Slavoj Žižek o lewicy i kapitalizmie

Slavoj Žižek, słoweński socjolog, filozof i krytyk kultury, o populistach, perspektywach lewicy i nowej normalności.

JACEK ŻAKOWSKI: – Jak się ma kapitalizm? SLAVOJ ŽIŽEK: – Ma swój polityczny moment. W sensie? Jako umiarkowany konserwatywno-liberalny komunista z radością zauważam, że kapitalizm zmierza do komunizmu. Pod wpływem fal protestów? Nie jestem idiotą, którego może zaczadzić widok tysięcy

Firma Wszystko. Co Amazon zmieni w Polsce?

Brian Dumaine, dziennikarz i autor książek ekonomicznych, o tym, jak zmieni nasze życie pojawienie się w Polsce koncernu Amazon i czy oprze mu się jakakolwiek konkurencja.

JACEK ŻAKOWSKI: – Amazon wchodzi do Polski. Powinniśmy się bać? BRIAN DUMAINE: – Niektórzy powinni. Niektórzy mogą się cieszyć. Na przykład Jeff Bezos? Każdy, kto ma dobry produkt i atrakcyjną cenę. Bo dzięki Amazonowi łatwiej znajdzie klientów także poza Polską. A kto ma mały sklepik i

Prof. Guy Standing o bezwarunkowym dochodzie dla każdego

Prof. Guy Standing z Uniwersytetu Londyńskiego, twórca pojęcia „prekariat”, o tym, dlaczego bezwarunkowy dochód dla każdego to dobry pomysł na czas po pandemii.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy to jest dobry moment? GUY STANDING: – Od kilku lat jest bardzo dobry moment, żeby poważnie rozmawiać o wielkich wyzwaniach. A teraz jest jeszcze lepszy. Zwłaszcza żeby rozmawiać o bezwarunkowym dochodzie podstawowym [BDP]. Bo? Pandemia pokazała, że jeśli część

Rozmowa z Anne Applebaum o populistach i kulturze nienawiści

Anne Applebaum, publicystka, pisarka, autorka wydanej niedawno książki „Zmierzch demokracji“, o populistach i kulturze nienawiści.

JACEK ŻAKOWSKI: – Jak się czuje matka Polka, widząc zmierzch polskiej demokracji? ANNE APPLEBAUM: – Nie jest ważne, co czuję. Ważne jest to, co widzę. A co pani widzi? W kilku krajach widzę rozpad demokracji. To oczywiście jest dramat dla wszystkich, którzy mieszkają w tych krajach

Konserwatyści kontra postępowcy

Prof. Elżbieta Korolczuk, socjolożka, badaczka ruchów społecznych, o odwiecznym konflikcie między konserwatystami i postępowcami, o rewolucjach i kontrrewolucjach.

JACEK ŻAKOWSKI: – Kiedy ta wojna kulturowa się skończy? ELŻBIETA KOROLCZUK: – Chyba nigdy. A gdyby Przyłębska i Kaczyński odeszli? Też nie. Bo? Bo łatwo ją wykorzystać do mobilizowania emocji i poparcia. To dlatego PiS zakazuje aborcji? Dlatego robi z aborcji problem polityczny. Żeby

Peter Pomerantsev o politycznej walce na śmierć i życie

Brytyjski pisarz Peter Pomerantsev o wojnie informacyjnej i polityce, która przestaje być wspólnym szukaniem rozwiązań, a staje się walką na śmierć i życie.

JACEK ŻAKOWSKI: – Co się stało z naszą rzeczywistością? PETER POMERANTSEV: – Znikła. Gdzie znikła? Znikła z pola widzenia. Bo? O Jezu! Co o Jezu? To jest wielkie pytanie. A czym jest dla pana rzeczywistość? Tym, co jest. Ale to ma być rozmowa polityczna albo socjologiczna, a nie

Prof. Ireneusz Paweł Karolewski o tym, dlaczego Polska nie ma sojuszników

Politolog prof. Ireneusz Paweł Karolewski o tym, że Polska powinna szukać jak najwięcej sojuszników, a nie ma ani jednego.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy covid zmienia Europę? IRENEUSZ PAWEŁ KAROLEWSKI: – Zmienił i jeszcze zmieni. Jak? Podobnie jak kryzys naftowy w 1973 r. uzmysłowił, że są granice globalizacji i wzrostu gospodarczego opartego o tanie produkty, a wcześniej o tanie surowce z importu. Bez dostaw z

Ostatni wywiad z prof. Walickim: Jesteśmy pół na pół

Zmarły 20 sierpnia historyk idei prof. Andrzej Walicki mówi w ostatnim wywiadzie, udzielonym Jackowi Żakowskiemu, o pół wschodniej, pół zachodniej Polsce, naszym imperialnym sentymencie, awanturnictwie i zakłamaniu.

JACEK ŻAKOWSKI: – Co nam przeszkadza? ANDRZEJ WALICKI: – Czyli komu? Polakom? Polsce? Głównie kompleks niższości wobec Zachodu, kompensowany kompleksem wyższości wobec Wschodu. Charakterystyczny głównie, choć nie tylko, dla przywódczych elit, bo tzw. przypadkowe społeczeństwo

Skąd to odwieczne napięcie między mediami a polityką

Prof. Michał Krzyżanowski, medioznawca, o odwiecznym napięciu między światami mediów i polityki.

JACEK ŻAKOWSKI: – Dlaczego tak nas nie cierpią? MICHAŁ KRZYŻANOWSKI: – Kto kogo? Politycy mediów. Dla Trumpa dzień bez ataku na media jest stracony. Dla Kaczyńskiego wywiad bez ataku na niezależne media jest niemożliwy. Orbán dużym politycznym kosztem zlikwidował niezależne media

Musimy z tym żyć. Taka natura tego koronawirusa

Sir profesor Leszek Borysiewicz, wirusolog, o skuteczności szczepionek i przebiegu epidemii.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy pandemia wraca? LESZEK BORYSIEWICZ: – Ja bym nie powiedział, że wraca. Bo? Bo ten wirus ma taką naturę, że może się szybko zmienić. Wiemy, że w USA i Wielkiej Brytanii Covid-19 jest już inny niż ten, który zaatakował w Wuhanie. Czyli mamy kolejne fale zachorowań

Od populizmu do autorytaryzmu

Prof. Bart Bonikowski, socjolog z Uniwersytetu Harvarda, o tym, jak konserwatywny, radykalny populizm otwiera drzwi dla autorytaryzmu.

JACEK ŻAKOWSKI: – Pozabijamy się? BART BONIKOWSKI: – Mam nadzieję, że mimo wszystko nie. Mimo co? Mimo że rosną emocje polityczne podgrzewające prawicowy radykalizm. Nie tylko w USA i Europie, ale też w Brazylii, Indiach, na Filipinach. W wielu krajach do głównego nurtu polityki weszli

Jak temperować władzę?

Prof. Martin Krygier, prawnik i politolog z uniwersytetu w Sydney, o potrzebie politycznego umiarkowania i ograniczania władzy.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czego najbardziej brakuje naszej demokracji? MARTIN KRYGIER: – Umiarkowania. Czyli? Po angielsku mówimy to temper. To ma dwa znaczenia: hartować i ograniczać, czyli wzmacniać i sposobić do użytku. Jarosław Kaczyński, podobnie jak wielu innych populistów, nie rozumie

Jak groźna jest pandemia? Czy powinno się luzować obostrzenia?

Prof. Tadeusz Zielonka, pulmonolog, o tym, na ile naprawdę jest groźna pandemia, czego o niej się dowiedzieliśmy i jaki sens miało wprowadzanie i luzowanie obostrzeń.

JACEK ŻAKOWSKI: – I gdzie jest ta pandemia? TADEUSZ ZIELONKA: – Prawie wszędzie. Nie widzę. Miał być w Polsce horror i dziesiątki tysięcy ofiar, a po dwóch miesiącach przekroczyliśmy tysiąc przy średnio ponad 30 tys. osób z różnych przyczyn umierających co miesiąc. Rząd znosi

Prof. Agnieszka Golec de Zavala o tym, jak wirus zmienia nasze postawy

Prof. Agnieszka Golec de Zavala z Uniwersytetu Londyńskiego i poznańskiej SWPS o polskim narcyzmie grupowym i o tym, jak pandemia zmienia postawy polityczne i społeczne.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy pandemia nas zmienia? PROF. AGNIESZKA GOLEC DE ZAVALA: – Zmienia nas jako jednostki i jako społeczeństwo. Panią zmienia? Myślę, że z powodu pandemii zawaliłam dość ważną rozmowę. Bo? Bardziej wprost mówię, co myślę, słabiej się pilnuję i mniej ważę słowa. W Anglii

Jacques Rupnik: Jaka będzie nowa normalność?

Jacques Rupnik, francuski politolog, doradca polityków, o tym, dlaczego świat „obniżania kosztów” jest tak bezbronny wobec globalnych zagrożeń, oraz co zrobić, żeby obecna epidemiczna katastrofa się nie zmarnowała.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy nasz świat przetrwa? JACQUES RUPNIK: – Świat przetrwa. Ale będzie inny. O tym nowym świecie coś wiemy? Jego fragmenty widzimy. Kiedy słucham papieża przemawiającego podczas Urbi et Orbi z placu św. Piotra, na którym nie ma nikogo poza nim, to widzę, że urbi

Dlaczego PiS decyduje się na tak radykalną politykę

Prof. Rafał Chwedoruk, politolog, autor książki „Polityka historyczna”, o tym, o co właściwie chodzi Prawu i Sprawiedliwości i dlaczego partia decyduje się na tak radykalną politykę wewnętrzną i zewnętrzną.

JACEK ŻAKOWSKI: – Katastrofa? PROF. RAFAŁ CHWEDORUK: – Nie. Nie jest pan poruszony tym wszystkim, co przyniósł poprzedni tydzień? Absolutnie nie. Prezydent nie pojechał do Jerozolimy, żeby nie słuchać ataków Putina. A Putin prawie jak baranek. Oddaliśmy miejsce walkowerem. Paskowy TVP

Skąd ten sukces autorytarnych populistów

Rozmowa z Yaschą Mounkiem, politologiem, o źródłach sukcesu autorytarnych populistów i o tym, że to głosowanie będzie dla polskiej demokracji kwestią przetrwania.

JACEK ŻAKOWSKI: – Jak uratować demokrację? YASCHA MOUNK: – Najpierw trzeba zrozumieć, dlaczego ona się rozwala. Dlaczego? Bo nowy populizm stworzył nowe zagrożenie. Stare dyktatury mówiły, że demokracja to chaos niszczący gospodarkę, a one oferują porządek i dostatek. Teraz wszędzie

Tak wygląda ekonomia polityczna populizmu

Siergiej Gurijew, główny ekonomista Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, o ekonomii politycznej populizmu.

JACEK ŻAKOWSKI: – Da się ekonomicznymi metodami policzyć, dlaczego ludzie głosują na populistów?SIERGIEJ GURIJEW: – To możliwe. Porównując zachodzące procesy gospodarcze i ewolucje sympatii politycznych w różnych krajach Zachodu, można wskazać takie policzalne zmiany, przy których

Kto powinien odpowiedzieć za kryzys 2008 r.

Prof. Joseph L. Badaracco, etyk biznesu, o wielkim kryzysie finansowym, odpowiedzialności liderów, fałszywych prorokach i chciwości.

Rozmowa ukazała się w tygodniku POLITYKA w październiku 2008 r. JACEK ŻAKOWSKI: – Z czego wynika to, że na szczytach władzy jedni okazują się wielkimi przywódcami, a inni tylko zwykłymi prezydentami, prezesami czy dyrektorami?JOSEPH L. BADARACCO: – Ważne jest dziedzictwo genetyczne

Amorficzne, nieuchwytne, niedefiniowalne piękno

O pięknie decyduje kontekst. Ten sam wieżowiec może być piękny w mieście, a paskudny w górach. Żadnego piękna nie ma poza kontekstem – mówi historyk sztuki Anda Rottenberg.

JACEK ŻAKOWSKI: – Dysgraficzny dyslektyk, czyli ja, przychodzi do guru artystów, czyli do pani, i pyta: co jest piękne w życiu?ANDA ROTTENBERG: – Guru ma być od sztuki czy od życia? Niech będzie od życia sztuki i sztuki jako życia. Kiedy ostatnio spojrzała pani na coś i pomyślała pani

Siedzimy nigdzie, pijemy nic

Rozmowa z George’em Ritzerem o religii, języku i znakach konsumpcji oraz o tym, jak konsumpcyjne niezaspokojenie przekształca świat.

Rozmowa ukazała się w Niezbędniku Inteligenta POLITYKI w kwietniu 2007 r. JACEK ŻAKOWSKI: – Gdzie, cztery lata po ogłoszeniu przez pana „Globalization of Nothing”, jesteśmy na drodze od czegoś do niczego?GEORGE RITZER: – Jesteśmy bliżej niczego. Albo może powinniśmy

Tadeusz Mazowiecki: Powstanie mojego rządu było przełomem

Do dziś nie jestem pewien, czy z utworzeniem mojego rządu oni zrozumieli, że już stracą władzę. Myślę, że nie do końca. Nawet kiedy mówiłem, że będę „premierem rzeczywistym, a nie malowanym” – mówił „Polityce” pierwszy premier III Rzeczpospolitej.

Rozmowa ukazała się w tygodniku POLITYKA 7 czerwca 2008 r. JACEK ŻAKOWSKI: – Gdyby miał pan jedną frazą opowiedzieć, jak pan rozumie ostatnie 20 lat, to jak by ona brzmiała?TADEUSZ MAZOWIECKI: – Polska jest inna. Inna niż wcześniej czy inna niż nam się wydawało, że będzie.Inna niż

Co się stało na placu Tiananmen 4 czerwca 1989 r.

Twardogłowi bali się, że jeśli się wycofamy, nie będą już mieli pretekstu, żeby nas zniszczyć. Więc wysłali czołgi – mówi Youcan Wang, chiński opozycjonista, przywódca ruchu studenckiego z 1989 r.

Rozmowa ukazała się w tygodniku POLITYKA w maju 2008 r. Jacek Żakowski: – Był pan na placu Tiananmen 4 czerwca 1989 r.?Youcan Wang: – Przez dużą część dnia byłem. Jak pan się tan znalazł?Studiowałem fizykę na uniwersytecie pekińskim. Większość z nas tam była. Pochodzi pan z Pekinu?Nie

Tajemnice Morawieckiego

Jest prawie jak Donald Trump. Za jednym i drugim ciągną się dziwne interesy. Obu oplata rosyjska sieć. Obaj oparli kariery na schedzie ojców. Obaj od lat wymyślają sobie legendy. Różnią ich miliardy, samodzielność, charyzma i władza. Trump je ma.

Prof. Gadacz: Nie ma szczęścia bez myślenia

Cywilizacja może odrzucić kulturę, z której wyrosła, ale nie jest pewne, że może to przeżyć - mówił przed laty prof. Tadeusz Gadacz.

” (Niezbędnik Inteligenta nr 17, POLITYKA 8/09). Drukowana tu rozmowa dotyczy spojrzenia filozofa na współczesność. Jacek Żakowski: – Czuje pan, że czegoś nam w Polsce brakuje? Tadeusz Gadacz: – Bardzo. A czego brakuje? Kultury. Szeroko pojętego życia duchowego. Jak to się pana zdaniem objawia

Skąd się biorą nierówności i jak wpływają na demokrację?

Główna ekonomistka EBOiR, profesor Oxfordu Beata Javorcik o tym, jak chronić demokrację przed skutkami, które przynosi globalny rynek.

JACEK ŻAKOWSKI: – Gdzie się pani ukrywała?BEATA JAVORCIK: – Nie ukrywałam się. Nie było pani, nie było… I buch! Międzynarodowa gwiazda. Profesura Oxfordu. All Souls College. Dyrektor w londyńskim Centrum Badań Ekonomicznych. Członek zarządu Królewskiego Towarzystwa Ekonomicznego

Kiedy zaczynaliśmy, mało kto wiedział, co to jest ekologia

Rex Weyler, współzałożyciel ekologicznej organizacji Greenpeace, o świecie przypominającym korporację, green-washingu, iluzji wzrostu i nadreprezentacji socjopatów.

Rozmowa ukazała się w tygodniku POLITYKA w grudniu 2009 r. JACEK ŻAKOWSKI: – Jest pan dumny?REX WEYNER: – Z czego? Z Greenpeace.Bardzo! Przez 40 lat zachowaliśmy podstawowe zasady: radykalizm i niestosowanie przemocy w walce o środowisko. Potrząsnęliśmy światem. Otworzyliśmy ludzi na

Wyznania nawróconego marksisty

Antonio Negri włoski filozof, więzień polityczny, oskarżany o terroryzm, w rozmowie z Jackiem Żakowskim.

tylko jednego. Pozowania do zdjęcia ze stojącym w jego gabinecie popiersiem Lenina – czerwonym jak skorupa parzonego raka. JACEK ŻAKOWSKI: – Po czyjej pan jest stronie widząc w telewizji kolejne zamachy?ANTONIO NEGRI: – Ja zawsze jestem po stronie ofiary. A rozumie pan zamachowców

Nieobecność Modzelewskiego

Przegapiliśmy Karola Modzelewskiego. Nie słyszeliśmy tego, co nam mówił. I zostaliśmy za to słusznie ukarani.

go światem nie groził więzieniem, ale był najtrudniejszy. Nie tylko dlatego, że był to spór z przyjaciółmi, a zwłaszcza z Jackiem Kuroniem, z którym łączyła go wspólnota poglądów, działania i ławy oskarżonych. W wolnej Polsce przyjaciele poszli za Leszkiem Balcerowiczem, a Modzelewski – nie

Amit Bhaduri o zbliżającym się kryzysie i brexitowej walce klas

Filozof i ekonomista Amit Bhaduri o tym, że kryzys jest już blisko, a w brexicie chodzi o walkę klas, a nie narodową tożsamość.

JACEK ŻAKOWSKI: – Kiedy będzie krach?AMIT BHADURI: – Niedługo. Czyli?Dwa warunki muszą być spełnione. I już są spełnione?W dużym stopniu. Te warunki to…?Po pierwsze, wiara, że sektor finansowy wymyślił nowe sposoby ograniczania ryzyka, więc znów można zarabiać szybko i