajomej, która opowiadała o tym, że spotkało ją molestowanie seksualne. „Kłamie, przecież nie wygląda na ofiarę” – powiedział. Grażynie z kolei te

Grymas Jokera

Wypieranie to sztuka, a gatunek ludzki składa się z mistrzów i mistrzyń sprawnego wyparcia.

Oddzielanie maku

Jak zaczynamy dzień? Wiadomo, od sprawdzenia, czy świat jeszcze istnieje.

”? Bo że kratery sobie hodujemy, oglądając te wszystkie doniesienia, to jak amen w pacierzu. Kiedy Rosja napadła na Ukrainę, po kilku dniach młotkowania się newsami z internetu, radia i telewizji, Grażyna odcięła się od elektroniki i zaczęła kupować gazety. Papierowe, zadrukowane płachty, jak

Próbka ratunku

Kultura, gdzie w szprychy koła przemocy toczącego się od pokoleń wsadzi się kij, ma szansę na coś w rodzaju równości.

Próbka kremu wyglądała banalnie i Grażyna nie zwróciłaby na nią uwagi, gdyby nie to, że ekspedientka, wręczając ją, powiedziała: „Zanim pani użyje, proszę przeczytać, co tam jest napisane. Uważnie”. Powiało marketingowym suspensem. Na opakowaniu widniały wyłącznie cyfry zaczynające się

My i oni?

Jeśli wojna długo potrwa, temat zacznie powoli znikać z czołówek prasy. Media zajmą się czymś nowym, zgodnie z zasadą, że stare się nudzi, nowe ekscytuje.

Kiedy Putin zaatakował Ukrainę, przyjaciel, belgijski pisarz, przysłał Grażynie esemes: „Czy jesteś tak samo zaszokowana i zaskoczona tym, co się stało?”. W pierwszym odruchu odpisała: „Ale my się tego spodziewaliśmy!”. I nagle zobaczyła to „my”. Przez 22 lata

Większa opowieść

Po co komu słowa, skoro giną ludzie?

ono na całym świecie. Narasta też ciekawość – kim są Ukraińcy? Zachód Europy cierpi na brak odniesień. Dwa dni po inwazji do Grażyny napisał kolega, francuski pisarz. Prosił o skontaktowanie go z ukraińskimi pisarzami i pisarkami, żeby przybliżyć ich twórczość we Francji. Bo, jak powiedział

Język to broń

Ten czas wzbudza tak skrajne emocje, że o skakanie sobie do gardeł nietrudno.

świat. Przed ludobójstwem w Rwandzie w 1994 r., w którym zginęło milion ludzi, Hutu zaczęli nazywać Tutsi „robactwem”. Język nienawiści metodycznie wprowadzało Radio Tysiąca Wzgórz. Pozwolenie na wyrządzanie zła najpierw utrwaliło się w słowach, a potem wyszło poza nie. Grażyna wróciła

Chłopaki też płaczą

Coraz więcej mężczyzn korzysta z pomocy psychologicznej.

Jesteś tym, co oglądasz

Jedni o 19.30 dostają porcję wiedzy i refleksji, inni jatkę, rezultat wdrażania zasady „dziel i rządź”.

zresztą tylko utrwala wyniesione z komunizmu przekonanie zawarte w zdaniu „co ja tam mogę”. Pozostaje gapić się na żenujący szoł i zżymać. Sylwia nie musi pić kawy, żeby skakało jej ciśnienie. Grażyna po 17 latach mieszkania w Belgii ma poczucie, że to, czym warto się zająć, jest blisko

Siadaj, pała

Koszmar szkolny – wyzwiska, zmuszanie do posłuszeństwa, upokarzanie, zaczynanie lekcji o nieludzkiej porze, nakaz nieruchomego siedzenia w ławkach, zabijanie naturalnej ciekawości dziecka – znamy to wszyscy.

udowadnianie, że jest się zerem – to wspomnienia wielu z nas. „Tysiąclatka”, do której chodziła Grażyna, była esencją „normalności”. Nauczycielka muzyki zwracała się do uczniów per „debilu”, geograficzka zrównywała dziewczyny z błotem. Chłopaków fizycznie i

Gandhi czy MMA

Pożarłyśmy się. Poszło o rolę języka w wyrażaniu sprzeciwu wobec oponentów.

Grażyna uznała, że są granice politycznej poprawności. Skoro Lasy Państwowe wycinają stare drzewa, chociaż obiecały, że tego nie zrobią, trzeba walić prosto z mostu, co się o nich myśli, i to językiem, który oni rozumieją. Sylwia darła szaty w imię poszanowania „równościowego mówienia