Mój najszczęśliwszy dzień: dzień przybycia do Auschwitz. Wspomnienie z piekła

Czytelnicy zapewne się zdziwią, gdy im powiem, napiszę, że ten „najszczęśliwszy dzień w moim życiu” to był dzień przybycia do obozu w Auschwitz… Ale spróbujmy wyjaśnić wszystko po kolei...

Przyznaliśmy Nagrody Historyczne! Oto nagrodzone książki, prawdziwe perły

Zacznę od stwierdzenia, że coroczne rozpoczynanie pracy jurora jest dla mnie, a dostrzegam to u wszystkich członków Kapituły, początkiem nowej przygody. Przypomina pracę poławiacza pereł czy poszukiwacza złota – pisze Marian Turski.

o Marii Skibniewskiej. Porywające życiorysy, opisane z maestrią literacką. Jak taką książkę regulaminowo zakwalifikować?… Dziękuję Jurorom, uznanie dla wydawców, laureatom – gratulacje! MARIAN TURSKI Kategoria Prace naukowe, monografie Łukasz Bertram, Bunt, podziemie, władza. Polscy

Nagrody historyczne 2023: nominacje za prace naukowe, popularnonaukowe i debiuty

Poniżej prezentujemy nominacje w kategoriach: Prace naukowe, Prace popularnonaukowe oraz Debiuty w tych kategoriach. W ubiegłym tygodniu ogłosiliśmy nominacje w kategoriach Pamiętniki i Źródła (można się z nimi zapoznać na polityka.pl/nagrodyhistoryczne). Za tydzień, 17 maja, ujawnimy laureatów.

wielu źródeł i napisał książkę o postaciach widocznych na zdjęciu. Spróbował odtworzyć ich przeszłość, rodowód i ich los. Również esesmana z karabinem wycelowanym w chłopca. Świetnie napisana książka. W sam raz na właściwy czas. MARIAN TURSKI Jakub Gałęziowski, Niedopowiedziane biografie. Polskie

Nagrody Historyczne 2023: nominacje za pamiętniki i źródła

Prezentujemy nominacje w kategoriach: Pamiętniki i Źródła. Za tydzień zapraszamy do zapoznania się z nominacjami za Prace naukowe, Prace popularnonaukowe oraz Debiuty.

, czy pobratymca, czy tubylca zostaje z wdzięcznością odnotowany. Smutna książka – a przecież pogodna. MARIAN TURSKI Kategoria Źródła „Osłabić tendencje emigracyjne”. Komitet Wojewódzki PZPR w Katowicach wobec wyjazdów do RFN w latach 1970–1980. Wybór źródeł, pod redakcją

Historia prosto z książki

punktu widzenia socjologicznego, jak i poszukiwania tożsamości. Nowe dzieło jest pracą zbiorową, autorstwa historyków związanych z judaistyką na Uniwersytecie Jagiellońskim. W pięknej oprawie graficznej – ważne treści. MARIAN TURSKI *** Fokus na Damy Zmierzch świata rycerzy. O kobietach, którym

Dlaczego powstanie wybuchło tak późno?

Dlaczego powstanie w warszawskim getcie wybuchło dopiero wtedy, kiedy przeważająca większość blisko półmilionowego żydowskiego miasta już nie żyła, została zgładzona?

ostatniej z najważniejszych przesłanek będzie fragment jednego z najcenniejszych źródeł wspomnieniowych z czasów powstania. Pisał je Marian Berland na papierze z worka cementowego jeszcze w ukryciu w trakcie okupacji. Oto jego reakcja na myśl o powstaniu: „To dobre dla młodych, w każdej

Konferencja w Wannsee. Buchalteria ludobójstwa

Konferencja w Wannsee: urzędnicza narada, jak ma się dokonać zagłada Żydów Europy.

Historia prosto z książki

Tokarz, historyk, profesor UJ i UW, dynastia architektów Tołwińskich (w tym Stanisław, pierwszy powojenny prezydent miasta stołecznego), torfoznawca Stanisław Tołpa, autor, aktor i reżyser kabaretowy Konrad Tom. Biogramy – nawet jeśli suche, komasujące fakty – to fascynująca lektura. MARIAN TURSKI

Polok gorszy od diabła. Książki historyczne pod choinkę

Rzecz dla bibliofila, historia pomników dla cara Aleksandra II, przewodnik po polskich ruinach, opowieść o skazanych i dzieje pewnej słynnej tkaniny z Bayeux.

tradycji pozostawianie przy stole wigilijnym wolnego miejsca dla biedaka, dla bezdomnego, także dla człowieka z marginesu? MARIAN TURSKI *** Wyhaftowana bitwa Tkanina z Bayeux. Opowieść wysnuta, Michael Lewis, David Musgrove, przeł. Katarzyna Pachniak, PIW, 2022, s. 392 Tak jak każdy polski uczeń

Prosto z książki

powstania w getcie w 1943 r. pod dowództwem ostatniego komendanta ŻOB Icchaka Cukiermana „Antka”. Ich wkład był niewielki, ale jakże symboliczny. MARIAN TURSKI

Prosto z książki

czasy najnowsze, po utworzeniu państwa w 1991 r. MARIAN TURSKI *** Uczeń Machiavellego Hajle Syllasje. Ostatni cesarz Etiopii, Asfa-Wossen Asserate, przeł. Urszula Poprawska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022, s. 320 Ostatni cesarz Etiopii zginął uduszony poduszką, a pośmiertnym

Wręczyliśmy Nagrody Historyczne. Te książki trzeba przeczytać!

Książki, które dotarły do puli finałowej, były rozpatrywane pod wieloma aspektami. Liczył się warsztat historyczny, biegłość autora w dotarciu do źródeł, wprowadzenie nowego tematu bądź nowatorskie ujęcie już znanego, sposób argumentacji. I kunszt pisarski.

do redaktora naczelnego, i do sponsorów. Może ufundowalibyśmy Nagrodę Specjalną, którą przyznano by książkom takim jak wyżej wymienione? Na razie: gratulacje dla laureatów i wydawców. MARIAN TURSKI *** Kategoria Prace naukowe, monografie Marcin Stasiak, Polio w Polsce 1945–1989. Studium z

Nagrody Historyczne POLITYKI: nominacje w kategorii pamiętniki i źródła

Poniżej prezentujemy nominacje w kategoriach: pamiętniki i źródła.

mnie fascynująca. Oddaje stan ducha, stan desperacji internowanych i ich rodzin. Ważny materiał źródłowy, w którym znajdziemy sporo odpowiedzi na postawione wyżej pytania. MARIAN TURSKI W obliczu Zagłady. Rząd RP na uchodźstwie wobec Żydów 1939–1945redakcja: Piotr DługołęckiPolski

Prosto z książki

Pamięci o Ofiarach Holokaustu. MARIAN TURSKI *** Na wschodzie zmiany Nasza wojna. Imperia 1912–1916. Narody 1917–1923, Włodzimierz Borodziej, Maciej Górny, WAB, Warszawa 2021, s. 887 Europa sprzed I wojny i Europa kilka lat po jej zakończeniu to dwa różne światy. Ogrom zmian trudno

Prosto z książki

chwili uciec przed Zagładą. A potem: jak potrzebna była współpraca wielu dyplomatów, takich jak ambasador Tadeusz Romer w Tokio, by akceptować „lipne” wizy. Ale przede wszystkim potrzebna była dobra wola konsula „z dalekiego kraju”, by wykazać się empatią – za cenę własnej kariery! – wobec obcych mu kulturowo Żydów z Polski. To jest arcyciekawe i Skotnicki rozwiązuje tę zagadkę. MARIAN TURSKI

Prosto z książki

. Młode pokolenie Niemców próbuje coraz intensywniej rozpatrywać czyny dziadków. Książka Wielińskiego mogłaby pomóc w zmianie mentalnego status quo. Może w Lueneburgu dojrzeje świadomość, że nie tylko garstka lekarzy i sanitariuszy odpowiadała za T4. Uwaga krytyczna: nieprawdziwa jest powtórzona w książce teza, że w Wannsee zapadła decyzja o „Endlösung”. Tam zdecydowano o logistyce. MARIAN TURSKI

Einsatzgruppen w Operacji Barbarossa

Za Wehrmachtem szły Grupy Operacyjne, masowo mordujące tzw. elementy niepożądane. Można słusznie zakładać, że doświadczenia tych oddziałów, zebrane podczas operacji Barbarossa, wpłynęły na podjęcie decyzji o masowej eksterminacji Żydów.

zadania. Ustanowione zostały cztery Grupy Operacyjne oznaczone literami. Dowódcą Grupy A został dr Franz Walter Stahlecker. Liczyła 1 tys. żołnierzy, jej terenem operacyjnym były kraje bałtyckie i tereny po Leningrad. Grupa B, 655 żołnierzy, Arthur Nebe, i Smoleńszczyzna, aż po przedpola Moskwy. Grupa

Nagrody Historyczne POLITYKI: Tegoroczne nominacje w kategoriach: prace naukowe, monografie i prace popularnonaukowe

Poniżej przedstawiamy nominacje do Nagród Historycznych POLITYKI za 2020 r. w kategoriach: prace naukowe, monografie oraz prace popularnonaukowe, publicystyka.

*** Nominowało Jury w składzie: prof. dr hab. WŁODZIMIERZ BORODZIEJ, prof. dr hab. DARIUSZ STOLA, dr hab. BOŻENA SZAYNOK, red. MARIAN TURSKI, prof. dr hab. WIESŁAW WŁADYKA, dr hab. MARCIN ZAREMBA.

Nagrody Historyczne POLITYKI: Tegoroczne nominacje w kategoriach: pamiętniki, źródła i debiuty

Poniżej prezentujemy nominacje w kategoriach: pamiętniki, źródła i debiuty. Za tydzień zapraszamy do zapoznania się z nominacjami za prace naukowe, monografie i prace popularnonaukowe.

wobec sąsiadów, wobec członków rodzin, wobec kapłanów, wobec dziedziców. Tylko 5 klas podstawówki, ale znakomite oczytanie i piękny, wręcz nowatorski język. Świetna literatura. MARIAN TURSKI *** Kategoria Źródła Dziennik Reni Spiegel. Życie młodej dziewczyny w cieniu Holokaustu, Wydawnictwo

Prosto z książki

... pomagali im (zmuszeni, oczywiście) w procesie ludobójstwa. Michał Wójcik rekonstruuje – a dotarł do niemal wszystkich dostępnych zeznań i świadectw – okoliczności wybuchu powstań w Treblince, Sobiborze i Auschwitz-Birkenau. Okrutnie szczerze. Nie owijając w bawełnę, nie oszczędzając surowych ocen. Wobec nikogo. Rzecz fascynująca: tragiczna, jednak podnosi na duchu. MARIAN TURSKI

Prosto z książki

sprawiedliwości dla słabszych, dla jednostki ludzkiej i dla grup społecznych. Również dla takich metafizycznych zjawisk jak zamordowany język zgładzonego narodu. Panie Włodku, jest mi Pan bardzo bliskim człowiekiem. MARIAN TURSKI

Prosto z książki

faktem bieżącym. I to w największym stopniu decyduje o uroku jego pisarstwa. Również dlatego, że Hen nie próbuje przedstawiać się jako obiektywny symetrysta. Wie, co ma komu do wygarnięcia. Dziękuję. MARIAN TURSKI *** Wcielenia przemocy Historia terroryzmu. Od starożytności do Da’isz, pod red

Prosto z książki

: (bez)ład informatyczny w świecie współczesnym; jak można kształtować orwellowskiego człowieka, gdy uzyska się odpowiednie algorytmy. W tej dziedzinie jestem ignorantem i może dlatego ona powaliła mnie na kolana. Jednak nie przypadkiem jeden z najlepszych uniwersytetów, Johnsa Hopkinsa w Baltimore, powołał ją na wykładowczynię. Jaka mądra ta Ania! MARIAN TURSKI

Nagrody Historyczne POLITYKI: Nominacje

Poniżej przedstawiamy nominacje do Nagród Historycznych POLITYKI za 2019 r. w trzech kategoriach: Debiuty, Pamiętniki i Źródła.

intelektualnej z najwyższej półki. Jego dziennik to nieocenione źródło dla badaczy losów i postaw inteligencji polskiej po II wojnie, dla badaczy kultury Polski Ludowej, a zwłaszcza jej życia muzycznego. MARIAN TURSKI Wiktor Woroszylski, Dzienniki, t. 1. 1953–1982, t. 2. 1983–1987

Eksterminacja narodu żydowskiego

Od programowego antysemityzmu Hitlera, wyłożonego już w „Mein Kampf” (Moja droga), do „ostatecznego rozwiązania” (Endlösung), czyli do eksterminacji ludności żydowskiej, prowadzić musiały etapy przygotowawcze, zarówno dla sprawców jak i ofiar.

potem – komory gazowe. W komorach gazowych Bełżca zginęło ok. 600 tys. Żydów, Sobiboru – ok. 250 tys., Treblinki – ok. 900 tys., Chełmna – co najmniej 150 tys., Majdanka – powyżej 100 tys., Oświęcimia-Brzezinki – 1–1,2 mln. W gettach w czasie akcji ich

Skąd się wziął mit wujka Stalina?

Uncle Joe, czyli Wujaszek Józio, to Józef Stalin. Dziś czytamy ze zdziwieniem, jeśli nie z przerażeniem, pochwały, jakie znajdujemy pod adresem tego zbrodniarza w literaturze amerykańskiej i brytyjskiej, w dokumentacji lub wspomnieniach mężów stanu i dyplomatów. Skąd się wziął ów mit?

. Amerykanie mieli co prawda zdecydowaną przewagę nad japońską flotą i lotnictwem, ale droga do ostatecznego dobicia wroga na lądzie była jeszcze otwarta. Bitwa o Okinawę była mordercza i uciążliwa. Trwała od 1 kwietnia do 21 czerwca. Na wyspie znajdowało się 120 tys. żołnierzy japońskich, ale przeciw

Nagrody Historyczne POLITYKI. Tegoroczne nominacje

W tym roku wyjątkowo prezentujemy nominacje w dwóch częściach: monografie i prace popularnonaukowe prezentujemy poniżej, a debiuty, pamiętniki i źródła pojawią się za tydzień na łamach POLITYKI. Laureatów Nagród Historycznych za 2019 r. ogłosimy w numerze 20. POLITYKI, ukazującym się 13 maja w kioskach, i na polityka.pl.

półmilionowego (czytanego przez dwa miliony) „Przekroju” uczyli się savoir-vivre’u, nowych nawyków kuchennych, poznawali Gałczyńskiego, Mrożka, Szaniawskiego, Borgesa, nowe prądy w malarstwie czy w jazzie. Zasłużona nominacja. MARIAN TURSKI Paweł Piotr Reszka, Płuczki. Poszukiwacze

Marian Turski: Auschwitz nie spadło z nieba. Nie bądźcie obojętni

Nie bądźcie obojętni – apelował Marian Turski, były więzień Auschwitz, nasz redakcyjny kolega, podczas 75. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau. Przypominamy tamto przemówienie w całości.

połowy moich współwięźniów. Byliśmy razem w kolumnie 600-osobowej. Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa nie doczekam już następnego jubileuszu. Takie są ludzkie prawa. Marian Turski: Przeżyłem dwa marsze śmierci. Po wojnie nic nie pamiętałem Dlatego wybaczcie mi, że w tym, co będę mówił, będzie trochę

Prosto z książki

dzienników. Ale skoro całość – to całość! Więc nie wiem, czy wydany tom „Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka” to zwiastun czy już pierwszy tom zamierzonej całości? MARIAN TURSKI

Prosto z książki

udzielenia im wywiadu rzeki. MARIAN TURSKI *** Partia bez demonów Towarzysze z betonu, Przemysław Gasztold, IPN Warszawa 2019, s. 830 Często stawia się zarzuty młodym badaczom dziejów peerelowskich, że – bezradni w obliczu kilometrów zapisów archiwalnych źródeł – nie potrafią poza

Prosto z książki

. Kluczem dla Szabłowskiego są kuchnia i kucharze. Czy przeżyli dyktatorów? Czy trauma nie zmusi ich do milczenia lub zachowania anonimowości? Dotarcie do nich zajęło autorowi cztery lata. Chapeau bas! Świetne czytadło. MARIAN TURSKI *** Cztery gabinety Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy

Co tak naprawdę stało się w 1943 roku na Wołyniu? I o co ten spór?

Opowiada o tym. prof. Grzegorz Motyka, znawca polsko-ukraińskich stosunków.

Marian Turski, Jagienka Wilczak: – Ustalmy na początek, skąd się wzięła ta data: 11 lipca 1943 r.? Jakie fakty spina? Grzegorz Motyka: – Dla mnie jest to data symboliczna – tego dnia oddaje się hołd wszystkim ofiarom tzw. antypolskiej akcji UPA (Ukraińskiej Powstańczej Armii

Lech Wałęsa w 1989 r.: Jestem człowiekiem ewolucji

Rząd może powiedzieć, że „Solidarność” to jest walka z władzą albo groźba anarchii. I ma rację. Ktoś inny powie, że to walka o reformę. I też ma rację – mówił Lech Wałęsa 30 lat temu w rozmowie z Jerzym Baczyńskim i Marianem Turskim.

Laureaci Nagród Historycznych POLITYKI 2019 i sprzed 60 lat

No więc mamy jubileusz. w 1959 r. po raz pierwszy przyznaliśmy Nagrody Historyczne.

*** Skład Jury Nagród Historycznych POLITYKI:prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej, prof. dr hab. Dariusz Stola, dr hab. Bożena Szaynok, red. Marian Turski (przewodniczący), prof. Wiesław Władyka, dr hab. Marcin Zaremba. Wybrane nagrodzone książki można nabyć na stronie: sklep.polityka.pl

Nagrody Historyczne POLITYKI – nominacje na 60-lecie nagrody!

Nagrody Historyczne POLITYKI obchodzą w tym roku 60-lecie.

przewodniczący jury red. Marian Turski (pomysłodawca Nagrody, od początku stojący na czele Kapituły) postanowił rozdzielić prace naukowe i popularnonaukowe. Poniżej prezentujemy NOMINACJE do Nagród Historycznych POLITYKI za książki wydane w 2018 r. W dziale prac naukowych i monografii Łukasz Garbal, Jan

Jak Wojtyła został papieżem

Jacek Moskwa ujawnia w swojej książce wiele sensacyjnych sekretów z kuchni konklawe, na którym w 1978 r. wybrano Karola Wojtyłę.

Tadeusz Drewnowski (1926-2018)

Odszedł literaturoznawca, wieloletni szef działu kultury POLITYKI, kolejny z moich przyjaciół.

O czym Karski rozmawiał z Rooseveltem

O czym rozmawiał słynny emisariusz polskiego podziemia z prezydentem Stanów Zjednoczonych?