Po Wielkiej Wojnie w obecnych granicach Polski pozostało ponad tysiąc wojskowych cmentarzy i kwater, na których spoczywa ok. 600 tys. poległych i zmarłych żołnierzy. A także twierdze, koszary, resztki okopów, nieco muzealnych kolekcji oraz pomniki bohaterów i ofiar wojny.
cokole. Operacja warszawsko-dęblińska. W woj. świętokrzyskim, mazowieckim i lubelskim znajdziemy dziesiątki cmentarzy – pamiątek po operacji warszawsko-dęblińskiej z 1914 r. i wypierania Rosjan w 1915 r. z Królestwa Polskiego. W bitwach pod Anielinem i Laskami walczył m.in. 1 pp Brygady
Po lewej strony Nysy Łużyckiej i Odry wiedzie 591-kilometrowy szlak dla cyklistów. Od tej trasy wiele ciekawych dróg odchodzi w głąb Niemiec i Polski.
wspólnie Europa. Na pamiątkę. 1 maja 2004 r. Za obeliskiem dostrzec można kamień z tablicą z piastowskim orłem bez korony, z napisami upamiętniającymi 45-lecie Ludowego Wojska Polskiego, 43-lecie Wojsk Ochrony Pogranicza i 20-lecie Harcerskiej Służby Granicznej, z datą zlotu: 9–11.06.1988 r
W połowie lipca tłumy zjadą pod Grunwald, by obejrzeć rekonstrukcję wielkiej bitwy, ale to niejedyna atrakcja związana z krzyżakami w Polsce.
W połowie lipca tłumy zjadą pod Grunwald, by – w sześćsetną rocznicę – obejrzeć rekonstrukcję wielkiej bitwy. My zachęcamy do poznania pamiątek po krzyżackim państwie.
, urzęduje prezydent Łotwy. To już czternasty wakacyjny Półprzewodnik POLITYKI, a zarazem druga odsłona Markowych szlaków ułożonych przez Marka Henzlera. Tak jak w ubiegłym roku, proponujemy tematyczne ścieżki turystyczne, tym razem biegnące poza granice Polski. Wiele z nich wchodzi w skład europejskich szlaków kultury i ich wytyczanie jest finansowane z pieniędzy unijnych.
Badania i upamiętnienia ludobójstwa.
Zwycięski zaborca upamiętnianie historycznych zdarzeń wykorzystywał do umacniania imperialnej pozycji Rosji.
Po pięciu latach starań do Sejmu wróci replika przedwojennej tablicy upamiętniającej Gabriela Narutowicza. W jakiejś mierze to sukces POLITYKI i naszego czytelnika z Gdańska.
imię. Ale pomysł prezydenckiej tablicy nie przepadł… W kwietniu 2018 r. prezydent Andrzej Duda, marszałek Marek Kuchciński i poseł Jarosław Kaczyński w sejmowym holu odsłonili tablicę upamiętniającą nie Narutowicza, a prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Porównując tryb podejmowania decyzji o
Imperialna polityka pomnikowa na przykładzie Rosji.
Czy można było w ogóle spodziewać się po ekipie Edwarda Gierka głębszych reform, skoro różne odnowy i odwilże w krajach Europy Wschodniej odbywały się w warunkach ideologicznego, politycznego i gospodarczego uzależnienia od ZSRR? Tzw. demoludy różniły się ledwie odcieniami czerwieni.
dłuższą metę tej sytuacji nie uda się utrzymać i 14 maja 1955 r. z inicjatywy Nikity Chruszczowa podpisano polityczno-wojskowy Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, z racji miejsca podpisania zwany Układem Warszawskim. Była to też odpowiedź Moskwy na włączenie RFN do NATO. Układ rozwiązano 1
Krajoznawcy z PTTK w Chełmie w regulaminie odznaki turystycznej „Szlakiem kopców w Polsce” wskazali ich 354 – i to daleko nie wszystkie. Spróbujmy przejść szlakiem tych najciekawszych.
i pisał kronikę. Żył samotnie niczym pustelnik. Kopiec Wilsona stoi przy przyrodniczo-edukacyjnej leśnej ścieżce „Śladami Bartka z Piekła”, bo tak miejscowi nazywali Kowalewicza. MAREK HENZLER
„A czemże sznureczek zapalisz?”, pytał Kmicica przeor Kordecki, gdy ten szedł wysadzić szwedzką kolubrynę. „Wtem jest całe periculum wyprawy, bo muszę ogień krzesać. Mam krzemień grzeczny, hubkę suchą i krzesiwo z przedniej stali, ale hałas się uczyni i mogą coś pomiarkować”. Kmicic nie ryzykowałby tyle, gdyby miał zapałki – wynalezione 150 lat później.
takich ocechowanych flaszeczek zaręcza (…). Czerwono lakierowana flaszeczka, preparatem palnym zaopatrzona, kosztuje gr. 15. Tysiąc zaś drewienek w paczce zł 1”. Feliks Kietowicz w „Filateliście” pisał, że ów kapturek z nazwą firmy można uznać za najstarszą polską zapałczaną
Charakterystyki parlamentarzystów wybranych w marcu 1928 r. w pierwszych wyborach po zamachu majowym mówią o ich stosunku do marszałka Piłsudskiego, rodzinach, wyznaniu, majątku, konfliktach z prawem, długach, nałogach, kochankach.
Krzyżacy na nadanych im, a potem podbitych terenach wznosili grody i zamki. Były one ośrodkami sprawowania władzy w państwie zakonnym.
To autorski przewodnik nie tylko na czas wakacyjnych podróży: co warto zobaczyć na Śląsku z jego przemysłowego dziedzictwa – i dlaczego.
oświęcimskiego i zatorskiego do Korony, była częścią powiatu śląskiego w woj. krakowskim. Żywiecki browar był największą wytwórnią piwa w Galicji. W latach PRL żywiec w butelce z etykietą z parą tancerzy w krakowskich strojach był jedną z najlepiej rozpoznawanych w świecie eksportowych polskich marek. W muzeum
Po lewej (niemieckiej) stronie Nysy Łużyckiej i Odry wiedzie 591-kilometrowy szlak dla cyklistów. Od tej trasy wiele ciekawych dróg odchodzi w głąb Niemiec i Polski.
stronie Nysy. Na Trójstyku stoją maszty z flagami trzech państw, spory kamienny obelisk, drewniana rzeźba kobiety o trzech twarzach z gołębiem i mniejszy obelisk z tablicą w trzech językach: „Tutaj rozwija się wspólnie Europa. Na pamiątkę. 1 maja 2004 r.”, którą odsłonili przywódcy
Prochy Pawła Adamowicza, zamordowanego prezydenta Gdańska, zostaną złożone w gdańskiej konkatedrze p.w. Najświętszej Marii Panny, zwanej też Bazyliką Mariacką i Koroną Miasta Gdańska.
Polska autokefalia budziła spory nie mniejsze niż te, które obserwujemy na Ukrainie przy staraniach o autokefalię jednego z tamtejszych prawosławnych kościołów.
. Nie zdobył też sympatii wyznawców. W 1960 r. wyjechał na kurację do Moskwy i do Polski już nie wrócił. Sytuację prawną PAKP reguluje dziś ustawa o stosunku państwa do tego Kościoła z 1991 r. Jej art. 1 mówi, że stanowi on „część Powszechnego Kościoła Prawosławnego i zachowuje z nim jedność w
Lektura stenogramów z posiedzeń komisji redagujących rocznicowe uchwały niekiedy bawi, ale jest i gorzka, gdy widzi się próby przemilczania niewygodnych historycznych faktów.
Podręczny przewodnik po miejscach i obiektach związanych z odrodzeniem wolnej Polski w 1918 r.
Głównym w rocznicę powołania Naczelnego Komitetu Narodowego. W jej trzon każdy obywatel (i organizacje) mógł wbić pamiątkowy gwóźdź. Za prosty ćwiek płaciło się 1 koronę, a za najdroższy – 50 koron (ozdobny, z prawem do wygrawerowania nazwiska ofiarodawcy). Z opłat za gwoździe utworzono fundusz
Obu prezydentów łączy to, że zginęli w tragicznych okolicznościach. Zasługi ich są już różnej miary, a zdecydowanie różni ich tryb dokonanego upamiętnienia.
16 grudnia przypada 95. rocznica zamordowania prof. Gabriela Narutowicza, pierwszego prezydenta ledwie co odrodzonej Polski. W gmachu Sejmu upamiętniała go wmurowana w latach 20. tablica. Warto ją przywrócić.
Projekt nowelizacji ustawy o Służbie Więziennej uzgadniają teraz ministrowie. Zastrzeżenia mają Mateusz Morawiecki i Jarosław Gowin.
Patrona ma 60 proc. szkół podstawowych, co trzecie liceum i co czwarta szkoła zawodowa. Miała ich połowa gimnazjów. Teraz jedni patroni wypierają innych.
wskazanych do usunięcia nazw ulic (a zatem i patronów szkół) nie jest listą zamkniętą. Jeśli szkoły, radni, rodzice, a nawet sami uczniowie mają wątpliwości co do przeszłości dotychczasowego patrona bądź kandydata na nowego, mogą je rozwiać, zwracając się do IPN. W podstawówce nr 1 w Pilicy (woj
Podręczny przewodnik po miejscach i obiektach związanych z dziejami reformacji i protestantyzmu w granicach współczesnej Polski.
ewangelickich cmentarzach pochówków osób zasłużonych dla Warszawy i Polski. Poza samym Zugiem – to m.in. architekci Jan Chrystian i Adolf Schuchowie oraz Marek Leykam, twórca ogrodu botanicznego Michał Szubert, autor słownika języka polskiego Samuel Bogumił Linde, malarze Zygmunt Vogel i Wojciech
Nie wiadomo, dlaczego rząd nazwę nowej formacji zmienił z PSO na SOP. Czy pomysłodawcy nowej służby chcą podkreślić, że będzie ochraniać całe państwo, a nie tylko rząd?
W obecnych i dawnych granicach Rzeczpospolitej wykopano kilkadziesiąt wodnych kanałów. Niektóre są świadectwem wybujałej ambicji pomysłodawców. O czym warto pamiętać, gdy obecny rząd forsuje kosztowny program kanalizacji rzek.
żeglugi. W niektórych latach samego zboża do Gdańska, Królewca i Rygi spławiano ponad 100 tys. łasztów (1 łaszt to ok. 3,5 tys. dm3). Pod koniec I RP pojawiły się uchwały sejmowe o zarządzaniu żeglugą (powołano Korpus Pontonierów Koronnych) i o regulacji rzek przez tzw. hultajów (bezrobotnych). Zaczęło
Polityczna zmiana nie ominęła Sejmu Dzieci i Młodzieży, który od 1994 r. zbiera się w Dniu Dziecka przy Wiejskiej. Aby w tym roku zdobyć mandat dziecięcego posła, należało w swoim otoczeniu wyszukać symbole propagujące systemy totalitarne i w ich miejsce zaproponować lokalnych bohaterów.
dekomunizacji niepełnoletnich uczniów. W 2017 r. Kancelaria Sejmu do ubiegania się o mandaty posłów zaprosiła uczniów, którzy w dniu rozpoczęcia rekrutacji (27 lutego) mieli ukończone 13 lat, a 1 czerwca br., w dniu posiedzenia SDiM, nie będą mieć ukończonych 18
Jak komuniści ubrali Kościuszkę na czerwono.
-wychowawczych i kapelanów. Przestrzegano w niej kalendarza przedwojennych świąt. 15 sierpnia obchodzono nawet Święto Żołnierza ustanowione na pamiątkę tzw. Cudu nad Wisłą. Żołnierze dywizji przysięgę złożyli w rocznicę bitwy pod Grunwaldem, na front wyruszyli 1 września. Chrzest
Proponujemy wędrówkę po dzisiejszej Polsce szlakiem miejsc związanych z naczelnikiem.
kamienia z sercem Kościuszki. O budowie pomnika Kościuszki w Warszawie mówiono od 1917 r. Stolica wcześniej jednak (w 1985 r.) doczekała się pomnika kościuszkowców – żołnierzy 1. Dywizji sformowanej nad Oką. Pomnik naczelnika w mundurze amerykańskiego
Demografowie szacują, że w 2035 r. Polska będzie miała tylko 36 mln mieszkańców. Spadek ludności jest sprawą pewną, bo zdecydowana większość Polaków, która będzie wtedy żyła, już na świat przyszła. Jak to zmieni kraj?
musiało oddać 7 mandatów poselskich i 1–2 senatorskie, lubelskie straci 3 poselskie i 1 senatorski, a coraz ludniejsze mazowieckie zyska kolejny mandat senatorski i 6 poselskich. Będą się jeszcze mieli nad czym głowić partyjni stratedzy. Także kościoły, zwłaszcza katolicki, na nowo będą musiały
Polski zbrojmistrz pojawił się niejako znikąd, tworząc zrazu cokolwiek z niczego.
MSWojsk. wydało blisko 1 mld marek na zakup w Austrii ok. 300 wagonów maszyn i urządzeń do produkcji materiałów wybuchowych, które trzeba było jednak zmagazynować w Krakowie, bo wojsko nie dostało już kredytów na budowę samej wytwórni. Do inwestowania w przemysł wojenny nie kwapił
Na Ziemiach Zachodnich przez 48 lat stacjonowała Północna Grupa Wojsk Radzieckich, która do grudnia 1956 r., do czasu prawnego uregulowania zasad jej pobytu, de facto była armią okupacyjną.
dziś. Marszałek Konstanty Rokossowski, pierwszy dowódca PGWR, nie był jedynym sowieckim współgospodarzem tych ziem. Na nadodrzańskich terenach, w pasie od Szczecina po Świnoujście i w paru miejscach na zachodnim i środkowym Wybrzeżu pozostała część jednostek 1. Frontu Białoruskiego marszałka
Jak wyglądało w praktyce przemieszczanie Polski na zachód.
polską administracją na obszarach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej. Art. 1. stwierdzał: „W strefie działań wojennych na terytorium Polski po wkroczeniu wojsk radzieckich władza najwyższa i odpowiedzialność we wszystkich sprawach dotyczących prowadzenia wojny, w okresie czasu niezbędnego
Od wieków władców i zasłużone dla państwa osoby chowano w podziemiach katedr, w specjalnie stawianych mauzoleach czy wzdłuż głównej cmentarnej alei zwanej Aleją Zasłużonych. Co rodziło też kłopoty.
Pierwszy komunikat o zrzucaniu kapitalistycznego szkodnika na socjalistyczne pola ziemniaków podał Urząd Informacji NRD i był on skierowany do zwykłych obywateli. Ale w spiskową teorię wierzyli także wysocy działacze krajów bloku sowieckiego.
później „Gazeta Rolnicza” ostrzegała o mieczu Damoklesa wiszącym nad uprawami ziemniaka w Europie Środkowej. Powojenne władze nie zlekceważyły nadciągającego od zachodu zagrożenia. 1 grudnia 1945 r. w Ministerstwie Rolnictwa utworzono referat ochrony ziemniaka (przeciwstonkowy). W 1946 r
28 maja minęło 30 lat od wydania pierwszego orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny.
Demokratycznego (1) oraz sędziowie bezpartyjni (3). TK kadencję rozpoczął 1 grudnia. Pierwszym prezesem TK był prof. Alfons Klafkowski (73-letni emerytowany profesor z UAM, były poseł i członek Rady Państwa, bezpartyjny, a zarazem członek Stowarzyszenia PAX), a wiceprezesem TK – prof. Leonard Łukaszuk
Liczba ofiar zamachu majowego od początku budziła kontrowersje. Zarówno oficjalne dane, jak i prasowe doniesienia były niepewne, i wciąż trudno o precyzyjne wyliczenia.
26 nie policzyła bądź nie o wszystkich wiedziała. Jej wykazy „strat w ludziach” (z datą 1 czerwca 1926 r.) nie uwzględniają choćby późniejszych zgonów rannych osób, ofiar niewybuchów i samobójstw mających związek z zamachem
W gminach i miasteczkach, w których rządzi PSL, mogą niebawem pojawić się ulice, place i ronda upamiętniające Ofiary Zamachu Majowego i więźniów Berezy Kartuskiej.
dodatków w różnych służbach. Wojsko i służby dostaną naliczane od 1 stycznia podwyżki uposażeń. Niektóre obsadzą też więcej etatów, m.in.: wojsko – 1500 etatów, CBA – 151 i SKW – ok. 60. Służby dostają też budzące dużo zastrzeżeń nowe uprawnienia do ingerencji w życie obywateli. Trzeba się tym zmianom przyglądać, bo słudzy państwa mogą stać się sługami jednej politycznej opcji.
Procesami zbrodniarzy wojennych przed Najwyższym Trybunałem Narodowym żyła cała Polska. Miasta rywalizowały o to, by toczyły się na ich terenie, a żądza odwetu była tak silna, że obywatele tłumnie asystowali przy publicznych egzekucjach.
postanowieniem była Deklaracja Moskiewska o okrucieństwach, przyjęta 1 listopada 1943 r. przez ZSRR, Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię. Zapowiedziano w niej, że zbrodniarze z europejskich państw Osi będą ścigani na całym świecie i wydani krajom, w których przestępstwa popełnili. Postanowienia deklaracji
-urlopowych pomostów. Nowy Rok powinniśmy rozpocząć wypoczęci, bo po sylwestrowej nocy mamy aż trzy dni wolne od pracy (1–3 stycznia). Po dwóch dniach roboczych w środę (6 stycznia) wypada święto Trzech Króli i jeśli wykorzystamy cztery dni z zaległego lub nowego już urlopu, to zbudujemy sobie aż 10
. solidarnościowy Obywatelski Klub Parlamentarny zapowiedział odmowę złożenia ślubowania według roty z 1985 r. i 1 lipca przewodniczący Rady Państwa Wojciech Jaruzelski, jej dekretem, wprowadził nową rotę, krótszą i wypraną z socjalistycznej nowomowy: „Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm
Poza nielicznymi wyjątkami przedwojenni senatorzy pozostali wierni słowom roty senatorskiej przysięgi, by „w pracy na rzecz dobra Państwa nie ustawać, a troskę o jego godność, zwartość i moc za pierwsze mieć przykazanie”.
W pobliżu Terespola miliony ton ładunków wiezionych z Azji i wschodniej Europy do Polski i na zachód kontynentu przeładowuje się z wagonów o szerokim rozstawie osi na normalnotorowe.
K w Kobylanach (połączonym z lotniskiem rurociągiem) magazynowano setki tysięcy litrów lotniczego paliwa.Budowy bazy – rozpoczętej w 1936 r. – do wybuchu wojny z Niemcami nie udało się ukończyć. Kiepsko wyposażono ją w środki obrony przeciwlotniczej i już 1 września 1939 r. w serii nalotów, z
Pamiątki kolejowe to nie tylko sprawa dla miłośników parowozów i drezyn, to część opowieści o historii cywilizacji.
. Nowy Zjazd 1, wynajętych od firmy Schicht. W 1938 r. Muzeum Kolejowe przekształcono w Muzeum Komunikacji, powiększając je o działy dróg lądowych i wodnych. Te z kolei zamierzano przyłączyć do powstającego Muzeum Narodowego Przemysłu i Techniki, ale wybuchła wojna. Zbiory przeniesiono do
Najstarszą czynną w świecie wąskotorówką jest kolejka jeżdżąca od 1851 r. na Górnym Śląsku.
W odrodzonej Polsce trzeba było scalić trzy sieci i cztery systemy kolei (dwa w zaborze rosyjskim, na normalnych i szerokich torach) z odmiennymi kolejowymi przepisami (np. w zaborze austriackim obowiązywał ruch lewostronny). A potem sieć rozbudować i unowocześnić.
zamówił w Belgii, płacąc za nie szynowym złomem w proporcji wagowej 1:2¾. Dopiero przed samą II wojną zakończono wymianę wszystkich (50 mln sztuk) podkładów kolejowych. Jedną z pierwszych decyzji ministra kolei było powołanie Komisji Językowej, z zadaniem ujednolicenia urzędowego
Wiek pary zaczął się, kiedy Polski nie było na mapach. Do dziś da się z siatki linii kolejowych odtworzyć z grubsza granice rozbiorowe.