Lewa kasa, prawa kasa

Uczę się rosyjskiego

Vaira Vike-Freiberga. Prezydent Łotwy

Zakazane rozmowy

Kombinacja staropolska

Doktryna na kompleksy

Polityka TV: Raport o X-leciu kapitalizmu w Polsce

Wejdź w sieć!

Komunikat

Cel: wola wroga

Odchodzący wiek dwudziesty zowie się wiekiem totalitaryzmów i wielkich utopii; określa się go także często jako wiek wojen światowych i wyścigu zbrojeń. Terminy te zawierają w sobie zarówno maksymalnie skondensowaną charakterystykę minionego stulecia, jak też nieśmiałą nadzieję na to, że następne będą inne, że znikną będące udziałem kilku ostatnich pokoleń okropności i wynaturzenia.

Tydzień w kraju

Cytaty

Tydzień na świecie

Złamane tabu

Z Kościoła niemieckiego, który ponad 20 lat temu wsparł wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża, wyszedł teraz sygnał odczytany przez wielu jako przerwanie milczenia wokół dalszej możliwości sprawowania urzędu przez Jana Pawła II. Choć bp Karl Lehmann sam zdementował doniesienia mediów, jakoby wezwał on papieża do abdykacji, temat został wywołany.

Wirus gorszy od pluskwy

Nie pluskwa milenijna, ale wirus grypy stał się największym utrapieniem na początku 2000 r. Grypa panuje w USA, Kanadzie i w Chinach, ale najgorzej jest w Europie. Gdy jedni straszą epidemią, inni uspokajają, że sytuacja jest typowa o tej porze roku.

I za dużo, i za mało

Za półtora roku w prywatnych kamienicach przestaną obowiązywać czynsze regulowane – zadecydował Trybunał Konstytucyjny. Czynsze mają być wolne, ale niezupełnie. Pułapy podwyżek zostaną ustawowo określone – zapowiada Urząd Mieszkalnictwa, który przygotowuje propozycje dostosowania przepisów do wyroku Trybunału.

Wspólnota brania

Miniony tydzień przyniósł serię przykładów popierających naszą tezę, że politycy są odpowiedzialni za pogorszenie się klimatu życia publicznego w Polsce, w tym wzrost przyzwolenia na korupcję. Przykłady pojawiły się jakby na złość polemizującemu z nami Piotrowi Żakowi z AWS.

A w barku zęby

Były komendant radomskiej MO, jego zastępca, naczelnik wydziału śledczego MO oraz naczelnik aresztu oskarżeni są o to, że w czerwcu 1976 r. doprowadzili do bezprawnego pozbawienia wolności 58 osób, które łączyło się ze szczególnym udręczeniem. 29 grudnia 1999 r. rozpoczął się ich proces. Akt oskarżenia liczy 113 stron.

Sztafeta prezesów

Szesnastemu powojennemu prezesowi od polskiego sportu Jackowi Dębskiemu 1 stycznia 2000 r. zlikwidowano miejsce pracy – Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki. Ma powstać Urząd Kultury Fizycznej i Sportu podległy Ministerstwu Edukacji Narodowej, turystyka zaś przytuliłaby się do Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej. Jak wynika z pogłosek, obiegających środowiska sportowe, pałeczkę w reorganizowanej urzędowej sztafecie przejąłby Ryszard Czarnecki.

Niesłuszne wcielenie

Wieści z owianego mistyczną aurą Dachu Świata to smaczny kąsek dla mediów. Odkąd dalajlama dostał pokojową Nagrodę Nobla, a Hollywood nawrócił się na buddyzm tybetański, zainteresowanie tym krajem wielkości Europy Zachodniej wyszło z getta cyganerii artystycznej i intelektualnej. Zataczająca coraz szersze kręgi kampania na rzecz wolnego Tybetu spędza sen z powiek politykom nie tylko w Pekinie i Delhi. Teraz mają nowy kłopot: himalajską odyseję młodziutkiego mnicha Urdzien Trinleja. Ale jej sens bynajmniej nie jest jasny.

Życie po Franju

Porażka w wyborach parlamentarnych (3 stycznia) partii zmarłego niedawno prezydenta Franja Tudjmana to dla Chorwacji coś więcej niż polityczne trzęsienie ziemi: to być może początek nowego kraju, gdzie wojna jest historią, a nie stałym stanem społecznej świadomości. Czy mające się odbyć 24 stycznia wybory prezydenckie potwierdzą zmianę?

Ostatnia posługa

Na życzenie obydwu stron i bez orzekania winy rozchodzą się w Szwecji państwo i Kościół. Wyznanie ewangelicko-luterańskie po prawie pięciu wiekach przestaje być uprzywilejowanym kościołem państwowym, którego członkami stawali się obywatele szwedzcy z chwilą przyjścia na świat. Będzie ono odtąd, podobnie jak inne działające związki religijne, kościołem wolnym, niepodlegającym w kwestiach wiary i liturgii organom państwowym.

Gnioty tysiąclecia

Swing i nostalgia

[dla każdego]

Szwed w Warszawie

[dla najbardziej wytrwałych]

Taniec ulotnych marzeń

[dla koneserów]

Prosta historia

[dla każdego]

Agnieszka Glińska: Natężenie przez opór

Rozmowa z laureatką Paszportu „Polityki” Agnieszką Glińską, reżyserką teatralną i telewizyjną

Brudny Marek

Film „Prawo ojca”, debiut reżyserski znanego aktora Marka Kondrata, reklamuje się na plakatach sloganem „Kto się boi jest niewolnikiem”. Kondrat gra ojca zgwałconej dziewczyny, który niewolnikiem być nie chce, dlatego na własną rękę wymierza sprawiedliwość.

Zobaczyć i zjeść. Jak multipleksy podbiły serca Polaków

Z multipleksu można nie wychodzić przez cały dzień, można w nim obejrzeć 8–10 filmów, różnej długości i jakości, można tam zjeść i wypić, spotkać znajomych i pójść z nimi na kawę do kawiarni, znajdującej się w tym samym gmachu.

Styl wysoki

„Pragnienie”, najnowszy tom wierszy Adama Zagajewskiego, łączy udanie wątki osobiste z subtelną refleksją obywatelską. Ale ponad wszystko zaprasza do zastanowienia się nad istotą poezji, czy szerzej – sztuki w ogóle.

Moskwa nie wierzy łzom

[nie zaszkodzi przeczytać]

Adresy bohaterów

[warto mieć w biblioteczce]

Lampki pamięci

[warto mieć w biblioteczce]

Perswazje i wycinki

Rekordy na giełdzie

Upłynnić czy poczekać

Lepsze mleko

Przeciw dumpingowi

Tańsze paliwa

Telefoniczny monopol ani drgnie

PKO BP zmienia nazwę

Piwo się warzy

326 mln zł zażądał od Skarbu Państwa Kazimierz Badeni, jeden ze spadkobierców arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga – przedwojennego właściciela Browaru Żywiec. Następnego dnia, pod wrażeniem ogromu swych żądań, wycofał pozew z sądu. Nie oznacza to jednak rezygnacji Habsburgów z roszczeń do żywieckiego majątku. Spadkobiercy dwóch wielkich rodów piwowarskich – Habsburgów żywieckich i okocimskich Goetzów – prowadzą walkę o utracone browary.

Pierścionek zaręczynowy

Po grudniowym szczycie w Helsinkach, gdzie ustawiono Polskę w dłuższej kolejce do Unii i praktycznie rozwiano nadzieje na przyjęcie w 2003 r., rodzimi eurokraci posmutnieli. Trudno, myślą sobie, ze ślubu na razie nici, to niech przynajmniej pierścionki zaręczynowe będą z prawdziwego złota. Czy Bruksela, fundując różne programy przedakcesyjne, chce ukoić własne wyrzuty sumienia – czy też dać trochę, żeby opanować polski rynek i odebrać sobie w dwójnasób?

Rozsypka

W ciągu roku zawala się w Polsce prawie 50 domów (dwa zawaliły się w ub. roku w Warszawie), które nie doczekały się remontów albo rozbiórki. Katastrof będzie zapewne przybywać. Gminy mają rejestry potrzeb remontowych, rzadko jednak próbują im sprostać. A często nie mogą.

Obrona konieczna przysługuje obywatelom, nie policjantom

Sąd skazał emerytowanego pułkownika, który śmiertelnie postrzelił uciekającego włamywacza na parkingu. Policjant w centrum Warszawy zabójczo skuteczną serią definitywnie powstrzymał szarżującego nań złodzieja samochodowego. Oba przypadki, choć mają odmienny wymiar prawny, łączy pytanie o granice obrony koniecznej obywateli i o zakres uprawnień policjantów.

Marsz po pasach

Z faktu, że Sejm odrzucił w pierwszym czytaniu legislacyjną inicjatywę Pawła Piskorskiego, posła UW i prezydenta Warszawy, w sprawie zaostrzenia warunków zgromadzeń, płynie wniosek, że zamiast ograniczać prawo do protestów, trzeba je raczej cywilizować. Należy w tym celu chcieć i umieć wykorzystać istniejące przepisy.

Kupon na wiedzę

Na początku stycznia powstała kolejna wersja projektu ustawy o szkolnictwie wyższym (o poprzednich pisaliśmy kilkakrotnie w ub. roku). Ministerstwo Edukacji zyskało dla niej aprobatę Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich; trwają uzgodnienia ze związkami zawodowymi, Radą Główną Szkolnictwa Wyższego i Parlamentu Studentów RP. Projekt przewiduje odpłatność za studia na drugim kierunku, studia podyplomowe i prowadzone w języku obcym oraz za powtarzanie zajęć z powodu złych wyników. Otwiera także możliwość uruchamiania płatnych studiów dziennych w uczelniach państwowych. Publikujemy inną propozycję rozwiązania problemu finansowania szkolnictwa wyższego.

Słowo blagiera

Interesujący eksperyment przeprowadzony wśród amerykańskich nastolatków wykazał, że największą popularnością cieszą się najwprawniejsi łgarze. Ale lubimy ich, dopóki są skuteczni. Wyrazy potępienia rezerwujemy dla tych, których udało się nam zdemaskować.

Pokaż mi swoje odpady

Wyprodukowanie litrowego kartonu soku pomarańczowego wymaga zużycia 100 kg różnych materiałów. Samochód osobowy pochłania 15 ton. Nawet taki drobiazg jak ślubne obrączki obciąża środowisko balastem około trzech ton. Tyle w procesie wytwarzania złota powstaje odpadów i zanieczyszczeń.

Bytomski pacjent

Dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Bytomiu ułożył listę blisko trzydziestu osób, którym zamierzał wręczyć kartę pacjenta upoważniającą do „natychmiastowej bezpłatnej konsultacji medycznej w przypadku zachorowań, korzystania z usług medycznych przez całą dobę bez dodatkowego skierowania, a w razie konieczności do hospitalizacji”. Listę podarł po tym, jak w miejscowej prasie nazwano ją złotą, a umieszczone na niej osoby prominentami. Pozostał jednak problem: jak wyróżniać osoby, które w trudnych dla służby zdrowia czasach pomagają w zdobyciu dodatkowych pieniędzy i sprzętu?

Inwazja mocy

Było to efektowne w swojej symbolice wejście w XXI wiek. Fuzja Time Warner z America Online (AOL), wartości setek miliardów dolarów (na giełdzie osiągnęły w sumie 350 mld dol.), jest największym biznesowym mariażem w historii. Otwiera epokę wszechobsługujących odbiorcę koncernów medialnych, zaspokajających wszystkie jego potrzeby – informacji, rozrywki i wymiany myśli – i docierających bezpośrednio do domów. Skłania też do refleksji nad dalekosiężnymi konsekwencjami tego przełomu, dotyczącymi choćby niezależności środków masowego przekazu.

Zakaz nurkowania

Administracja morska za pośrednictwem MSZ chce zwrócić się do władz niemieckich o ochronę szczątków promu „Jan Heweliusz” przed wyprawami miłośników podwodnych wrażeń. Rozgłos sprawie nadał Jerzy Janczukowicz, prezes Gdańskiego Klubu Płetwonurków Rekin, opowiadając, jak to Niemcy raczą się trunkami wydobytymi z pomieszczeń sklepu wolnocłowego, który zatonął wraz z promem 14 stycznia 1993 r.

Duma na wysypisku

Łubna, gigantyczna podwarszawska góra śmieci, od kilku lat jest sceną cyklicznych zmagań władz i lokalnej społeczności. W styczniu 2000 r. do akcji wkroczyła nieoczekiwanie dla wszystkich, acz z impetem, trzecia siła: zbieracze śmieci.

Eugeniusz pokutnik

Kiedy zaczął się wielki śnieg, pani wójt gminy Lanckorona napisała pismo do drogowców. Poprosiła o szczególną ostrożność w odśnieżaniu jezdni na trasie Kraków–Wadowice. Warunki są trudne, widoczność fatalna, więc nawet przez zwykłą nieuwagę pług mógłby wymieść ze śniegiem pokutnika Eugeniusza.

Listy martwych ludzi

„Jesteśmy w Częstochowie na stacji. Jedziemy podobno do obozu pracy do Tarnowskich Gór lub Oświęcimia. Czuję się bardzo samotny” – ta kartka wyrzucona z transportu do obozu zagłady w Oświęcimiu i ponad 6 tys. innych dokumentów zgromadzonych w tzw. Archiwum Ringelbluma rejestrującym życie i zagładę polskich Żydów zostały wpisane na Listę Pamięci Świata UNESCO. Innymi polskimi śladami na tej liście są jedynie manuskrypty Fryderyka Chopina i Mikołaja Kopernika.

Godność z cudzej kieszeni

Nikogo nie bawią polemiki z „Nie”, „Trybuną”, „Głosem” czy „Naszym Dziennikiem”; poglądy można z nimi wymienić tylko na gorsze. Ale tam gdzie widzę pożytki z konsensu, jestem gotów do długich dyskusji. Dlatego podejmuję polemikę z Andrzejem Szczypiorskim („Tygrysy nie myślą”, POLITYKA 51/99), którego uważam za sojusznika w bojach o jedyny ład polityczny i gospodarczy, jaki w historii ludzkości zapewnił wolność i dał szansę zamożności. Chodzi oczywiście o liberalny kapitalizm.

Atomowa dyskoteka

Gazowy pęcherzyk uwięziony w cieczy może błyskać, niby reflektory na dyskotece, w rytmie skierowanej nań dźwiękowej fali. Po dziesięciu latach gorączkowych wysiłków udało się w końcu wyjaśnić mechanizm zagadkowej przemiany dźwięku w światło. Rozważane są już możliwości praktycznego wykorzystania tego zdumiewającego zjawiska. Być może uda się dzięki niemu zapanować nad reakcjami fuzji termojądrowej.

Zapomniane zarazy

„Wielki boss”

„Pianista w owczej skórze”

„Posterunek 13 ½”

Gustaw Holoubek, pan Wiecheć i ja

Dział kadr

Numer w przybliżeniu

Swoją sprawę w swoją rękę

W poszukiwaniu godności

Odprawa prezesa

Oglądamy reklamy

i oceniamy je w skali od +6 do –6

Szklane myśli

Kino w domu

Kanał filmowy Ale Kino!

Uczucie telewidza

Transmisja z wręczania statuetek Telekamer 2000, TVP 2

Opinie

Próba sumienia

Z plebiscytów nauka

Smutek tropiku

Kuba nie fetowała nadejścia 2000 r. 1 stycznia jest od 40 lat zarezerwowany na świętowanie rocznicy rewolucji Fidela Castro z 1959 r. W grudniu udało nam się spędzić sześć dni na wyspie. Dostaliśmy się na nią z Meksyku: osoby z Polski (w tym poseł UW Andrzej Potocki) oraz z Węgier. Interesowała nas ostatnia placówka komunistyczna na zachodniej półkuli. Już samo słowo „ostatnia” dźwięczy fatalizmem, schyłkiem. Na pytanie, jak głęboko ten schyłek się wżarł, nikt nie umie dać dzisiaj jednoznacznej odpowiedzi. Chcieliśmy sprawdzić, co na ten temat sądzi kubańska opozycja i czy jej głos jest słyszany w społeczeństwie?

Polityka i obyczaje