Nowe szaty tyrana. Dlaczego Putin zaatakował i co go dziś przeraża?

Sergei Guriev, profesor ekonomii, były doradca prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa i były główny ekonomista EBOiR, o tym, co może czekać Putina i Rosję pod jego dyktatorskimi rządami.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy 9 lat po ucieczce z Rosji potrafi pan jeszcze zrozumieć Putina? SERGEI GURIEV: – Zrozumieć każdemu jest trudno. Ale potrafię racjonalnie objaśnić to, co robi. Bo go pan zna. Nigdy nie rozmawialiśmy sam na sam. Ale spotykałem go w gronie kilku osób. Zawsze starał

Rachunek za ruiny i śmierć. Ile kosztuje wojna w Ukrainie? Jak to liczyć?

Viktor Tsyrennikov, ekonomista, o tym, ile kosztuje wojna w Ukrainie oraz jak policzyć to, co wydaje się niepoliczalne.

JACEK ŻAKOWSKI: – Gdyby wojna skończyła się jutro, ile pieniędzy Rosja byłaby winna Ukrainie? VIKTOR TSYRENNIKOV: – Ponad 2 bln dol. Osiem i pół tysiąca miliardów polskich złotych!? Mniej więcej. Noblista Joseph Stiglitz i Linda Bilmes z Harvardu policzyli, że pierwsze cztery lata wojny

Co Ameryka może zrobić Putinowi? To jest dziwna wojna, której nikt nie wygra

Prof. Krzysztof Jasiewicz, socjolog polityki, o tym, co Ameryka może zrobić Putinowi i gdzie są dla NATO „czerwone granice” w wojnie między Rosją a Ukrainą.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy po podróży Bidena do Europy wiemy, o co w tej wojnie walczy Ameryka? KRZYSZTOF JASIEWICZ: – Nie chciała tej wojny i nie chce w niej walczyć. Działa reaktywnie. Czyli? Wciąż reaguje na posunięcia Rosji. W tym sensie nie ma głównego celu. Jej cele się zmieniają. W

Czy nowa mapa świata jest możliwa bez Rosji? Mówi Daniel Yergin

Rozmowa z Danielem Yerginem, ekspertem od globalnej gospodarki i energetyki, doradcą amerykańskich prezydentów, o tym, czy Europa jest w stanie zrezygnować z rosyjskiej ropy i gazu oraz czy Rosja stanie się satelitą Chin.

JACEK ŻAKOWSKI: – Widać już nową mapę? DANIEL YERGIN: – Trochę. Jest na niej Ukraina? Jako kraj, oczywiście. To cenny fragment świata. Z ważnymi rurociągami, fragmentem Nowego Jedwabnego Szlaku, wielką produkcją zbóż i złożami. A jako państwo? To się decyduje. Ale jakikolwiek będzie

Były prezydent Estonii: Rosję trzeba pokonać, zanim nas zniszczy

Toomas Hendrik Ilves, były prezydent Estonii, o tym, że w wojnie z Rosją NATO nie może się cofnąć ani o milimetr, a Rosja musi ponieść spektakularną klęskę.

JACEK ŻAKOWSKI: – Boi się pan tej wojny? TOOMAS HENDRIK ILVES: – Nie boję się o Estonię. Boję się o Ukrainę. Że przegra? Że doświadczy potwornej brutalności Rosjan. Bo to nie jest cywilizowana armia. Mordują cywilów, bombardują szpitale, dewastują miasta. To są barbarzyńcy i

Medioznawca Michał Krzyżanowski o „Polityce”: Nie mam was z kim zdradzić

Prof. Michał Krzyżanowski, medioznawca, o tym, jak zmieniają się współczesne media i jak POLITYKA wpływała na kolejne pokolenia czytelników.

JACEK ŻAKOWSKI: – Gdyby POLITYKA przeszła na emeryturę… MICHAŁ KRZYŻANOWSKI: – Dlaczego ma iść na emeryturę? 65 lat kojarzy się z emeryturą. Toby było źle. Bo? Bo to ważna część polskiej sfery publicznej. Całe pokolenia wyrosły w krajobrazie medialnym, którego istotny element

Jacy wyborcy, taka władza. Prof. Andrzej Leder o przykrych cechach Polaków

Prof. Andrzej Leder, filozof kultury, o polskiej wspólnocie, której tak naprawdę nie ma, o szalonych, choć ciekawych czasach. I nadciągającym młodym, innym pokoleniu.

JACEK ŻAKOWSKI: – Co jest z nami nie tak? ANDRZEJ LEDER: – Zależy, jak definiujemy „nas”… 38,1 mln osób między Bugiem i Odrą, które wybierają sobie taką władzę. Nie wszyscy ją wybierają. Tylko część popiera tę władzę, części jest obojętna, część jej nienawidzi. Polacy

Prof. Czapiński: PiS mało kogo w Polsce zdołował

Prof. Janusz Czapiński, psycholog społeczny, o tym, jak Polacy organizują sobie szczęście.

JACEK ŻAKOWSKI: – Zaraź nas optymizmem. JANUSZ CZAPIŃSKI: – W sprawie? Całej tej katastrofy. Wystarczy realizm. Jak nie PiS, to covid. Jak nie zwłoki uchodźców po lasach, to IV Rzesza. Jak nie maltretowanie kobiet, to dewastowanie szkoły. Jak nie faszyści, to antyszczepionkowcy

Prof. David Frye dla „Polityki”: Mury działają znieczulająco

Prof. David Frye, amerykański historyk, o tym, do czego w dziejach świata służyły mury i czy zapewniały bezpieczeństwo ludziom, którzy się za nimi chronili.

JACEK ŻAKOWSKI: – Lubi pan mury? DAVID FRYE: – Fascynują mnie. Z roku na rok bardziej. Bo coraz intensywniej wracają? Bo coraz lepiej rozumiem, jak niedocenianą rolę odegrały w rozwoju cywilizacji. Historycy je przeoczyli? Też długo ich nie doceniałem. Zajmowałem się późnym Cesarstwem

Prof. John Gray o jasnych i ciemnych stronach chrześcijaństwa i ateizmu

Prof. John Gray, filozof polityki, o jasnych i ciemnych stronach chrześcijaństwa i ateizmu, o religiach bez boga oraz o tym, czy liberałowie zbawią świat.

JACEK ŻAKOWSKI: – Jeśli boga nie ma… JOHN GRAY: – …to nie ma chrześcijaństwa i innych monoteistycznych religii. A skoro jest chrześcijaństwo, to znaczy, że jest bóg? To znaczy, że bóg jest w ludzkich głowach. Czyli jest? W tym sensie zawsze jest. Ale to nie musi być bóg

Szkoła bardzo szkodzi. Uczniom, demokracji, światu

Rozmowa z dr. Mikołajem Marcelą o fatalnych skutkach kultywowania XIX-wiecznej formuły szkoły, wychowywaniu do autorytaryzmu i o tym, jak można to zmienić.

JACEK ŻAKOWSKI: – Szkoła szkodzi? MIKOŁAJ MARCELA: – Bardzo. Komu? Uczniom, społeczeństwu, demokracji, światu. Ale ostatnio może trochę mniej, bo pandemia na szczęście w szkołę też uderzyła. Na czyje szczęście? Przede wszystkim uczniów, którym oszczędziła przynajmniej części cierpień

Czy Zachód wypchnie nas na Wschód? Mówi prof. Maciej Kisilowski

Profesor prawa Maciej Kisilowski o tym, jak PiS nie rozumie się z Zachodem, bo nie wierzy w żadną wspólnotę wartości, tylko w zimną grę interesów.

JACEK ŻAKOWSKI: – Ruski ład się zbliża? MACIEJ KISILOWSKI: – Oczywiście! Dlaczego? Bo prezydent Biden ma rację. Jak kluczem do lat 90. było hasło „Gospodarka, głupcze!”, tak kluczem do lat 20. XXI w. jest hasło „Demokracja, głupcze!”. Wtedy kapitalizm wygrał

Prof. Jan Zielonka o Europie i Unii w czasach populistów

Prof. Jan Zielonka o tym, jak Europa i Unia Europejska muszą się zmienić, aby przetrwać w świecie populistów.

JACEK ŻAKOWSKI: – „Dzieło europejskiej współpracy się chwieje”– prawda czy fałsz? PROF. JAN ZIELONKA: – Prawda. „Podstawowym trybem dochodzenia do wspólnego stanowiska w Unii powinien pozostać konsensus (…) pomysły jego likwidacji grożą wyłączeniem

Prof. Aleksander Wolszczan o tym, czy jesteśmy sami we wszechświecie

Prof. Aleksander Wolszczan, fizyk, astronom, o tym, czy UFO jednak może istnieć. I co nauka wie o życiu pozaziemskim.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czuje się pan samotny w kosmosie? ALEKSANDER WOLSZCZAN: – Na Ziemi nie. W kosmosie tak. Jesteśmy sami? Raczej nie. Nie? Dopóki nie mamy dowodów, z punktu widzenia nauki wciąż jesteśmy sami. Nie chcę brzmieć jak wariat, ale wielu osobom zaczyna chodzić po głowie pytanie

Prof. Grzegorz Ekiert o eksperymencie ekonomicznym Bidena

Grzegorz Ekiert, profesor Uniwersytetu Harvarda, o wielkim eksperymencie Bidena w Ameryce i jego globalnych skutkach.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy Joe Biden uratuje świat? GRZEGORZ EKIERT: – Przed czym? Przed autorytarnym populizmem, przed osią Pekin–Moskwa i zmierzchem Zachodu, przed kryzysem zadłużeniowym, przed dyktatem wielkich korporacji, przed katastrofą klimatyczną… Tyle na początek

Artur Domosławski opowiada o swojej książce o Zygmuncie Baumanie

Artur Domosławski o swojej nowej książce „Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana”.

JACEK ŻAKOWSKI: – Lubisz go? ARTUR DOMOSŁAWSKI: – Bardzo! Za co? Uważam go za jednego z najważniejszych przewodników. Czyli cenisz. A lubisz? Przejmuje mnie jego los. Współczucie? Raczej współ-odczuwanie. Solidarność. Lubienie też. Ale skoro drążysz, zaczynam się zastanawiać, czy chodzi

Pokaż twarz, a powiem ci, kim jesteś. Co widzą algorytmy?

Prof. Michał Kosiński o tym, co i jak komputerowe algorytmy mogą odczytać z dowolnego zdjęcia portretowego.

JACEK ŻAKOWSKI: – Usunął pan swoje zdjęcie z Facebooka? PROF. MICHAŁ KOSIŃSKI: – Nie musiałem. Facebook skasował mi konto po moich badaniach nad jego algorytmem. Z innych portali usunął pan swoje zdjęcia? Nie. Bo dobrze mi służą. Pozwalając innym wniknąć w pana prywatność? Zagrożenie

John Keane o ustroju państwa, przywódcach i walce z pandemią

Prof. John Keane, politolog, o tym, jak ustrój państwa i jakość przywódców wpływają na skuteczność walki z pandemią.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czego o naszych demokracjach dowiedzieliśmy się przez rok pandemii? JOHN KEANE: – To już rok? 7 stycznia 2020 r. Chiny ogłosiły, że w Wuhanie odkryto nowego wirusa. Bywałem na targu, gdzie się zaczęła pandemia, kiedy w sierpniu 2019 r. uczyłem w Wuhanie. Dziś bym w

Prof. Tadeusz Gadacz, filozof, o wymarzonych prezentach dla Polski

Prof. Tadeusz Gadacz, filozof, o tym, czego w Polsce potrzeba, aby żyło się lepiej i godniej.

JACEK ŻAKOWSKI: – Pisze Polska do Mikołaja: „proszę o to, czego mi brak w trudnych czasach”. TADEUSZ GADACZ: – Mam być tym Mikołajem? Wpadasz do Polski przez komin, siadasz przy uratowanej przed „dobrą zmianą” choince i zaczynasz wyciągać pudełeczka zapakowane

Prof. Dariusz Wójcik o tym, jak pandemia zmienia świat

Prof. Dariusz Wójcik, geograf z Uniwersytetu Oksfordzkiego, o tym, jak pandemia zmienia mapę gospodarczą i polityczną świata.

JACEK ŻAKOWSKI: – Czy covid zmieni mapę? DARIUSZ WÓJCIK: – Już zmienia. Co zmienia? Przesuwa centrum świata i zmienia rolę metropolii. Szybko? Różnie. Geograficzny środek ciężkości światowej gospodarki przesuwa się szybko. A centrum finansowe wolno. Ale zauważalnie przesuwają się też

Rozmowa z Ivanem Krastevem o pandemii i ucieczce od przyszłości

Ivan Krastev, politolog, o ponadpolitycznej wspólnocie losu i ratowaniu społeczeństw przed apokalipsą.

JACEK ŻAKOWSKI: – Jak się pan czuje w obliczu pandemii? IVAN KRASTEV: – Jak ślepcy z powieści Saramago, gdy odzyskali wzrok. Od lat powtarzaliśmy, że wszystko się zmienia, ale w głębi duszy wierzyliśmy, że będzie, jak było. A teraz widzimy, że to nie było tylko gadanie o zmianie

Prof. Jan Pakulski o tym, jak polityków zastępują celebryci

Prof. Jan Pakulski, socjolog polityki, badacz elit rządzących, o demokracji liderów i zacierającej się granicy między polityką a przemysłem rozrywki.

JACEK ŻAKOWSKI: – Kto nas z tego wyciągnie? JAN PAKULSKI: – Zależy kogo i z czego? Polskę, Unię, świat – z kryzysu sanitarnego, ekonomicznego, politycznego, humanitarnego, międzynarodowego. Dobrzy liderzy dadzą radę przeprowadzić część państw przez to względnie małym kosztem

Był zamach. Ale po Smoleńsku

Był zamach! Ale nie pod Smoleńskiem, tylko po Smoleńsku. Wybuchy też były, ale nie w tupolewie, tylko na Krakowskim Przedmieściu. Nie trotyl wybuchł, lecz paranoiczna histeria. To ona w dużej mierze doprowadziła polską politykę do stanu, jaki dzisiaj widzimy – kompletnego chaosu. Grzegorz Rzeczkowski ujawnia, jak do tego doszło.

Rozmowa z prof. Grzegorzem Ekiertem o wyborczym bojkocie i władzy, która obezwładnia demokrację

Socjolog polityki z Uniwersytetu Harvarda prof. Grzegorz Ekiert o tym, że w Polsce skończyła się demokracja. I czy można do niej wrócić.

JACEK ŻAKOWSKI: – Nie zagłosuję, a pan? GRZEGORZ EKIERT: – Też nie. Dlaczego? Bo to, co organizuje władza, nie ma nic wspólnego z procedurą demokratyczną. Głosowanie pocztowe nie jest demokratyczne? Mogłoby być. Ale samo w sobie żadne głosowanie nie jest procedurą demokratyczną. W

Po pandemii – kryzys. Jak już teraz z nim walczyć? Rozmowa z prof. Wojciechem Kopczukiem

Prof. Wojciech Kopczuk o tym, co robić, by kryzys ekonomiczny wywołany epidemią koronawirusa nie był dla nas bardziej zabójczy niż sama pandemia.

JACEK ŻAKOWSKI: – Będzie głód? WOJCIECH KOPCZUK: – Nie musi być. Ryzyko jest duże? Raczej nie. Zależy oczywiście, jak głęboka będzie ta recesja i ile będzie trwała. Półtora roku? Nie sądzę. Chiny już zaczynają ruszać. Korea i Japonia mają szczyt epidemii za sobą. A my się uczymy na ich

Politolog prof. Daniel Ziblatt o pandemii

Prof. Daniel Ziblatt, politolog z Uniwersytetu Harvarda, o politycznych, gospodarczych i moralnych dylematach, jakie przyniosła dla świata epidemia koronawirusa.

JACEK ŻAKOWSKI: – Autokraci się cieszą? PROF. DANIEL ZIBLATT: – Pewnie wielu zobaczyło swoją życiową szansę. Jakoś tak się zrobiło, że często słychać krytykę władzy za to, czego nie zrobiła, ale bardzo rzadko za to, co zrobiła w związku z pandemią COVID-19. Chociaż rządy podejmują wiele